Feliks Nowowiejski
Ilustracja
Feliks Nowowiejski (po 1908)
Data i miejsce urodzenia

7 lutego 1877
Wartembork (Prusy Wschodnie), Cesarstwo Niemieckie

Data i miejsce śmierci

18 stycznia 1946
Poznań, Polska

Narodowość

polska

Dziedzina sztuki

muzyka poważna

Muzeum artysty

Muzeum Feliksa Nowowiejskiego w Barczewie,
Salon Muzyczny Feliksa Nowowiejskiego w Poznaniu

Ważne dzieła

Rota (1910)
Hymn do Bałtyku (1919)
Hymn warmiński (1920)
Pod sztandarem pokoju (1898)
Legenda Bałtyku (opera 1924)

podpis
Odznaczenia
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski

Feliks Nowowiejski (ur. 7 lutego 1877 w Barczewie, zm. 18 stycznia 1946 w Poznaniu) – polski kompozytor późnoromantyczny[1], dyrygent, pedagog, organista-wirtuoz, organizator życia muzycznego, szambelan papieski. Twórca melodii Roty („Nie rzucim ziemi skąd nasz ród”).

Życiorys

Feliks Nowowiejski około 1905 roku
Feliks Nowowiejski i Stanisław Splewiński, Ciechocinek (1938)
Trumna z prochami Feliksa Nowowiejskiego w krypcie Zasłużonych Wielkopolan w kościele św. Wojciecha w Poznaniu
Pogrzeb w Poznaniu (22 stycznia 1946)

Okres warmiński

Urodził się i dorastał w miasteczku Wartembork (dziś Barczewo, 17 km od Olsztyna) na Warmii, wówczas znajdującym się w zaborze pruskim. Był piątym z 11 dzieci krawca Franciszka (Franz Adam) i jego drugiej żony Katarzyny (Katharina z domu Falk)[2]. Rodzina ojca wywodziła się z Mazowsza i od kilku pokoleń mieszkała na Warmii. Franciszek współpracował z polskimi gazetami i prowadził bibliotekę Towarzystwa Czytelni Ludowych. Matka była niemiecką Warmianką z podolsztyńskiej wsi Butryny. Rodzice byli katolikami i posługiwali się na co dzień językiem polskim – gwarą warmińską, która wówczas była powszechną mową w południowej Warmii. Jednak w wyniku postępującej germanizacji Feliks i jego rodzeństwo mówili już po niemiecku. W okresie warmińskim Nowowiejski nie ujawniał swojego polskiego pochodzenia. Aż do okresu studiów w Berlinie mówił i pisał tylko po niemiecku[3].

Nowowiejscy przejawiali zamiłowanie do muzyki. Ojciec należał do chóru Towarzystwa Cecyliańskiego, a matka śpiewała pieśni ludowe. Kilkoro z ich dzieci kształciło się muzycznie[3]. Feliks wykazywał szczególne zdolności, jako dziecko skomponował suitę fortepianową Łatwe tańce klasyczne i współczesne. Rodzice wysłali go do najlepszej w regionie szkoły muzycznej w Świętej Lipce (Musik-Anstalt in Heiligelinde, byłe jezuickie Seminarium Musicum), gdzie w latach 1887–1893 uczył się harmonii, gry na fortepianie, skrzypcach, wiolonczeli, waltorni i organach[4].

Od roku 1893 przebywał w Olsztynie i podjął tam pracę w pruskiej orkiestrze 2. pułku grenadierów, gdzie grał jako wiolonczelista i waltornista[5]. Podczas pobytu w Olsztynie tworzył utwory dla orkiestry wojskowej i zespołów amatorskich. Skomponował wówczas szereg marszów wojskowych, w tym marsz Pod sztandarem pokoju (Unter der Friedensflagge), pierwszy utwór, który przyniósł mu uznanie. Utwór cieszył się dużą popularnością, min. grała go orkiestra British Army oraz był marszem Wojska Polskiego w II Rzeczypospolitej i do dziś jest punktem repertuaru Orkiestry Reprezentacyjnej Wojska Polskiego[6][7].

