.svg){kind=logo}
| |
.jpg) Siedziba FIATa w Turynie (2013) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Region | |
| Siedziba | |
| Adres |
Corso Giovanni Agnelli 200, 10135 Turyn |
| Data założenia |
11 lipca 1899[1] |
| Forma prawna | |
| Prezes |
Olivier Francois |
| Udziałowcy |
Stellantis (100%) |
| Strona internetowa | |
FIAT – włoskie przedsiębiorstwo zajmujące się produkcją samochodów osobowych, sportowych, dostawczych i rajdowych z siedzibą w Turynie. Zostało założone 11 lipca 1899 roku przez Giovanniego Agnellego[1] pod stanowiącą rozwinięcie akronimu FIAT nazwą Fabbrica Italiana Automobili Torino (pol. „Włoska Fabryka Samochodów w Turynie”). Obecnie przedsiębiorstwo wchodzi w skład międzynarodowego koncernu Stellantis.
Przedsiębiorstwo zajmujące się produkcją samochodów założone zostało w Turynie 11 lipca 1899 roku przez grupę pomysłodawców, w tym m.in. hrabiego Roberta Biscarettiego di Ruffię oraz porucznika kawalerii Giovanniego Agnellego[2]. W tym samym dniu podpisany został w Palazzo Bricherasia akt założycielski spółki Società Anonima Fabbrica Italiana di Automobili w Turynie. Trzydziestu pierwszych udziałowców wniosło kapitał w wysokości 800 tysięcy lirów[2]. Po przejęciu w listopadzie tego samego roku istniejącej manufaktury samochodowej braci Ceirano przy Corso Dante rozpoczęto rok później produkcję pojazdów pod własną marką. Pierwszym pojazdem był model 3½ HP składający się z powozu ze składaną brezentową budką nad tylnym siedzeniem, napędzany dwucylindrowym silnikiem benzynowym, chłodzonym cieczą, o pojemności 657 cm³ i mocy 3,5 KM[2]. Cztery lata później akcje firmy trafiły na giełdę, a firma uruchomiła swoją filię m.in. w Nowym Jorku[3].
Przed wybuchem I wojny światowej władze koncernu podjęły decyzję o budowie dwóch nowych fabryk. Pierwszą fabrykę w Lingotto oddano do użytku w 1922 roku, druga zaś fabryka Mirafiori oddana została do użytku dopiero w 1939 roku. W 1924 roku firma uruchomiła produkcję licencyjnych pojazdów osobowych i ciężarowych w fabryce w Moskwie. Wraz z początkiem lat 50. XX wieku nową specjalnością marki stała się produkcja odrzutowych samolotów myśliwskich dla sił powietrznych NATO[3].
W maju 1966 roku podpisana została umowa licencyjna na produkcję modelu Fiat 124 oraz budowę w Związku Radzieckim zakładu WAZ, położonego w Togliatti. Rok później koncern przejmuje spółki Autobianchi, OM, CMSA oraz większościowy pakiet udziałów w firmie Magneti Marelli i Weber, a w 1969 roku staje się właścicielem marek Ferrari oraz Lancia. W wyniku współpracy z francuskim koncernem PSA w 1978 roku powstaje spółka Sevel Sud, która w 1981 roku uruchamia fabrykę samochodów dostawczych w Val di Sangro we Włoszech. W 1979 roku powstał holding pod nazwą Fiat S.p.A., w którego skład weszły marki: Fiat, Lancia, Autobianchi, Abarth oraz Ferrari. Rok później koncern przejmuje markę specjalizującą się w budowie pojazdów dostawczych – Iveco, a cztery lata później także przedsiębiorstwa Alfa Romeo oraz Maserati.
