Początek Frysztaku sięga XIII lub nawet XII w. Wieś była wówczas własnością cystersów z Koprzywnicy[5].
Prawa miejskie uzyskał w 1366 roku[6] (to wtedy Kazimierz III Wielki zezwolił na powstanie nad rzeką niezależnego miasta królewskiego pn. "Wisłok"[9]). Nazwa Frysztak (niem. "wolne miasto", później w formie Frystat[10]) świadczy o osadzeniu kolonistów niemieckich, którzy ulegli następnie procesowi polonizacji. Od 1340 roku był częścią ziemi sanockiej, od 1434 znajdował się w województwie ruskim. Dzięki położeniu przy ruchliwym szlaku handlowym rozwijał się jako osada handlowa i rzemieślnicza[5].
W 1474 r., w czasie walk o tron węgierski, Frysztak został kompletnie zniszczony przez wojska węgierskie Macieja Korwina pod dowództwem Tomasza Tharczaya. W 1656 r. ograbiły go wojska szwedzkie, a 1657 roku miasteczko zostało zniszczone przez wojska współdziałającego ze Szwedami księcia siedmiogrodzkiegoJerzego II Rakoczego[5]. W okresie konfederacji barskiej ucierpiało z kolei na skutek mających tu miejsce potyczek konfederatów z wojskami rosyjskimi[10].
Za każdym razem Frysztak odbudowywał się po owych zniszczeniach, stając się silnym lokalnym ośrodkiem rzemieślniczym. Posiadał kilka cechów rzemieślniczych, szkołę i łaźnię[5]. Pod koniec XVIII w. Ewaryst Andrzej, hr. Kuropatnicki w swym "Opisaniu królestw Galicyi i Lodomeryi" podawał: Frysztak. Dziedziczne miasto domu Sierakowskich; obfite w rzemieślników, którzy terlice, kulbaki, siodła robią; i ganczarzów[11]. Słynne były tutejsze jarmarki, które szczególnego znaczenia nabrały w XIX w.[5]
W połowie czerwca 1898 roku we Frysztaku, podobnie jak w całym powiecie jasielskim i strzyżowskim, miały miejsce rozruchy antyżydowskie[12]. 16 czerwca grupa chłopów, do których przyłączyli się ludzie wychodzący z kościoła, zaczęła rabować, niszczyć i plądrować karczmy, sklepy, stragany i domy żydowskie. Pozbawiona kierownictwa żandarmeria, nie mogąc opanować sytuacji, otworzyła ogień. Na miejscu śmierć poniosło sześć osób, drugie tyle zmarło w wyniku odniesionych ran. Do tragicznego finału rozruchów przyczyniła się postawa władz lokalnych (presja wywierana na żandarmów przez kierownika starostwa Jana Winiarskiego) i odmowa uspokojenia nastrojów wśród parafian przez księdza Franciszka Prusaka[13].
W 1927 r. na miejscu starego, drewnianego kościoła z XV w. wybudowano obecną, murowaną świątynię[10].
W 1932 miejscowość utraciła prawa miejskie, mieszkańcy dwukrotnie – najpierw w 1952 r. i ponownie w 1975 r. – starali się o ich przywrócenie jednak bez powodzenia. Frysztak, pomimo formalnego braku praw miejskich, ma charakter małomiasteczkowy i stanowi lokalny ośrodek kulturalny i gospodarczy.
Podczas okupacji hitlerowskiej, w styczniu roku Niemcy utworzyli getto dla żydowskich mieszkańców. Przebywało w nim około 1800 Żydów. 18 sierpnia 1942 roku getto zostało zlikwidowane, a Żydzi zostali zamordowani w lesie w Warzycach, w lesie w Krajowicach koło Jasła a większość została wywieziona do obozu zagłady Bełżcu i tam zamordowana[14].
Dużych zniszczeń doznał Frysztak pod koniec II wojny światowej, kiedy w 1944 r. prawie przez 6 miesięcy w pobliżu miejscowości przebiegała linia frontu[5].
Ludzie związani z Frysztakiem
Mikołaj Frysztacki herbu Radwan (XV w.) – rycerz Króla Władysława Warneńczyka
↑Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 30677
↑Raport o stanie gminy w roku 2020. Stan ludności 31.12.2020 str. 7 [dostęp 2022-02-08]
↑Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 248 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
↑Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 30-31.
↑Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
↑Agata Zahuta: "Frysztak i okolice. Podróż ze starą fotografią tom 1", Krosno 2017, s. 11
↑ abcAntoni Bal, Władysław Chajec, Antoni Lorens, August Mazurkiewicz, Franciszek Sulimowski, Juliusz Ross, Marian Ziobro: Ilustrowana monografia powiatu krośnieńskiego oraz Przewodnik Turystyczny po Krośnie nad Wisłokiem i okolicy. PTTK Oddział w Krośnie nad Wisłokiem, 1957, s. 189.
↑Ewaryst Andrzej Kuropatnicki: "Geografia albo dokładne opisanie królestw Galicyi i Lodomeryi", Przemyśl 1786
↑Tim Buchen: Antisemitismus in Galizien. Agitation, Gewalt und Politik gegen Juden in der Habsburgermonarchie um 1900. Berlin: Metropol Verlag, 2012, seria: Studien zum Antisemitismus in Europa. (niem.).brak strony w książce
↑Marcin Piotr Soboń: Frysztak jako tragiczny przykład zachowania władz porządkowych w sytuacji pogromowej. W: Pogromy Żydów na ziemiach polskich w XIX i XX wieku. T. 2, Studia przypadków (do 1939 roku). Kamil Kijek, Artur Markowski, Konrad Zieliński (red.). Instytut Historii PAN, 2019.brak strony w książce
↑Geoffrey P.G.P.MegargeeGeoffrey P.G.P. (red.), Encyclopedia of camps and ghettos, 1933-1945, t. II, part A, s. 506.
Legenda: (1) w nawiasach podano okres praw miejskich / praw miasteczka / praw osiedla; (2) wytłuszczono miasta/osiedla trwale restytuowane; (3) tekstem prostym opisano miasta nierestytuowane, miasta restytuowane przejściowo (ponownie zdegradowane) oraz miasta niesamodzielne, włączone do innych miast; (4) OTP – osiedle typu miejskiego; (5) zastosowane nazewnictwo oddaje formy obecne, mogące się różnić od nazw/pisowni historycznych.
Źródła: Dz.U. z 1933 r. nr 35, poz. 294, Dz.U. z 1934 r. nr 48, poz. 422, Dz.U. z 1934 r. nr 48, poz. 420, Dymitrow M., 2015, Pojęcie miejskości w świetle reformy gminnej w Polsce międzywojennej, [in] Krzysztofik R., Dymitrow M. (Eds), Degraded and restituted towns in Poland: Origins, development, problems / Miasta zdegradowane i restytuowane w Polsce. Geneza, rozwój, problemy, University of Gothenburg, Gothenburg, s. 61–63 / 65–115.
49°50′07″N 21°36′32″E/49,835278 21,608889[1]