Okres berliński

Dzięki I nagrodzie uzyskanej w konkursie londyńskiego stowarzyszenia The British Musician w 1898 r. za kompozycję Pod sztandarem pokoju mógł podjąć studia w Konserwatorium Juliusza Sterna w Berlinie (przez pół roku w 1898; teoria, kontrapunkt, kompozycja, gra na organach i wiolonczeli[4]), później kontynuował naukę w Szkole Muzyki Kościelnej w Ratyzbonie (trzymiesięczny kurs, 1900; chorał gregoriański i polifonia[4]), w Akademickiej Szkole Mistrzów Maxa Brucha w Berlinie (niem. Meisterschule Königliche Akademie der Künste; 1900–1902, ponownie w 1904–1906; kompozycja) oraz na Uniwersytecie Berlińskim im. Fryderyka Wilhelma (1900–1902; muzykologia i estetyka).

W latach 1898–1900 pracował w przerwie studiów jako organista w kościele św. Jakuba w Olsztynie. Za uzyskane pieniądze z Nagrody im. Giacomo Meyerbeera w 1902 r. wybrał się w dwuletnią podróż artystyczną przez Niemcy, Czechy, Austrię, Włochy, Afrykę, Francję, Belgię, w czasie której spotkał się z Antoninem Dvořákiem, Gustavem Mahlerem, Camillem Saint-Saënsem, Pietro Mascagnim, Ruggero Leoncavallem[4]. Uzyskał w tym czasie kolejne nagrody.

W początkowym okresie swojej twórczości Nowowiejski związany był z kulturą niemiecką. Skomponował w duchu niemiecko-pruskiego patriotyzmu takie marsze wojskowe jak Deutschland Stolz, Unter den Schwingen des deutschen Aars oraz Zeppelin Marsch[8]. Wojskowy charakter miał również nagrodzony marsz Pod sztandarem pokoju z 1898 roku. W 1904 roku ułożył melodię do niemieckiego Hymnu warmińskiego (Das Ermlandlied, znanego od pierwszych słów jako „Mein Ermland will ich ehren”), do którego dopiero w 1920 roku Maria Paruszewska napisała polskie słowa „O Warmio moja miła[9].

W okresie berlińskim (1900-1908) skrystalizowała się jednak polska świadomość narodowa Nowowiejskiego. Za sprawą bliskich kontaktów z Polakami na uniwersytecie (Ludomir Różycki, Mieczysław Karłowicz) dogłębnie zapoznał się z historią Polski i z metodami germanizacji w zaborze pruskim. Pod wpływem Czesława Meissnera, działacza Towarzystwa Czytelni Ludowych, na nowo nauczył się języka polskiego i opanował jego formę literacką[3]. Wpływ na polską tożsamość kompozytora miał też wyznawany katolicyzm, który odróżniał Warmiaków od reszty mieszkańców Prus.

Inspiracji do swojej twórczości szukał wówczas w licznych podróżach, a także w kulturze klasycznej, między innymi w tekstach biblijnych i religijnych, w poezjach Safony czy strofach Simonidesa z Keos[10]. W 1906 skomponował operę Busola (inny tytuł Castelletto) na motywach włoskich legend adriatyckich, a w 1907 napisał oratorium Quo vadis na podstawie powieści Henryka Sienkiewicza.

Okres krakowski

Od 1909 do 1914 r. był dyrektorem artystycznym krakowskiego Towarzystwa Muzycznego, gdzie pracował jako dyrygent orkiestry symfonicznej i organista[11]. Mieszkał wtedy przy ul. Floriańskiej 20 w Krakowie, wówczas w zaborze austriackim[12].

Mimo krytyki części krakowskiej prasy, która zarzucała mu zbytnią niemieckość i akademickość, nadal komponował utwory w polskim duchu narodowym[11]. Powstały wtedy Skargi Jeremiasza do słów Kornela Ujejskiego, Racławice do wiersza Jerzego Żuławskiego, Madrygał do słów Lucjana Rydla oraz Tren IV do tekstu Jana Kochanowskiego[10].

W styczniu 1910 roku napisał muzykę do wiersza Marii Konopnickiej "Nie rzucim ziemi skąd nasz ród", znanej później jako Rota. Pieśń miała być przeznaczona dla krakowskich "sokołów". 15 lipca 1910 r. w Krakowie, w 500. rocznicę bitwy pod Grunwaldem, na uroczystości odsłonięcia Pomnika Grunwaldzkiego zebrane na placu Matejki chóry pod batutą Feliksa Nowowiejskiego wykonały po raz pierwszy publicznie Rotę Konopnickiej do melodii Nowowiejskiego[11]. Pieśń w tej kompozycji stała się jedną z najważniejszych polskich pieśni hymnicznych.