17 kwietnia 2007 roku powołana zostaje spółka Fiat Professional zajmująca się produkcją aut dostawczych. W tym samym roku w tureckiej Bursie uruchomiona zostaje w fabryce Tofaş wspólnie z francuskim koncernem PSA produkcja małych aut dostawczych[1]. W maju 2008 roku Fiat odkupuje od serbskiego rządu pakiet 70% akcji przedsiębiorstwa Zastava.
29 stycznia 2014 roku Fiat ukończył pięcioletni proces przejęcia amerykańskiego koncernu motoryzacyjnego Chrysler, w którego efekcie utworzona została spółka Fiat Chrysler Automobiles (FCA), której formalna siedziba ulokowana została w Holandii, a praktyczna – ze względów podatkowych – w Wielkiej Brytanii. Akcje nowej spółki notowane są na giełdach w Nowym Jorku i Mediolanie, a akcje dotychczasowych akcjonariuszy Fiata wymieniono w stosunku 1:1 na akcje FCA. Nowa spółka stała się siódmym, największym producentem samochodów na świecie[4].
31 października 2019 roku koncern FCA wszedł w alians z koncernem PSA Groupe. Tym samym zostanie powołany wielki motoryzacyjny gigant o wartości nawet 50 miliardów dolarów. Fuzja ma przynieść rocznie ok. 4 miliardów dolarów oszczędności, a na jej czele stanie prezes FCA John Elkann, natomiast Carlos Tavares, prezes Grupy PSA zostanie dyrektorem generalnym. W skali światowej alians będzie prawdopodobnie czwartą największą motoryzacyjną siłą, ze sprzedażą ok. 4,16 miliona samochodów rocznie.[5] Według informacji przekazanych przez firmy, nowy koncern ma działać pod nazwą "Stellantis", która wywodzi się od łacińskiego czasownika "stello, stellare", oznaczającego "lśnić jak gwiazda"[6].
Historia polskiego oddziału marki Fiat rozpoczyna się w 1921 roku, kiedy to w Warszawie rozpoczęta została budowa fabryki samochodów. Inwestycję tę jednak przerwano na rzecz stacji obsługi pojazdów marki Fiat.
W 1931 roku podpisana została umowa licencyjna, na podstawie której w Polsce w Państwowych Zakładach Inżynierii w Warszawie montowano modele 508 oraz 621. 22 grudnia 1965 roku pomiędzy Fiatem a Motoimportem zawarta została umowa licencyjna na uruchomienie w warszawskiej Fabryce Samochodów Osobowych na Żeraniu produkcji nowoczesnego samochodu osobowego – Fiata 125p powstałego na bazie modelu 125. Jego produkcję uruchomiono w 1967 roku.
W 1973 roku w Fabryce Samochodów Małolitrażowych w Bielsku-Białej oraz Tychach uruchomiono produkcję modelu 126p[2].
W czerwcu 1991 wdrożono do produkcji Fiata Cinquecento, który dwa lata później zdobył drugie miejsce w konkursie Car of the Year 1993.
22 maja 1992 roku na bazie FSM powstała spółka Fiat Auto Poland z 90% udziałem koncernu Fiat.
Wiosną 1998 Cinquecento został zastąpiony przez model Seicento. Do tego czasu wyprodukowano 1 164 478 sztuk tzw. „CC”, z czego wyeksportowano 863 254.
22 września 2000 zakończono w Bielsku-Białej produkcję Fiata 126, jako ostatnie wykonano ponad 1000 sztuk w z naklejką „Maluch Happy End”.
W kwietniu 2003 w fabryce świętowano wyprodukowanie milionowego Seicento, a w całej spółce – sprzedaż trzymilionowego samochodu.
W maju 2003 rozpoczęto produkcję modelu Panda, który wszedł do sprzedaży we wrześniu tego samego roku. Zdobył on prestiżowy tytuł European Car of The Year 2004.
Rok później zaniechano produkcji samochodów w Bielsku-Białej, powodowało to rozwinięcie tam produkcji podzespołów samochodowych, silników i skrzyń biegów.
