ResponseEve, a responsive template by SiGa

Dystrykt radomski, okręg radomski (niem. Distrikt Radom) – jednostka administracyjna Generalnego Gubernatorstwa od 26 października 1939^[1] do 16 stycznia 1945. W okresie po zagładzie ludności żydowskiej w dystrykcie radomskim mieszkało 2 mln. 387 tys. osób narodowości polskiej. Dystrykt zajmował obszar 24 431 km².

Władze

Gubernatorzy radomscy

Karl Lasch: od 26 października 1939 do lipca 1941
mjr Ernst Kundt: od sierpnia 1941 do 16 stycznia 1945

Dowódcy SS i Policji

SS-Oberf/SS-Brif Fritz Katzmann (30 listopada 1939 – 8 sierpnia 1941)
SS-Oberf/SS-Brif Carl Oberg (8 sierpnia 1941 – 5 maja 1942)
SS-Oberf/SS-Brif dr Herbert Böttcher (12 maja 1942 – 16 stycznia 1945)^[2]

Komenda Sipo-SD

Komendanci:

SS-Stubaf Fritz Liphardt (listopad 1939 – październik 1943)^[3]
SS-Ostubaf Joachim Illmer (październik 1943 – styczeń 1945)

Za działania Gestapo w ramach dystryktowej komendy SiPo–SD odpowiadał SS-Hstuf Paul Fuchs^[4], jednym z jego podwładnych był SS-Stuscha Otto Bussing kierujący placówką w Kielcach. Siedziba komendy znajdowała się przy ul. Tadeusza Kościuszki 6 w Radomiu^[5].

Powiaty

Dystrykt dzielił się na 10 powiatów, ponadto były trzy miasta wydzielone (Stadtkreise): Radom, Częstochowa i Kielce. W obrębie dystryktu leżały 34 miasta i 302 gminy.

Landkreis Busko
Landkreis Jedrzejow
Landkreis Kielce
Landkreis Konskie
Landkreis Opatow
Landkreis Radom
Landkreis Radomsko
Landkreis Starachowice
Landkreis Piotrkow
Landkreis Tomaszow

Miejscowości

Lista stu największych miejscowości w dystryckie radomskim w 1943 roku^[6].

