| wieś | |
 Kościół Trójcy Przenajświętszej | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2021) | |
| Strefa numeracyjna |
82 |
| Kod pocztowy |
22-145[4] |
| Tablice rejestracyjne |
LCH |
| SIMC |
0103131[5] |
Położenie na mapie gminy Dubienka  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa lubelskiego  | |
Położenie na mapie powiatu chełmskiego  | |
 51°02′54″N 23°53′33″E/51,048333 23,892500[1]
| |
| Strona internetowa | |
Dubienka – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie chełmskim, w gminie Dubienka[5][6]. Leży w Obniżeniu Dubieńskim (Polesie Wołyńskie), nad Wełnianką (lewy dopływ Bugu), w pobliżu granicy Strzeleckiego Parku Krajobrazowego.
Od 1588 samodzielne miasto, zdegradowana w 1945 roku[7][8]. Była miastem królewskim Korony Królestwa Polskiego[9]. Miasto królewskie Dubno lokowane w 1588 roku położone było w XVI wieku w ówczesnym województwie bełskim[10]. W XVIII wieku wchodziła w skład starostwa dubieńskiego[11]. Miasto rządowe Królestwa Kongresowego położone było w 1827 roku w powiecie hrubieszowskim, obwodzie hrubieszowskim województwa lubelskiego[12]. W latach 1975–1998 miejscowość położona była w ówczesnym województwie chełmskim.
Wieś jest sołectwem, siedzibą gminy Dubienka[potrzebny przypis]. Według Narodowego Spisu Powszechnego z roku 2011 wieś liczyła 967 mieszkańców i była największą co do liczby ludności miejscowością gminy[13].
Wieś jest siedzibą rzymskokatolickiej parafii Trójcy Przenajświętszej[14].
Pierwsza źródłowa informacja o istnieniu miejscowości pochodzi z roku 1472. W latach 1588–1945 było to miasto leżące na dawnym szlaku handlowym z Wielkopolski i Mazowsza przez Chełm do Kijowa, zwanym Drogą Królewską; w XVI i XVII wieku był to ośrodek handlu (spław drewna oraz zboża Bugiem) i szkutnictwa; port rzeczny. Dubienka zwana niegdyś Dębnem lub Dubnem była miastem królewskim i ma bogatą przeszłość historyczną. Korzystne położenie przy szlaku wodnym sprawiło to, że 10 lutego 1588 roku otrzymała ona przywilej lokacyjny od króla Zygmunta III Wazy. Miasto otrzymało szereg przywilejów, oraz w użytkowanie okoliczne łąki, lasy i wody. Szybko się rozwijało, słynęło z handlu i szkutnictwa. W 1592 roku starosta horodelski, wojewoda podolski Jan Sienieński uposażył kościół parafialny w Dubnej pw. św. Trójcy, a w 1599 roku – cerkiew, prawdopodobnie prawosławną[15]. Świątynia ta przyjęła następnie unię. W XVIII wieku w Dubience znajdowała się parafia unicka z drewnianą cerkwią[16]. W 1648 roku do Dubna dotarli Tatarzy, którzy spalili miasto, w tym także ratusz ze wszystkimi księgami miejskimi. Pomimo tego, że miasto było silnie obwarowane, w połowie XVIII wieku zrujnowały je wojny kozackie i dopiero pod koniec wieku nastąpił jego kolejny rozkwit. W tym też czasie utrwaliła się nowa nazwa – Dubienka. W mieście czterokrotnie bawił król Stanisław August Poniatowski. Podczas podróży z Warszawy na Podole w 1781 roku król zatrzymał się 13 października i 3 grudnia w drodze powrotnej. Kolejna podróż z Warszawy do Kaniowa odbywała się w 1787 roku. W czasie tej podróży król zatrzymał się w Dubience dnia 5 marca i 3 czerwca w drodze powrotnej. W 1789 roku Dubienka została stolicą województwa bełskiego i powiatu dubienieckiego.
W okolicy znajduje się pole bitwy stoczonej 18 lipca 1792 roku przez generała Tadeusza Kościuszkę. Została ona upamiętniona w 1861 roku usypaniem kopca ziemnego na południowym skraju wsi Uchańka. W 1964 roku został on odnowiony i częściowo zrekonstruowany, obecnie ma wysokość 10 metrów, a na szczycie trzy maszty. Od 1795 roku Dubienka znajdowała się na terenie zaboru austriackiego, od 1806 roku na terenie Księstwa Warszawskiego, od 1815 roku na terenie Królestwa Polskiego. W 1830 roku stacjonował tu 3 szwadron 4 Pułku Ułanów. W XIX wieku nastąpiło zahamowanie rozwoju miasta, co spowodowane było m.in. budową linii kolejowej, która ominęła Dubienkę. W 1875 roku, wskutek likwidacji unickiej diecezji chełmskiej, parafia unicka w Dubience przeszła do Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego. Od 1878 roku przy prawosławnej cerkwi działała szkoła[17]. Pod koniec XIX wieku świątynia prawosławna spłonęła, toteż w 1908 roku na jej miejscu postawiony został nowy sakralny budynek murowany[18].
W 1920 roku pod Dubienką stoczono jedną z bitew w trakcie wojny polsko-bolszewickiej.
W czasie okupacji hitlerowskiej osada była silnym ośrodkiem ruchu oporu. W 1942 roku Niemcy utworzyli getto (ok. 3000 osób, większość zginęła w obozie zagłady w Sobiborze). 21 lipca 1944 roku wojska radzieckie po sforsowaniu Bugu zdobyły Dubienkę. 23 lipca 1944 oku do Dubienki weszły oddziały 2 Dywizji Piechoty Wojska Polskiego im. Jana Henryka Dąbrowskiego (w 30. rocznicę tego wydarzenia ustawiony został pomnik – czołg)[19]. Do 1951 roku w okolicy aktywnie były oddziały Ukraińskiej Powstańczej Armii, zrzeszenia Wolność i Niezawisłość oraz Narodowych Sił Zbrojnych.
| Wsie | |
|---|---|
| Kolonie i osady | |
| Części miejscowości |
|
Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.
Zawartość tej strony pochodzi stąd.