W maju 2007 rozpoczęto produkcję Fiata 500, który zdobył tytuł European Car of The Year 2008. Uruchomienie jego produkcji spowodowało modernizację i automatyzację fabryki, m.in. w spawalni znajdują się 384 roboty, obsługiwane przez 500 pracowników.
6 września 2007 świętowano wyprodukowanie w Tychach milionowego Fiata Panda.
W 2007 zakład Fiat Auto Poland w Tychach dołączył do prestiżowego grona przedsiębiorstw „World Class Manufacturing”, tj. posiadających i stosujących najlepsze i najskuteczniejsze metody zarządzania systemem produkcyjnym w skali światowej.
W okresie styczeń-maj 2009 Fiat był najpopularniejszą marką na rynku Polskim, z udziałem 10,6% w rynku. Sprzedano m.in. 4048 szt. Fiatów Panda, 3529 szt. Fiatów Grande Punto, 2074 szt. Fiatów Bravo, oraz 1703 sztuki Fiatów 500 (łącznie 15 001 samochodów).[7]
W 2011 roku produkcja następnej generacji Fiata Pandy została przeniesiona z Tychów do fabryki w Pomigliano d'Arco koło Neapolu, w zamian za produkowany dotychczas w Termini Imerese na Sycylii model Lancia Ypsilon[8]. W połowie 2011 w tyskim zakładzie rozpoczęto produkcję Lancii Ypsilon II.
W grudniu 2012 zakład poinformował o konieczności zwolnienia około 1500 pracowników, ograniczeniu produkcji i zakończeniu produkcji modelu Panda. Ogólne przychody przedsiębiorstwa w 2012 przekroczyły 14 150 mln złotych, przychody ze sprzedaży wyniosły ponad 14 100 mln złotych[9].
Zakład w Tychach był w 2009 największą fabryką Fiata w Europie[10], a drugą co do wielkości na świecie, po brazylijskiej fabryce w Betim. Samochody produkowane przez „Fiat Auto Poland” są eksportowane do 68 państw, m.in. do Japonii (w 2008 trafiły tam 4174 auta), a ten eksport stanowi około 3% wartości wszystkich transakcji tego rodzaju w skali kraju.
Współcześnie, Fiat wchodzący w skład utworzonego w 2021 roku konglomeratu Stellantis zajmuje się głównie produkcją samochodów osobowych oraz dostawczych. Koncern ten stał się wielką grupą przemysłową z branży motoryzacyjnej, która produkuje także samochody ciężarowe, autobusy, traktory, maszyny rolnicze, silniki, a w przeszłości także samoloty.
W skład grupy Stellantis wchodzą:
Dawne marki motoryzacyjne wchodzące w skład grupy:
| Samochody osobowe | Model | Nadwozie | Segment | Debiut modelu | Okres produkcji obecnej wersji | Face lifting |
|---|---|---|---|---|---|---|
_in_Milan_-_world_premier_2015_Hatchbacks_purple_lounge_and_white_sport_02.jpg)
|
500 | Hatchback | A | 2007 | od 2007 | 2018 |
|
Panda | Hatchback | A | 1980 | od 2011 | 2016 |
|
Tipo | Hatchback Sedan Kombi |
C | 2015 | od 2016 | 2020 |
| Kabriolety | Model | Nadwozie | Segment | Debiut modelu | Okres produkcji obecnej wersji | Face lifting |
|
500C | Cabrio | A | 2009 | od 2009 | 2015 |
| Crossovery | Model | Nadwozie | Segment | Debiut modelu | Okres produkcji obecnej wersji | Face lifting |
|
500X | Crossover | B | 2014 | od 2014 | 2018 |
| Minivany | Model | Nadwozie | Segment | Debiut modelu | Okres produkcji obecnej wersji | Face lifting |
|
500L | Minivan | B | 2012 | od 2012 | 2017 |
| Kombivany i vany | Model | Nadwozie | Segment | Debiut modelu | Okres produkcji obecnej wersji | Face lifting |
.jpg)
|
Qubo | Kombivan | B | 2007 | od 2007 | 2016 |
|
Doblò Kombi | Kombivan | C | 2000 | od 2010 | 2014 |
|
Talento Kombi | Van | E | 2016 | od 2016 | |
| Dostawcze | Model | Nadwzoie | Segment | Debiut modelu | Okres produkcji obecnej wersji | |
|
Fiorino | Kombivan | B | 1977 | od 2007 | 2016 |
.jpg)
|
Doblò | Kombivan | C | 2000 | od 2010 | 2014 |
|
Talento | Van | D | 2016 | od 2016 | |
_%E2%80%93_Frontansicht,_13._Juli_2014,_D%C3%BCsseldorf.jpg)
|
Ducato | Van | E | 1981 | od 2006 | 2014 |
Fiat produkował m.in. samoloty w wytwórni lotniczej Fiat Aviazione. Fiat był głównym dostawcą myśliwców dla lotnictwa włoskiego w okresie międzywojennym i II wojny światowej. Od 1969 roku gałąź lotnicza przedsiębiorstwa weszła w skład koncernu Aeritalia, później Alenia.
