Państwo | |
---|---|
Skrót |
Fidesz |
Lider | |
Data założenia |
30 marca 1988 |
Adres siedziby |
1088 Budapeszt, VIII. Szentkirályi utca 18. |
Ideologia polityczna | |
Poglądy gospodarcze | |
Członkostwo międzynarodowe |
niezrzeszeni |
Grupa w Parlamencie Europejskim |
niezrzeszeni |
Obecni posłowie |
116/199
|
Obecni eurodeputowani |
12/21
|
Strona internetowa |
Fidesz – Magyar Polgári Szövetség (pol. Fidesz – Węgierski Związek Obywatelski, wym. [ˈfidɛs][2]), dawnej Fidesz – Magyar Polgári Párt (pol. Fidesz – Węgierska Partia Obywatelska). Fidesz to skrótowiec nazwy Fiatal Demokraták Szövetsége (pol. Związek Młodych Demokratów) – narodowa, konserwatywna i umiarkowanie eurosceptyczna partia polityczna działająca na Węgrzech[3]. Brzmienie skrótowca fidesz jest także identyczne z łacińskim słowem fides, oznaczającym wiarę, uczciwość, zaufanie[4].
Fidesz został założony 30 marca 1988 r. przez grupę studentów i intelektualistów jako niezależna organizacja młodzieżowa. Program i statut organizacji przyjęto podczas I kongresu w październiku i listopadzie. Wtedy też powołano władze organizacji. Rok później podczas II kongresu większość delegatów zdecydowała, że ich ugrupowanie weźmie udział w wolnych wyborach parlamentarnych. Za swój symbol partia przyjęła pomarańczę, symbolizującą zmianę pokoleniową w węgierskiej polityce. W wyborach 25 marca i 8 kwietnia 1990 r. Fidesz uzyskał 8,55% głosów i 22 mandaty[5]. Partia była podzielona. Wyraźnie zaznaczały swoją obecność dwie frakcje. Pierwsza uważała, że można i warto zbudować koalicję z postkomunistami, druga, radykalna i o bardziej liberalnych poglądach, kierowana przez Viktora Orbána wykluczała jakąkolwiek współpracę z postkomunistami. W wyniku tego podziału doszło do rozłamu: dwaj wiceprzewodniczący i współzałożyciele partii Gábor Fodor i Péter Molnár opuścili Fidesz w 1993 r. i zrezygnowali z członkostwa wraz z ok. 500. innymi członkami – w większości przypadków przechodząc do Związku Wolnych Demokratów. W następnych wyborach, w maju 1994 na Fidesz zagłosowało 7 procent wyborców, co dało partii 20 mandatów[6].
W kolejnych wyborach, w maju 1998 r. Fidesz zdobył 29% poparcia i największą liczbę mandatów. Wieloletni działacz partii Viktor Orbán został premierem. Rząd V. Orbána zakończyło zwycięstwo w wyborach 2002 roku Węgierskiej Partii Socjalistycznej, która utworzyła rząd wspólnie ze Związkiem Wolnych Demokratów.
Na początku 2003 r. podjęto gruntowną reformę partii: na kongresie w maju 2003 r. zmieniono statut i nazwę partii. Odtąd nazywa się ona Fidesz – Magyar Polgári Szövetség. Zmiany te były elementem przygotowań do wyborów do Parlamentu Europejskiego w czerwcu 2004 r. Wybory te partia zdecydowanie wygrała, zdobywając 47,4% głosów. W 2006 roku partia ponownie przegrała wybory parlamentarne z Węgierską Partią Socjalistyczną, jednak kilka miesięcy później z powodu antyrządowych zamieszek poparcie dla Fidesz zaczęło rosnąć. W kolejnych wyborach do Parlamentu Europejskiego w 2009 roku Fidesz również zdecydowanie wygrał odnosząc jeszcze lepszy wynik niż pięć lat temu zdobywając 56,36% głosów.
Partia wygrała wybory parlamentarne w 2010 roku, a następnie wybory parlamentarne w 2014 roku (ponownie uzyskując większość kwalifikowaną) oraz wybory samorządowe, które odbyły się 12 października 2014 roku. W największych miastach partia zdobyła 22 z 23 mandatów burmistrzowskich (w tym m.in. w stołecznym Budapeszcie)[7]. Viktor Orbán w wyniku wygranej z 6 kwietnia 2014 r. utworzył swój trzeci rząd. W wyborach w 2018 roku Fidesz ponownie otrzymał większość kwalifikowaną i ponownie utworzył rząd, czwarty rząd Viktora Orbána. Na początku kwietnia 2022 roku partia ponownie zwyciężyła w wyborach parlamentarnych, w konsekwencji czego utworzony został piąty rząd Viktora Orbána.
21 marca 2019 r. Fidesz został zawieszony w prawach członka Europejskiej Partii Ludowej. Za zawieszeniem opowiedziało się 190 członków zgromadzenia politycznego, trzy osoby były przeciwko. Fidesz stracił prawo udziału w spotkaniach EPL i prawo do głosowania z ramienia ugrupowania w Parlamencie Europejskim. Partia została również pozbawiona możliwości wystawiania kandydatów na stanowiska unijne z ramienia EPL. Decyzja była spowodowana kampanią Fidesz na Węgrzech, w której zarzucano Unii Europejskiej błędne adresowanie kryzysu uchodźczego oraz atakowano Przewodniczącego Komisji Europejskiej Jeana-Claude’a Junckera[8].
3 marca 2021 r. 12 osobowa delegacja europosłów Fidesz została zawieszona przez kierownictwo Europejskiej Partii Ludowej we frakcji EPL w Parlamencie Europejskim. Odpowiadając na to, tego samego dnia decyzją przewodniczącego partii Viktora Orbána Fidesz z tej frakcji wystąpił[9][10].
18 marca 2021 r. zawieszony dwa lata wcześniej Fidesz opuścił Europejską Partię Ludową[11].
Fotografia | Imię i nazwisko | Data objęcia stanowiska | Data dymisji | Uwagi | |
---|---|---|---|---|---|
1 | Viktor Orbán | 18 kwietnia 1993 | 29 stycznia 2000 | Premier, 1998–2002 | |
2 | László Kövér | 29 stycznia 2000 | 6 maja 2001 | ||
3 | Zoltán Pokorni | 6 maja 2001 | 3 lipca 2002 | ||
4 | János Áder | 3 lipca 2002 | 17 maja 2003 | ||
5 | Viktor Orbán | 17 maja 2003 | nadal | Premier, 2010–nadal |
Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.
Zawartość tej strony pochodzi stąd.