100 największych miejscowości
Miejscowość	Status	Liczba mieszkańców 1.III.1943	Powiat	Gmina
Tschenstochau	miasto	112134	Tschenstochau-Stadt	Tschenstochau-Stadt
Radom	miasto	93532	Radom-Stadt	Radom-Stadt
Kielce	miasto	56950	Kielce-Stadt	Kielce-Stadt
Petrikau	miasto	43706	Petrikau	Petrkau
Tomaschow-Mazowiecki	miasto	30957	Tomaschow-Mazowiecki	Tomaschow-Mazowiecki
Starachowice	miasto	28940	Starachowice	Starachowice
Skarżysko Kamienna	miasto	26306	Kielce	Skarżysko Kamienna
Ostrowiec	miasto	21648	Opatow	Ostrowiec
Radomsko	miasto	19443	Radomsko	Radomsko
Jędrzejów	miasto	11526	Jędrzejów	Jędrzejów
Sandomierz	miasto	10162	Opatow	Ostrowiec
Końskie	miasto	8830	Końskie	Końskie
Pionki	wieś	7362	Radom	Pionki
Rawa Mazowiecka	miasto	6375	Tomaschow-Mazowiecki	Rawa Mazowiecka
Opoczno	miasto	6281	Tomaschow-Mazowiecki	Opoczno
Opatów	miasto	5174	Opatow	Opatów
Włoszczowa	miasto	4969	Jędrzejów	Włoszczowa
Busko	miasto	4939	Busko	Busko
Zwoleń	miasto	4866	Radom	Zwoleń
Staszów	miasto	4549	Opatow	Staszów
Szydłowiec	miasto	4422	Radom	Szydłowiec
Kozienice	miasto	4416	Radom	Kozienice
Sulejów	miasto	4202	Petrikau	Sulejów
Nowe Miasto	miasto	3932	Tomaschow-Mazowiecki	Nowe Miasto
Iłża	miasto	3678	Starachowice	Iłża
Wąchock	wieś	3600	Starachowice	Wąchock
Szczekociny	miasto	3556	Jędrzejów	Szczekociny
Garbatka-Podlas	wieś	3540	Radom	Policzna
Przedbórz	miasto	3378	Końskie	Przedbórz
Pińczów	miasto	3310	Busko	Pińczów
Daleszyce	wieś	3201	Kielce	Daleszyce
Chęciny	miasto	2876	Kielce	Chęciny
Radoszyce	wieś	2873	Końskie	Radoszyce
Chmielnik	miasto	2870	Busko	Chmielnik
Jedlnia letn.	wieś	2861	Radom	Gzowice
Bodzentyn	wieś	2845	Kielce	Bodzentyn
Kaczka	wieś	2842	Tomaschow-Mazowiecki	Lubochnia
Częstocice	wieś	2704	Opatow	Częstocice
Ćmielów	wieś	2593	Opatow	Ćmielów
Koluszki	wieś	2575	Tomaschow-Mazowiecki	Długie
Zawichost	miasto	2520	Opatow	Zawichost
Skaryszów	miasto	2366	Radom	Skaryszów
Kamieńsk	wieś	2361	Petrikau	Kamieńsk
Kunów	wieś	2233	Opatow	Kunów
Denków	wieś	2126	Opatow	Bodzechów
Solec os.	wieś	2121	Starachowice	Solec
Białobrzegi	wieś	2093	Radom	Białobrzegi
Wodzisław	wieś	2073	Jędrzejów	Wodzisław
Ożarów	wieś	2064	Opatow	Ożarów
Stopnica	wieś	2062	Busko	Stopnica
Suchedniów	wieś	2052	Kielce	Suchedniów
Lipsko	wieś	2049	Starachowice	Lipsko
Żarki	wieś	2031	Radomsko	Żarki
Połaniec	wieś	1988	Opatow	Połaniec
Bzinek	wieś	1974	Kielce	Bliżyn
Przyrów	wieś	1950	Radomsko	Przyrów
Czermno	wieś	1922	Końskie	Czermno
Skarżysko Kościelne	wieś	1909	Starachowice	Skarżysko Kościelne
Sędziszów	wieś	1903	Jędrzejów	Sędziszów
Skarżysko Książęce	wieś	1871	Starachowice	Skarżysko Kościelne
Wzdół Rządowy	wieś	1867	Kielce	Bodzentyn
Koniecpol	miasto	1865	Radomsko	Koniecpol
Białaczów	wieś	1859	Tomaschow-Mazowiecki	Białaczów
Żakowice	wieś	1852	Radom	Kowala-Stępocina
Biała Rawska	miasto	1846	Tomaschow-Mazowiecki	Biała Rawska
Rytwiany	wieś	1841	Opatow	Rytwiany
Wolbórz	wieś	1803	Petrikau	Bogusławice
Klimontów	wieś	1802	Opatow	Klimontów
Mirzec	wieś	1779	Starachowice	Mirzec
Secemin	wieś	1779	Jędrzejów	Secemin
Nowy Korczyn	wieś	1775	Busko	Nowy Korczyn
Kłomnice	wieś	1773	Radomsko	Kruszyna
Małogoszcz	wieś	1752	Jędrzejów	Małogoszcz
Iwaniska	wieś	1748	Opatow	Iwaniska
Łagów	wieś	1740	Opatow	Łagów
Koprzywnica	wieś	1726	Opatow	Koprzywnica
Stobiecko Miejskie	wieś	1720	Radomsko	Radomsko
Włostów	wieś	1717	Opatow	Lipnik
Rzeczyca	wieś	1689	Tomaschow-Mazowiecki	Rzeczyca
Rokitno	wieś	1672	Jędrzejów	Rokitno
Psary-Stara Wieś	wieś	1634	Kielce	Bodzentyn
Parszów	wieś	1622	Starachowice	Wąchock
Ujazd	wieś	1617	Tomaschow-Mazowiecki	Łazisko
Lubienia	wieś	1613	Starachowice	Brody
Gorzkowice	wieś	1611	Petrikau	Gorzkowice
Wierzbica	wieś	1595	Radom	Wierzbica
Okół	wieś	1578	Starachowice	Skarbka
Cykarzew	wieś	1573	Radomsko	Mykanów
Szydłów	wieś	1564	Busko	Szydłów
Słupia Nowa	wieś	1552	Kielce	Słupia Nowa
Borowno	wieś	1546	Radomsko	Kruszyna
Bieliny Kapitulne	wieś	1541	Kielce	Bieliny
Szewna	wieś	1528	Opatow	Częstocice
Jasieniec Iłżecki	wieś	1519	Starachowice	Krzyżanowice
Kurzelów	wieś	1517	Jędrzejów	Kurzelów
Tarłów	wieś	1504	Starachowice	Tarłów
Suków	wieś	1503	Kielce	Dyminy
Pacanów	wieś	1499	Busko	Pacanów
Dąbrowa	wieś	1478	Kielce	Dąbrowa
Zaborowice	wieś	1477	Końskie	Miedzierza

