západoslovenské nárečia
| Obszar
|
Słowacja (rejony: trnawski, nitrzański, trenczyński, myjawski)
|
| Klasyfikacja genetyczna
|
|
|
| W Wikipedii
|
|
|
| Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu.
|
Dialekt zachodniosłowacki, gwary zachodniosłowackie (słow. západoslovenské nárečia) – regionalne formy języka słowackiego, obejmujące zasięgiem rejon trnawski, nitrzański, trenczyński, myjawski oraz inne[1].
Charakterystyka
Do charakterystycznych cech gwar zachodniosłowackich należą[2][3]:
- akcent na pierwszą sylabę słowa
- sylaby ro-, lo- na początku słów typu rovní, rola, vloni itp.
- samogłoska e w słowach ocet, ďeň, buben, pes, oves, ven, bečka, deska, zdechnúť, kotel, sen oraz w słowach vieter, blázen, švager, cuker
- samogłoska a (w sylabach krótkich) względnie á (w sylabach długich) w miejscu nosowego e (np. masso, hovado, hrádeľ, zajác); przy czym w gwarach zahorskich zamiast nosowego e występuje ja lub je (np. hovjadzí, pjet)
- występowanie podwójnych spółgłosek różnego pochodzenia (poza gwarami zahorskimi), np. occa, precca, masso, frejjér, stuňňa
- grupa spółgłoskowa šč w miejsce literackiego šť (ešče itp.)
- nie funkcjonuje zasada rytmiczna
- mianownik liczby pojedynczej rzeczowników rodzaju nijakiego częściej przybiera końcówkę -o (vajco)
- rzeczowniki rodzaju męskego i nijakiego zakończone na -r, -l, -z, -s przy odmianie przechodzą od wzorców twardych do miękkich (np. na Zobori)
- miejscownik liczby pojedynczej przymiotników rodzaju męskiego i żenskiego przyjmuje końcówkę -ém (vysokém)
- narzędnik liczby pojedynczej przymiotników rodzaju żenskiego przyjmuje końcówkę -ú (dobrú)
- czasowniki z bezokolicznikiem typu -iť (robiť, piť) przyjmują w czasie przeszłym końcówkę -el (robel, pel)
- charakterystyczne elementy leksykalne, po części tożsame ze słownictwem środkowosłowackim; do wyrazów zachodniosłowackich należą m.in.: širák, ručník, strecha, hodi, kočka, sinokvet, hrebíček, egreš
Podział wewnętrzny
- severná podskupina západoslovenských nárečí
- hornotrenčianske nárečia
- kysucké nárečia
- dolnotrenčianske nárečia
- južná podskupina západoslovenských nárečí
- považské nárečia
- podjavorinské nárečia
- myjavské nárečia
- [inne]
- trnavské nárečia
- nitrianske nárečia
- záhorská podskupina západoslovenských nárečí
Według portalu slovake.eu
- gwary górnotrenczańskie
- gwary dolnotrenczańskie
- gwary poważskie
- gwary średnionitrzańskie
- gwary dolnonitrzańskie
- gwary regionu trnawskiego
- gwary zahorskie
Przypisy
- ↑ Dialekty [online], slovake.eu [dostęp 2020-05-05] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-15] .
- ↑ hasło „západoslovenské nárečia”, [w:] JozefJ. Mistrík JozefJ., Encyklopédia jazykovedy, wyd. 1, Bratislava: Obzor, 1993, s. 490–491, ISBN 80-215-0250-9, OCLC 29200758 (słow.).
- ↑ hasło „slovenské nárečia”, [w:] Malá encyklopédia Slovenska, wyd. 1, Bratislava: Veda, 1987, s. 481–482 (słow.).
