Franciszek Ksawery Kasparek
Data i miejsce urodzenia

29 października 1844
Sambor

Data i miejsce śmierci

4 sierpnia 1903
Kraków

profesor nauk prawnych
Alma Mater

Uniwersytet Lwowski

Doktorat

1869

Habilitacja

1871

Profesura

1875

Polska Akademia Umiejętności
Status

członek czynny

Uczelnia

Uniwersytet Jagielloński

Rektor UJ

Franciszek Ksawery Kasparek (ur. 29 października 1844 w Samborze, zm. 4 sierpnia 1903 w Krakowie) – polski prawnik, profesor i rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego, członek Akademii Umiejętności w Krakowie.

Życiorys

Był synem Józefa (kasjera obwodowego). Uczęszczał do gimnazjum w Samborze (do 1862), studiował prawo na Uniwersytecie Lwowskim (1862–1865) i Jagiellońskim (1865–1866); odbył praktykę w krakowskiej Prokuratorii Skarbu, pracował w sądownictwie w Krakowie i Tarnowie. W 1869 obronił na UJ doktorat praw, w 1871 habilitował się w dziedzinie filozofii prawa (na podstawie pracy Zasady główne ustaw małżeńskich Kościoła katolickiego ze stanowiska filozofii) i został docentem w Katedrze Filozofii Prawa i Prawa Narodów UJ; kierownictwo tej katedry objął rok później, wraz z nominacją na profesora nadzwyczajnego. Również w 1872 uzyskał habilitację z prawa narodów (na podstawie pracy Zasady Hugona Grocyusza o prawie interwencyi ze stanowiska dzisiejszej nauki filozoficznego i pozytywnego prawa narodów). Mianowany profesorem zwyczajnym w 1875, czterokrotnie pełnił funkcję dziekana Wydziału Prawa UJ (1875/1876, 1882/1883, 1887/1888, 1897/1898), prorektora (1889/1890), rektora (1888/1889). W 1894 wprowadził na UJ wykłady z prawa międzynarodowego prywatnego. Opowiadał się za dopuszczeniem kobiet do uniwersyteckich studiów prawniczych.

W 1883 został powołany na członka korespondenta Akademii Umiejętności w Krakowie, od 1891 był członkiem czynnym AU. W latach 1883–1891 pełnił funkcję sekretarza Komisji Prawniczej AU. W 1887 był w gronie członków założycieli Towarzystwa Prawniczego w Krakowie, współpracował również (jako korespondent) z Instytutem Prawa Międzynarodowego w Brukseli. Brał udział w pracach Komisji Egzaminacyjnych Rządowych Historyczno-Prawnej, Sądowej i Politycznej. Od 1884 sprawował mandat radnego miasta Krakowa. Działał w Towarzystwie Czerwonego Krzyża w Krakowie oraz Towarzystwie Tatrzańskim (w tym drugim od 1901 r. z tytułem członka honorowego). 6 marca 1903 został wybrany prezesem Klubu Prawników w Krakowie, zastępując ustępującego Franciszka Żeleskiego[1].

W pracy naukowej zajmował się prawem międzynarodowym publicznym, prawem administracyjnym, teorią państwa i prawa. Stworzył podstawy polskiego systemu prawa międzynarodowego. Podał definicję filozofii prawa, którą określił jako naukę o zasadach ogólnych dla wszystkich dziedzin prawa pozytywnego. Był autorem opracowań z zakresu terminologii prawniczej. Ogłosił m.in.:

