Góry Centralne
Central Range, Central Cordillera
ilustracja
Część świata

Oceania

Państwo

 Indonezja
 Papua-Nowa Gwinea

Najwyższy szczyt

Puncak Jaya
(4884 m n.p.m.)

Mapa pasma górskiego
Położenie Gór Centralnych na Nowej Gwinei
brak współrzędnych
Multimedia w Wikimedia Commons

Góry Centralne (ang. Central Range, Central Cordillera) – łańcuch górski ciągnący się przez wyspę Nowa Gwinea, w jej centralnej części, z północnego zachodu na południowy wschód. Znajduje się na terytorium dwóch państw: Indonezji (prowincje Papua Górska i Papua Środkowa) i Papui-Nowej Gwinei[1][2].

Najwyższy szczyt Gór Centralnych (w paśmie Gór Śnieżnych) – Puncak Jaya (4884 m n.p.m.), będąc wyższym od Góry Kościuszki (położonej w kontynentalnej Australii), bywa zaliczany do Korony Ziemi jako najwyższy szczyt Australii i Oceanii, a także jest on najwyższym szczytem Indonezji.

Geografia i geologia

Góry zbudowane są z mezozoicznych wapieni i piaskowców, w południowo-wschodniej części również z łupków krystalicznych prekambryjskich i paleozoicznych.

Powyżej 1500 m n.p.m. panuje górska odmiana klimatu równikowego, ponad 1800 m n.p.m. – klimat umiarkowany, powyżej 3000 m n.p.m. – klimat wysokogórski[1].

Opady są obfite – do 6000 mm w wyższych partiach gór. W górach mają źródła wszystkie największe rzeki na Nowej Gwinei: Mamberamo, Fly, Sepik, Ramu i Digul[3].

Najwyższe pasmo – Góry Śnieżne pokryte jest lodowcami.

Podział

Puncak Trikora
Puncak Jaya
Góra Wilhelma
Na wprost Sumantri, na prawo Ngga Pulu
Puncak Mandala

Góry Centralne dzielą się na kilkadziesiąt pasm górskich, w części nienazwanych.

Głównymi pasmami (z północnego zachodu w kierunku południowego wschodu) są:

  • Góry Śnieżne położone w całości w indonezyjskiej części Nowej Gwinei. Dzielą się na dwa mniejsze pasma: zachodnie Sudirman (najwyższy szczyt Puncak Jaya – 4884 m n.p.m.) i wschodnie Jayawijaya (najwyższe szczyty Puncak Mandala – 4760 m n.p.m., Puncak Trikora – 4750 m n.p.m.)[4][5][6]

Najwyższe szczyty

Istnieją duże rozbieżności w podawaniu wysokości szczytów. Wiąże się to z tym, że góry są słabo zbadane i następuje szybkie topnienie lodowców w Górach Śnieżnych. Pierwsze pomiary szczytów miały miejsce, kiedy na większości z nich znajdowały się lodowce (ich wysokość była mierzona wraz z pokrywą lodową). Do połowy XX wieku najwyższym szczytem był Ngga Pulu w masywie Jaya. Jednak po stopnieniu lodowca na jego szczycie wyższym okazał się Puncak Jaya. Podobnie wygląda sytuacja, jeżeli chodzi o szczyty Puncak Mandala i Puncak Trikora: ich wysokości są w źródłach podawane bardzo różnie, podobnie jak kolejność na liście najwyższych szczytów. Wiąże się to również z topnieniem czapy lodowej na ich szczytach. W niektórych źródłach nie podaje się szczytów znajdujących się w masywie Jaya, gdyż nie są to samodzielne masywy górskie[9].

Oto 10 najwyższych szczytów Gór Centralnych[3]:

Nazwa Wysokość (m) Pasmo Państwo
1 Puncak Jaya 4884 Sudirman / Góry Śnieżne Indonezja (Papua Środkowa)
2 Sumantri (masyw Jaya) 4870 Sudirman / Góry Śnieżne Indonezja (Papua Środkowa)
3 Ngga Pulu (masyw Jaya) 4862 Sudirman / Góry Śnieżne Indonezja (Papua Środkowa)
4 Carstensz East (masyw Jaya) 4820 Sudirman / Góry Śnieżne Indonezja (Papua Środkowa)
5 Puncak Mandala 4760 Jayawijaya / Góry Śnieżne Indonezja (Papua Górska)
6 Puncak Trikora 4750 Jayawijaya / Góry Śnieżne Indonezja (Papua Górska)
7 Ngga Pilimsit 4717 Sudirman / Góry Śnieżne Indonezja (Papua Środkowa)
8 Yamin 4540 Jayawijaya / Góry Śnieżne Indonezja (Papua Górska)
9 Cornelis Speelman Mts 4540 Jayawijaya / Góry Śnieżne Indonezja (Papua Górska)
10 Góra Wilhelma 4509 Góry Bismarcka Papua-Nowa Gwinea

Przypisy

  1. ↑ a b Nowa Gwinea, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2018-01-13].
  2. ↑ Nowa Encyklopedia Powszechna PWN, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1996, tom 4, ISBN 83-01-11097-X.
  3. ↑ a b The Great Geographical Atlas, Rand McNally & Company, 1989, ISBN 0-528-83384-7.
  4. ↑ Maoke Mountains, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2018-01-13] (ang.).
  5. ↑ Jayawijaya Mountains, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2018-01-13] (ang.).
  6. ↑ Sudirman Range, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2018-01-13] (ang.).
  7. ↑ Victor Emanuel Range, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2018-01-13] (ang.).
  8. ↑ Bismarck Range, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2018-01-13] (ang.).
  9. ↑ PapuaWeb: Glaciers of New Guinea (Hope et al 1976) [online], papuaweb.org, 8 grudnia 2002 [dostęp 2018-01-13] (ang.).

Witaj

Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.

Źródło

Zawartość tej strony pochodzi stąd.

Odsyłacze

Generator Margonem

Podziel się