Okres poznański

W 1914 wyjechał do Poznania, gdzie organizował koncerty symfoniczne i chóralne, a także własne recitale organowe. W 1914 r. otrzymał I nagrodę na konkursie lwowskiego „Echa” za utwór chóralny Danae. Przez cały okres I wojny światowej pracował w orkiestrze berlińskiej.

Po odzyskaniu niepodległości związał się na stałe z odrodzoną Polską. 18 listopada 1919 r. na stałe zameldował się w Poznaniu (początkowo mieszkał na ul. Wyspiańskiego 12, a od 1929 we własnej willi przy al. Wielkopolskiej 11, posiadając też gospodarstwo z domem przy ul. Obornickiej 303 na Piątkowie)[13]. Od 1920 r. prowadził klasę organów w Państwowym Konserwatorium w Poznaniu, gdzie także pełnił funkcję dyrygenta. W tym czasie osobiście zaangażował się w akcję na rzecz wspierania polskiej sprawy przed plebiscytem na Warmii[14].

Zaprzestał nauczania w 1927 r. i całkowicie oddał się komponowaniu i działalności koncertowej. Prowadził w latach 1935–1939 Miejską Orkiestrę Symfoniczną w Poznaniu, z którą wykonywał muzykę współczesną (Maurice’a Ravela, Alberta Roussela, Florenta Schmitta, Igora Strawinskiego, Tadeusza Zygfryda Kasserna, Tadeusza Szeligowskiego[4]).

Związany był z Morzem Bałtyckim, do którego dostęp odzyskała Polska w 1918 roku. Przez wiele lat wypoczywał latem na Pomorzu: w Gdyni, Wielkich Chełmach lub Legbądzie. W 1919 roku skomponował Hymn do Bałtyku ("I póki kropla jest w Bałtyku, polskim morzem będziesz ty") do słów Stanisława Rybki „Myriusa”, oficjalny hymn polskiej floty morskiej[15][16]. W roku 1935 wydał Śpiewnik Morski, zawierający jego 34 pieśni o tej tematyce, min do słów Józefa Birkenmajera, Walerii Szalay-Groele, Jana Kasprowicza czy pieśni wojów Bolesława Krzywoustego[17][18]. Polskiemu morzu poświęcił też operę Legenda Bałtyku z 1924 roku, a także niedokończoną operę Kaszuby z 1934, z której pochodzi popularna piosenka „Hej żeglarzu, żeglujże”.

Po wybuchu II wojny światowej ukrywał się w szpitalu sióstr Elżbietanek w Poznaniu, następnie wyjechał do Krakowa. Do Poznania powrócił w sierpniu 1945 r.

Pogrzeb artysty, który odbył się w Poznaniu 22 stycznia 1946 r., stał się manifestacją narodową. Przed ratuszem wykonano m.in. psalm Mikołaja Gomółki, motet autorstwa Orlanda di Lasso i hymn pt. Ufajcie Nowowiejskiego. Tłumy zaintonowały Rotę[19]. Pochowany został na tzw. Skałce Poznańskiej, w krypcie Zasłużonych kościoła św. Wojciecha.

Tablice pamiątkowe

Dorobek artystyczny (wybór)

