| |
| Autor |
Leonardo da Vinci |
|---|---|
| Data powstania |
1490 |
| Medium |
piórko, atrament i ołówek na papierze |
| Wymiary |
34,3 × 24,5 cm |
| Miejsce przechowywania | |
| Lokalizacja | |
Człowiek witruwiański – rysunek autorstwa Leonarda da Vinci z ok. 1490 roku, znajdujący się w zbiorach Gallerie dell’Accademia w Wenecji. Dzieło stanowi rewizję koncepcji Witruwiusza na temat proporcji ludzkiego ciała. Człowiek witruwiański jest najbardziej znanym rysunkiem Leonarda[1].
Człowiek witruwiański należy do cyklu rysunków poświęconych proporcjom ludzkiego ciała i matematycznych relacji między jego częściami[2]. Leonardo tworząc rysunki inspirował się dziełem De architectura (pol. O architekturze ksiąg dziesięć) Witruwiusza poświęconemu harmonijnym proporcjom[3][4]. Prace Witruwiusza zostały w średniowieczu zapomniane, w 1415 roku ponownie odkrył je Gianfrancesco Poggio Bracciolini[5][6]. Leonardo zainteresował się rysunkiem pod koniec lat 80. XV wieku, gdy ukazało się drukiem wydanie De architectura po łacinie[5]. W kwietniu 1489 roku Leonardo rozpoczął prowadzenie pomiarów ludzkiego ciała[7][6]. Leonardo czytając pracę Witruwiusza zgadzał się ze stwierdzeniem, że starożytni słusznie określali człowieka mianem mniejszego świata[8].
Jest to rysunek piórkiem i akwarelą na szkicu metalowym sztyftem, naniesiony na kartę papieru o wymiarach 34,3 × 24,5 cm[9][1]. Papier ma ślady mocnego dociskania sztyftu[10]. W centrum znajduje się postać mężczyzny[9]. Jego twarz wyraża gniew[11], spojrzenie jest intensywne[12]. Mężczyzna ma dwie pozycje. W pierwszej ma złączone nogi i ręce wyciągnięte poziomo. Ta pozycja jest wpisana w kwadrat o boku 24 dłoni (lub 96 palców)[9]. Na środku kwadratu znajdują się genitalia[13]. W drugiej stoi w rozkroku i ma uniesione ramiona[9]. Druga postać jest wpisana w koło, którego środkiem jest pępek[14]. Sylwetka mężczyzny została przedstawiona poglądowo, jednak Leonardo wyraźnie zaznaczył kontury i mięśnie[11]. Nad i pod rysunkiem znajdują się notatki Leonarda. Górny tekst mówi o wymiarach części ciała człowieka, podanych w trzeciej księdze De architectura. Pod rysunkiem jest napis: Tanto apre l’omo nelle braccia quanto e la sua altezza (Szerokość rozłożonych w bok ramion równa się jego wzrostowi), odnoszący się do pierwszej pozycji[9]. Leonardo nie stosował się dokładnie do wyliczeń Witruwiusza. Zanotował, że stopa odpowiada jednej siódmej wzrostu człowieka, podczas gdy Witruwiusz twierdził, że jest to jedna szósta[15].
Rysunek jest rzadko prezentowany publiczności. Przez większość czasu karta jest trzymana w zamkniętym pomieszczeniu na czwartym piętrze Gallerie dell’Accademia[10].
Powstały również inne rysunki człowieka witruwiańskiego. Około 1490 roku Francesco di Giorgio narysował co najmniej trzy nowe wersje człowieka witruwiańskiego[16]. W tym samym czasie inną wersję narysował Iacomo Andrea[17]. Francesco di Giorgio i Iacomo Andrea byli przyjaciółmi Leonarda[18]. W 1521 roku Cesare Cesariano narysował Człowieka według Witruwiusza. Jego postać charakteryzuje się ogromnymi dłońmi, zbyt długimi stopami i erekcją[19].
Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.
Zawartość tej strony pochodzi stąd.