Fibula z Praeneste

Fibula z Praeneste – złota fibula datowana na ok. 600 rok p.n.e., zawierająca jedną z najstarszych inskrypcji łacińskich[1][2]. Przechowywana jest w Museo nazionale preistorico etnografico Luigi Pigorini w Rzymie[3].

Zabytek został zaprezentowany po raz pierwszy w 1887 roku przez niemieckiego archeologa Wolfganga Helbiga, który otrzymał go od swojego przyjaciela, handlarza antykami Francesco Martinettiego. Fibula miała zostać odnaleziona dekadę wcześniej, w trakcie prac wykopaliskowych w grobowcu Bernardini w Palestrinie (starożytne Praeneste). Jej nie do końca jasne pochodzenie wzbudziło jednak wątpliwości. W 1980 roku włoska epigraf Margherita Guarducci wysunęła pogląd, iż artefakt jest w rzeczywistości XIX-wiecznym fałszerstwem. Sprawa autentyczności fibuli stała się przedmiotem debaty i nie została przez naukowców jednoznacznie rozstrzygnięta[4][5]. Przeprowadzone w 2011 roku przez Edilberta Formigli i Danielę Ferro badania przy pomocy elektronowego mikroskopu skaningowego zdają się jednak potwierdzać starożytną atrybucję artefaktu[6][7].

Zabytek ma 10,7 cm długości[6]. Na jego powierzchni wyryta jest pisana archaiczną łaciną inskrypcja, czytana od prawej do lewej[3]. Jej tekst głosi:

MANIOS MED FHE FHAKED NUMASIOI

w klasycznej łacinie:

Manius me fecit Numerio

co w tłumaczeniu znaczy:

Maniusz wykonał mnie dla Numeriusza[1]


Przypisy

  1. a b Stanisław Stabryła: Historia literatury starożytnej Grecji i Rzymu. Wrocław: Ossolineum, 2002, s. 275.
  2. Aleksander Gieysztor: Zarys dziejów pisma łacińskiego. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 2009, s. 46.
  3. a b The Britannica Guide to Inventions That Changed the Modern World. edited by Robert Curley. New York: Britannica Educational Publishing, 2010, s. 32.
  4. R. Ross Holloway: The Archaeology of Early Rome and Latium. London: Routledge, 1994, s. 162-164.
  5. Alexandre Grandazzi: The Foundation of Rome: Myth and History. New York: Cornell University Press, 1997, s. 97-98.
  6. a b Giovanni Gagliardi: Fibula Prenestina, giallo risolto Spazzati i dubbi: "E' autentica". roma.repubblica.it, 2011-06-05. [dostęp 2014-08-07]. (wł.).
  7. Daniele F. Maras. Scientists declare the Fibula Praenestina and its inscription to be genuine „beyond any reasonable doubt”. „Etruscan News”. Volume 14, s. 20, Winter 2012. 

Witaj

Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.

Źródło

Zawartość tej strony pochodzi stąd.

Odsyłacze

Generator Margonem

Podziel się