Rękopis Roty ze zbiorów Biblioteki Jagiellońskiej
Pocztówka z Rotą i zdjęciem kompozytora wydana w Poznaniu w 1920 roku z okazji plebiscytu na Warmii
  • marsz na fortepian Pod sztandarem pokoju (Unter der Friedensflagge, 1898) – nagroda uzyskana na międzynarodowym konkursie The British Musician w Londynie
  • oratorium Powrót syna marnotrawnego (1902) – nagroda im. G. Meyerbeera
  • uwertura Swaty polskie (1903) – nagroda im. Ludwiga van Beethovena
  • poematy symfoniczne op. 17: nr 1 „Beatrycze” (1903), nr 2 „Nina i Pergolesi” (1905), nr 3 „Śmierć Ellenai” (1915)
  • pieśń Hymn warmiński (1904, sł. niem. „Mein Ermland will ich ehren”, sł. pol. „O Warmio moja miła”)
  • oratorium Znalezienie Świętego Krzyża ze słynnym Parce Domine (1906)
  • opera Busola (1906, niem. Der Kompass, inny tytuł Castelletto)
  • oratorium Quo vadis (1907) – sceny dramatyczne na bas, baryton, sopran, chór, orkiestrę symfoniczną i organy – do libretta A. Jungst na motywach powieści H. Sienkiewicza: I. Forum Romanum. Pożar Rzymu. II. Marsz pretorianów. III. Nocne zgromadzenie chrześcijan w katakumbach. IV. Via Appia – widzenie Chrystusa przez Piotra. Finał.
  • pieśń Rota („Nie rzucim ziemi skąd nasz ród”, 1910)
  • opera Emigranci (1917)
  • pieśń Marsylianka wielkopolska (1919)
  • pieśń Hymn do Bałtyku (1919)
Plakat premierowy Legendy Bałtyku z 1924
  • opera Legenda Bałtyku[21] (1924)
  • balet-opera Malowanki ludowe (1928)
  • balet (baśń baletowa) w 13 obrazach Król Wichrów (1929)
  • Koncert wiolonczelowy op. 55
  • Koncert fortepianowy op. 60
  • cztery symfonie: I h-moll op. 12 „Siedem barw Iris”, II op. 52 „Praca i rytm”, III op. 53 „Symfonia Białowieska”, IV op. 58 „Symfonia pokoju” na 3 głosy solowe, recytatora, chór mieszany i orkiestrę
  • dziewięć symfonii organowych, op. 45 (ok. 1929–31)
  • cztery koncerty organowe, op. 56 (ok. 1930–40)
  • poemat In Paradisum na organy, op. 61 (1941)
  • dziewięć mszy:
    • Polska msza pasterska na chór mieszany a cappella lub z organami bądź orkiestrą symfoniczną, op. 24 nr 1 (wyd. 1946)
    • Msza Polska „Bogu Rodzica” na chór mieszany a cappella, op. 25 nr 5 (1922, wyd. 1947)
    • Missa Mariae Claromontanae na chór męski a cappella
    • Missa de Lisieux na chór męski z udziałem dwóch głosów solowych (tenor, baryton), op. 49 nr 2
    • Missa pro Pace na chór mieszany i organy, op. 49 nr 3 (ok 1933, wyd. 1936)
    • Missa Stella Maris na chór mieszany i organy, op. 49 nr 4 (wyd. 1937)
    • Missa de Lourdes na chór mieszany a cappella, op. 49 nr 5
    • Missa Christus spes mea na chór mieszany a cappella, op. 49 nr 6
    • Msza gregoriańska na jeden głos i organy, op. 49 nr 7
  • utwory organowe i fortepianowe
  • liczne utwory wokalne i chóralne (w tym ok. 600 pieśni)

Życie prywatne

Muzeum Feliksa Nowowiejskiego w Barczewie znajdujące się w miejscu, w którym wcześniej znajdował się dom rodzinny kompozytora

W 1911 r. zawarł związek małżeński z Elżbietą Mironow-Mirocką, z którego urodziło się pięcioro dzieci. Ich najmłodszy syn Jan Nowowiejski (1933-2016) był również pianistą i pedagogiem muzycznym.

Ordery i odznaczenia

Inne wyróżnienia

Nagrody:

  • 1898 I nagroda w konkursie londyńskiego stowarzyszenia The British Musician za kompozycję Pod sztandarem pokoju
  • 1902: Nagroda im. Giacomo Meyerbeera (Prix de Rome) za oratorium Powrót syna marnotrawnego i Uwerturę romantyczną,
  • 1903: Nagrodę im. Ludwiga van Beethovena (fundowana przez Ignacego Jana Paderewskiego) w Bonn za uwerturę Swaty polskie,
  • 1904: Nagroda im. Giacomo Meyerbeera (Prix de Rome) za Symfonię a-moll (później wycofaną) oraz za I Symfonię h-moll,
  • 1907: I nagroda na konkursie kompozytorskim we Lwowie za Żałobny pochód Kościuszki na Wawel,
  • 1910: Nagroda na konkursie kompozytorskim we Lwowie na 100. rocznicę urodzin Fryderyka Chopina za pieśń solową Zagasły już.

W 1931 r. został honorowym członkiem The Organ Music Society w Londynie.

W 1935 r. przyznano mu w Warszawie Państwową Nagrodę Muzyczną.

W 1935 r. a swoje liczne dzieła religijne – w tym za Missa pro pace (z łac. Msza w intencji pokoju) – Nowowiejski otrzymał od papieża Piusa XI tytuł szambelana papieskiego.