  • Usiłowania najnowsze około reformy prawa międzynarodowego (1873)[2]
  • Kilka uwag o rejencji według prawa państwowego austryjackiego (1874)
  • O nauce umiejętności politycznych (1876)[3]
  • O metodzie badania w umiejętnościach politycznych (1877)
  • Prawo polityczne ogólne z uwzględnieniem austryjackiego razem ze wstępną nauką ogólną o państwie (1877-1881, 2 tomy)[4][5]
  • O państwach złożonych (1880)
  • Uwagi krytyczne o galicyjskiej organizacyi gminnej i wnioski reformy (1880)[6]
  • O wydawaniu przestępców (1882)[7]
  • Sprawdzenie obywatelstwa państwowego i rozstrzyganie sporów o takowe (1883)
  • Prace Instytutu dla Prawa Narodów w przedmiocie prawa międzynarodowego prywatnego (1885)[8]
  • Udział Polaków w uprawie prawa międzynarodowego (1885)[9]
  • Zadania filozofii prawa i jej stanowisko w dziedzinie nauk prawnych (1887)[10]
  • Nauka administracji i prawo administracyjne austriackie (1897)[11]
Grób prof. Franciszka Kasparka na cmentarzu Rakowickim

Został pochowany na cmentarzu Rakowickim w Krakowie[12] (kwatera Ib, wsch.).

Siostra Kasparka wyszła za mąż za Maksymiliana Nowickiego (pioniera ochrony przyrody w Polsce, profesora UJ); z małżeństwa tego urodził się Franciszek Henryk Nowicki (poeta, taternik, działacz socjalistyczny).

Przypisy

  1. Kronika. Z klubu prawników. „Nowa Reforma”, s. 3, Nr 55 z 8 marca 1903. 
  2. Usiłowania najnowsze około reformy prawa międzynarodowego [online], polona.pl [dostęp 2019-12-13].
  3. O nauce umiejętności politycznych [online], polona.pl [dostęp 2019-12-13].
  4. Prawo polityczne ogólne z uwzględnieniem austryjackiego razem ze wstępną nauką ogólną o państwie. T. 1, Uwagi wstępne ; Nauka ogólna o państwie [online], polona.pl [dostęp 2019-12-13].
  5. Prawo polityczne ogólne z uwzględnieniem austryjackiego razem ze wstępną nauką ogólną o państwie. T. 2 [online], polona.pl [dostęp 2019-12-13].
  6. Uwagi krytyczne o galicyjskiěj organizacyi gminnéj i wnioski reformy [online], polona.pl [dostęp 2019-12-13].
  7. O wydawaniu przestępców : uchwały Akademii Prawa Międzynarodowego zapadłe w Oksfordzie we wrześniu 1880 [online], polona.pl [dostęp 2019-12-13].
  8. Prace Instytutu dla Prawa Narodów w przedmiocie prawa międzynarodowego prywatnego [online], polona.pl [dostęp 2019-12-13].
  9. Udział Polaków w uprawie prawa międzynarodowego [online], polona.pl [dostęp 2019-12-13].
  10. Zadanie filozofii prawa i jej stanowisko w dziedzinie nauk prawnych [online], polona.pl [dostęp 2019-12-13].
  11. Nauka administracyi i prawo administracyjne austryackie. T. 1 [online], polona.pl [dostęp 2019-12-13].
  12. Zarząd Cmentarzy Komunalnych w Krakowie. Internetowy lokalizator grobów. Franciszek Kasparek. rakowice.eu. [dostęp 2017-03-03].

Bibliografia

  • Kazimierz Opałek, "Kasparek, Franciszek Ksawery," Polski słownik biograficzny, tom XII, Wrocław, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, 1966–67, ss. 176–78.
  • Andrzej Śródka, "Kasparek, Franciszek Ksawery," Uczeni polscy XIX–XX stulecia, tom II (H–Ł), Warszawa, Aries, 1995, ss. 170–71.
  • Biogramy uczonych polskich, Część I: Nauki społeczne, zeszyt 2: K-O (pod redakcją Andrzeja Śródki i Pawła Szczawińskiego), Ossolineum, Wrocław 1984

Linki zewnętrzne

  • Dzieła Franciszka Kasparka w bibliotece Polona

Witaj

Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.

Źródło

Zawartość tej strony pochodzi stąd.

Odsyłacze

Generator Margonem

Podziel się