Przypisy

↑ Verordnungsblatt des Generalgouverneurs für die Besetzten Polnischen Gebiete = Dziennik Rozporządzeń Generalnego Gubernatora dla Okupowanych Polskich Obszarów / hrsg. vom Amt des Generalgouverneurs. 1939, Nr 1 (26 October) - Nr 15 (31 Dezember)
↑ SS und Polizeiführer Radom [online], axishistory.com [dostęp 2020-03-15] (ang.).
↑ Świadek historii | Przegląd [online], tygodnikprzeglad.pl [dostęp 2020-03-15] (pol.).
↑ A.J. Zakrzewski, Słownik biograficzny ziemi częstochowskiej, Częstochowa 1998, s. 51–52.
↑ Paul Fuchs zwany "Lisem z Radomia". Gestapowiec, który szachował Podziemie | Polska Times [online], polskatimes.pl [dostęp 2020-03-15] (pol.).
↑ Amtliches Gemeinde- und Dorfverzeichnis fuer das GG

Literatura

Stefan Iwaniak, Reforma rolna w województwie kieleckim w latach 1944–1945, Warszawa 1975; tamże szczegółowa bibliografia.
Czesław Madajczyk, Polityka III Rzeszy w okupowanej Polsce, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa, 1970.

Linki zewnętrzne

O dystrykcie radomskim. wojewodztwo.radom.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-08-18)].
Recenzja książki "Deutsche Besatzungspolitik..."

[1] Verordnungsblatt des Generalgouverneurs für die Besetzten Polnischen Gebiete = Dziennik Rozporządzeń Generalnego Gubernatora dla Okupowanych Polskich Obszarów / hrsg. vom Amt des Generalgouverneurs. 1939, Nr 1 (26 October) - Nr 15 (31 Dezember)

[2] SS und Polizeiführer Radom [online], axishistory.com [dostęp 2020-03-15] (ang.).

[3] Świadek historii | Przegląd [online], tygodnikprzeglad.pl [dostęp 2020-03-15] (pol.).

[4] A.J. Zakrzewski, Słownik biograficzny ziemi częstochowskiej, Częstochowa 1998, s. 51–52.

[5] Paul Fuchs zwany "Lisem z Radomia". Gestapowiec, który szachował Podziemie | Polska Times [online], polskatimes.pl [dostęp 2020-03-15] (pol.).

[amt-6] Amtliches Gemeinde- und Dorfverzeichnis fuer das GG

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

Hasła przekrojowe	Historia Żydów w Radomiu
Radom do 1795	Konfederacja radomska (1767) Nihil novi (1505) Piotrówka Puszcza Radomska Statut Łaskiego (1505) Trybunał Skarbowy Koronny (1613–1764) Unia wileńsko-radomska (1401) Zamek Królewski i Dom Starościński (1370)
Radom pod zaborami	2 BS (?–1914) 3 ppl (1819–1820) 4 phuz (1803–1804) 5 ppl (1815–1831) Cm. ewangelicki (1833) Cm. rzymskokatolicki (1812) Cm. żydowski (1831) Cyrkuł radomski (1795–1809) Departament radomski (1810–1815) Dziennik Departamentowy Radomski Dz.Urz. Guberni Radomskiej (1845–1866) Dz.Urz. Guberni Sandomierskiej (1838–1844) Gubernia radomska (1844–1915) Gubernia sandomierska (1837–1844) Kolej Iwangorodzko-Dąbrowska Komisja Szkolna Ziemi Radomskiej (1915–1917) Obwód radomski (1816–1842) Synagoga (1884) Park im. Tadeusza Kościuszki (1827) Stary Ogród (1820) Teatr Rozmaitości (1809) województwo sandomierskie (1816–1837) Wiadomości Gubernialne Guberni Radomskiej
Radom od 1918	2 dappanc (1945–1949) 2 pal (1948) 24 pp (1918) 60 lpsz (1958–2000) 72 pp (1922–1939) 93 pp (1939) Biało-Czerwone Iskry (1969) Dystrykt radomski (1939–1945) Dzień Dobry Ziemi Radomskiej (1934–1939) Fabryka Broni „Łucznik” Getto radomskie Głos Radomski Kocioł radomski (1939) MUBP Radom (1945–1954) Obwód Radom AK Orlik (1998) Radomer Cajtung Radomer-Kielcer Cajtung Radomer Leben Radomer-Kielcer Leben Radomer Sztyme Radomer Wochenblat Radomskie Zakłady Przemysłu Skórzanego „Radoskór” strajk w Wyższej Szkole Inżynierskiej w Radomiu (1981) województwo radomskie (1976–1998) „W Służbie Narodu” wydarzenia radomskie (1976) „Życie Robotnicze”