Upamiętnienie

Salon Muzyczny – Muzeum Feliksa Nowowiejskiego w Poznaniu, w jego dawnym domu

W jego domu rodzinnym w Barczewie (ul. Mickiewicza 13) mieści się od 1961 r. Muzeum (otwarte od wtorku do niedzieli)[23]. Od 2007 r. Muzeum nosi nazwę Salonu Muzycznego im. Feliksa Nowowiejskiego w Barczewie. W swoich zbiorach posiada wiele cennych, oryginalnych pamiątek z życia i twórczości Feliksa Nowowiejskiego, fortepian, meble, rękopisy i wiele dokumentów. Salon prowadzi działalność kulturalno-edukacyjną oraz wystawienniczą. Odbywają się tu koncerty, spotkania, lekcje muzealne, warsztaty, lekcje gry na instrumentach, wystawy i inne inicjatywy. W 2011 r. Muzeum obchodzi 50 lat istnienia. Honorowym obywatelem Barczewa był syn kompozytora – Jan Nowowiejski. Od 2002 roku odbywa się tam corocznie Międzynarodowy Festiwal Muzyki Chóralnej im. Feliksa Nowowiejskiego, a w ramach festiwalu Międzynarodowa Konferencja Naukowa „Kultura muzyczna na Warmii i Mazurach”.

W 1946 przez kilka miesięcy (IX-XII) jego rodzinne miasto Wartmebork nosiło nazwę Nowowiejsk, którą jednak ostatecznie zamieniono na Barczewo.

W Poznaniu, w którym kompozytor osiadł w 1919, nazwano jego imieniem jedną z ważniejszych ulic w centrum miasta. W jego domu na Sołaczu przy alei Wielkopolskiej 11, od 7 lutego 2008, działa Salon Muzyczny–Muzeum Feliksa Nowowiejskiego[24], w którym odbywają się liczne koncerty, wydarzenia, wystawy czy warsztaty muzyczne. Na tym budynku wisi też poświęcona mu tablica pamiątkowa. Przed budynkiem dodatkowo znajduje się obelisk odsłonięty w dniu 23 listopada 2010 r., w stulecie powstania i prawykonania Roty. Autorem projektu tablicy był prof. Józef Stasiński. W odsłonięciu uczestniczył Jan Nowowiejski – syn Feliksa, muzyk[25]. Także w Poznaniu, od 1994 roku, odbywa się co pięć lat Międzynarodowy Konkurs Organowy im. Feliksa Nowowiejskiego. Jego organizatorem jest Towarzystwo im. Feliksa Nowowiejskiego w Poznaniu we współpracy z poznańską Akademią Muzyczną.

Feliks Nowowiejski został patronem m.in. Warmińsko-Mazurskiej Filharmonii w Olsztynie, Akademii Muzycznej w Bydgoszczy, Zespołu Szkół Muzycznych w Szczecinie, Ogólnokształcącej Szkoły Muzycznej I i II stopnia w Gdańsku, Państwowej Szkoły Muzycznej I stopnia w Kwidzynie, Szkoły Podstawowej nr 1 w Kętrzynie, Szkoły Podstawowej nr 1 w Barczewie oraz Liceum Ogólnokształcącego w Braniewie.

Został także patronem ulic w ponad 20 polskich miastach, do których należą: Bartoszyce, Barczewo, Białogard, Bydgoszcz, Częstochowa, Katowice, Kępno, Koszalin, Lublin[26], Malbork, Mielec, Mosina, Olsztyn, Olsztynek, Opole, Pasłęk, Poznań, Radom, Sieradz, Skwierzyna, Słupca, Strumień, Sztum, Śrem[27]. Jest także patronem parku w Pucku i bulwaru nadmorskiego w Gdyni.

Sejm Rzeczypospolitej Polskiej ustanowił rok 2016 m.in. Rokiem Feliksa Nowowiejskiego[28][29].