Niektóre typy samolotów produkowane przez przedsiębiorstwo Fiat:
| Chronologia samochodów Fiat na rynek europejski w latach 1899–1940 — następne » | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Segment | 1899 | Lata 1900–1909 | Lata 1910–1919 | Lata 1920–1929 | Lata 1930–1939 | 1940 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 9 | 0 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 0 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 0 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 0 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 0 | |
| Najmniejsze | 3,5 HP | Topolino ... | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Małe | 6 HP 8 HP 10 HP |
509 / 509 S | 508 (Balilla) | 508C / 1100 ... | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Kompaktowe | 1 | 1A / Zero | 70 | 501 / 501 S / 502 / 503 | 514 / 515 | 1500 ... | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Klasa średnia | 10-12HP / Brevetti | 2 | 2B | 505 | 507 | 518 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 12 HP / 16-20 HP / 16-24 HP | 15-25HP / Brevetti 2 | 520 / 521 | 522 / 524 | 527 | 2800 ... | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Wyższa klasa średnia | 20-30 HP | 3 | 3A / 3Ter | 510 / 510S | 512 | 525 / 525 S | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 24-32 HP / 60 HP | 28-40 HP / 30-45 HP / 50 HP | 4 / 5 / 6 | 519 / 519 S | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Luksusowe | 520 "Superfiat" | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| « poprzednie — Chronologia samochodów Fiat na rynek europejski w latach 1940–1980 — następne » | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Segment | Lata 1940–1949 | Lata 1950–1959 | Lata 1960–1969 | Lata 1970–1979 | 1980 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 0 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 0 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 0 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 0 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 0 | |
| Najmniejsze | 500 | 126 ... | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ... Topolino | 600 | 133 | Panda | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Małe | 850 | 127 ... | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Kompaktowe | ... 1100 | 1100 | 128 | Ritmo ... | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 1200 | 1300 | 124 | 131 ... | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Klasa średnia | ... 1500 | 1400 | 1300/1500 | 125 | 132 ... | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ... 2800 | 1900 | 1800/2100 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Wyższa klasa średnia | 2300 | 130 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Sportowe | 8V | Pininfarina Spider | Dino | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 124 Coupe ... | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 850 Spider | X1/9 ... | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Terenowe | Campagnola (1101) | Campagnola (1107) ... | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Vany / dostawcze | 600 Multipla | 850 Familiale | 900 ... | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Fiorino I ... | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Dostawcze | 600 T | 850 T | 900 T ... | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 1100 BLR / ELR / I / T | 238 ... | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 241 | 242 ... | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Daily* | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| * Iveco Daily pod marką Fiat | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.
Zawartość tej strony pochodzi stąd.