Przypisy

  1. Feliks Nowowiejski. Towarzystwo Miłośników Miasta Poznania. [dostęp 2018-02-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-03-01)].
  2. Oprócz 11 dzieci z Franciszkiem, Katarzyna miała jeszcze trójkę dzieci ze swojego pierwszego małżeństwa. Wszystkie 14 dzieci wychowywało się razem.
  3. a b c Joanna Maria Garbula, Obraz rodziny Feliksa Nowowiejskiego. Aspekty patriotyczne, religijne, ludowe, „Prima Educatione”, 2 (0), 2018, s. 35–45, DOI: 10.17951/pe.2018.2.35-45, ISSN 2657-3229 [dostęp 2022-01-04] (pol.).
  4. a b c d e Polskie Centrum Informacji Muzycznej, Związek Kompozytorów Polskich: Feliks Nowowiejski. 2004-05. [dostęp 2017-06-06].
  5. Krzysztof Szatrawski - Feliks Nowowiejski – polski kompozytor z Warmii [online], web.archive.org, 25 listopada 2009 [dostęp 2022-01-04] [zarchiwizowane z adresu 2009-11-25].
  6. Feliks Nowowiejski, Under freedom's flag : [march : op. 20], polona.pl, 1900 [dostęp 2022-01-05].
  7. Pod sztandarem pokoju - dzieje.pl [online], 5 lipca 2011.
  8. Feliks Nowowiejski – LEKSYKON KULTURY WARMII I MAZUR [online], leksykonkultury.ceik.eu [dostęp 2022-01-04].
  9. Jan Chłosta, Maria Paruszewska – the author of the Warmian anthem, „Komunikaty Mazursko-Warmińskie”, 311 (1), 2021, s. 142–147, DOI: 10.51974/kmw-135718, ISSN 0023-3196 [dostęp 2022-01-04] (pol.).
  10. a b Nowowiejski, Feliks - Osoby - Cyfrowa Biblioteka Polskiej Piosenki [online], bibliotekapiosenki.pl [dostęp 2022-01-05].
  11. a b c Jan Boehm, Feliks Nowowiejski w Krakowie (1909-1914), Komunikaty Warmińsko-Mazurskie, 1965, nr 1, 31-45
  12. Fakt ten uczczono umieszczając w 2010 r. przy wejściu do kamienicy, pamiątkową tablicę w stulecie skomponowania melodii Roty.
  13. Jan Boehm, Feliks Nowowiejski. Zarys biograficzny, Pojezierze, Olsztyn, 1968, s.107
  14. Jak to było z hymnem Warmii [online], gazetaolsztynska.pl [dostęp 2022-01-04] (pol.).
  15. Hymn do Bałtyku – Śpiewajmy Polskę! [online] [dostęp 2022-01-05] (pol.).
  16. Biblioteka Polskiej Piosenki [online], archiwum.bibliotekapiosenki.pl [dostęp 2022-01-05].
  17. Feliks Nowowiejski, Śpiewnik morski : 34 pieśni : na chór mieszany a cappella : op. 42, polona.pl, 1935 [dostęp 2022-01-05].
  18. Hymn do Bałtyku - Utwory - Cyfrowa Biblioteka Polskiej Piosenki [online], bibliotekapiosenki.pl [dostęp 2022-01-05].
  19. 40 lat temu w Poznaniu, w: Kronika Miasta Poznania, nr 1/1986, s.234, ISSN 0137-3552
  20. Fundacja Współpracy Polsko-Niemieckiej – Kalendarium [online], fwpn.org.pl [dostęp 2019-02-07] (pol.).
  21. Jan Boehm, Feliks Nowowiejski. 1877–1946. Zarys biograficzny, Olsztyn 1977, s. 100–101.
  22. M.P. z 1936 r. nr 263, poz. 468 „za zasługi na polu rozwoju sztuki”.
  23. Barczewo. Muzeum Feliksa Nowowiejskiego.
  24. Salon Muzyczny-Muzeum Feliksa Nowowiejskiego w Poznaniu
  25. MAZ, Tablica na stulecie Roty, w: Głos Wielkopolski, 24.11.2010r., s. 11, ISSN 1898-3154.
  26. Feliksa Nowowiejskiego [online], google.com [dostęp 2018-07-15] (pol.).
  27. Baza rejestru TERYT [online], www.stat.gov.pl [dostęp 2016-08-17].
  28. M.P. z 2016 r. poz. 45.
  29. 2016 r. Rokiem Henryka Sienkiewicza, Feliksa Nowowiejskiego, Cichociemnych oraz Jubileuszu 1050-lecia Chrztu Polski. sejm.gov.pl, 2015-12-23. [dostęp 2016-10-17].

Linki zewnętrzne

  • Strona poświęcona życiu i twórczości Feliksa Nowowiejskiego
  • Pełen spis utworów Nowowiejskiego
  • Feliks Nowowiejski – twórczość tego autora dostępna w bibliotece cyfrowej International Music Score Library Project
  • Utwory Feliksa Nowowiejskiego w bibliotece Polona
  • Biografia i wykaz ważniejszych kompozycji
  • Feliks Nowowiejski – polski kompozytor okresu Młodej Polski. trubadur.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-12-16)].
  • Feliks Nowowiejski – Polski kompozytor z Warmii. szatrawski.republika.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-11-25)].

Witaj

Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.

Źródło

Zawartość tej strony pochodzi stąd.

Odsyłacze

Generator Margonem

Podziel się