Cracovia (błędnie nazywana Cracovią Kraków[2]) – najstarszy obecnie istniejący[3]polskiklub sportowy. W 1998 roku powstał także w ramach spółki KS Cracovia i Gminy Kraków – Miejski Klub Sportowy Cracovia Sportowa Spółka Akcyjna, w ramach którego działa m.in. sekcja piłki nożnej mężczyzn. Współzałożyciel Związku Polskiego Piłki Nożnej (1911) i Polskiego Związku Piłki Nożnej (1919). Pięciokrotny Mistrz Polski, zdobywca Pucharu Polski 2020. W tym samym roku Cracovia triumfowała również w Superpucharze Polski[4]. We wrześniu 2005 w rankingu miesięcznika „Forbes” na najbardziej wartościowy finansowo polski klub MKS Cracovia SSA zajęła pierwsze miejsce – wartość klubu (w tym marki, loga, gruntów i zawodników) została wyceniona na 90 mln złotych czyli półtora raza więcej niż zdobywcy drugiego miejsca[5]. W sezonie 2023/24 występują w Ekstraklasie.
Zgodnie z regulaminem Ekstraklasy Cracovia uprawniona jest do umieszczenia nad herbem srebrnej gwiazdki oznaczającej wywalczenie 5 razy tytułu mistrza Polski.
Informacje ogólne
Pełna nazwa: Miejski Klub Sportowy Cracovia SSA (spółka założona przez KS Cracovia i Gminę Kraków)
Data założenia: 13 czerwca 1906
Barwy: biało-czerwone
Przydomki klubu używane przez kibiców: Pasy
Adres: MKS Cracovia SSA – ul. Józefa Kałuży 1, 30-111 Kraków
Wraz z początkiem roku 2021 pierwsza drużyna Cracovii przeniosła się do nowego ośrodka treningowego. Powstałe w miejscowości Rączna (gm. Liszki, woj. małopolskie) Cracovia Training Center to efekt ponad roku prac budowlanych, rozpoczynający nową erę w dziejach klubu.
Budowa Cracovia Training Center rozpoczęła się w maju 2019 roku. Wówczas oficjalnie wbito symboliczną "pierwszą łopatę" oraz wmurowano kamień węgielny. Przez minione miesiące, na powierzchni prawie 100.000 m2, powstała nowoczesna baza treningowa z pełnym zapleczem.
Kompleks składa się z bazy treningowej z zapleczem szatniowym, budynkiem trybun oraz wewnętrznymi instalacjami. Jego częścią są m.in. wyposażone w system podgrzewania boisko główne, cztery pełnowymiarowe boiska treningowe o nawierzchni naturalnej, jedno boisko z nawierzchnią sztuczną oraz hala o konstrukcji drewnianej. Teren został zagospodarowany wraz z małą architekturą, drogami wewnętrznymi i parkingami, od tego momentu stanowiąc drugi dom dla zawodników Cracovii.
Od początku stycznia na terenie Cracovia Training Center odbywają się codzienne zajęcia I zespołu, drugiej drużyny oraz grup młodzieżowych Pasów.
O 12:00 1 stycznia każdego roku odbywa się tradycyjny mecz między zespołami Cracovii i Cracovii II. Historia Treningu Noworocznego rozpoczęła się w 1920, 1924 lub 1925, gdy wracający z sylwestrowego balu piłkarze wstąpili na stadion przy ul. Kałuży, by pokopać piłkę na śniegu. W ostatnich latach w noworocznych treningach uczestniczą tysiące krakowian. Wydarzenia na boisku nie zawsze są do końca poważne – na liście strzelców bramek figurują np. sędziowie spotkania czy Pasiasty Lajkonik – klubowa maskotka[12]. Na trybunach mecz ma charakter święta – płoną race oraz odpalane są fajerwerki, kibice dopijają sylwestrowe szampany, odbywają się walki na śnieżne kulki.
Z powodu pandemii COVID-19, trening noworoczny w 2021 roku odbył się bez udziału kibiców[13].
Najwyższe zwycięstwo w historii
29 czerwca 1919 Cracovia wygrała u siebie (30:0) z Klubem Lotników Kraków, mecz ten miał charakter towarzyski[14].
Baraż o mistrzostwo Polski (1948)
Rozegrany na neutralnym stadionie Garbarni dodatkowy barażowy mecz decydujący o tytule Mistrza Polski. Grająca bez dwóch swoich czołowych graczy Cracovia, mimo straty gola już w 1 minucie, doprowadziła do wyrównania, a potem zdecydowanie pokonała swojego rywala zdobywając mistrzostwo Polski.
Finał Pucharu Polski w piłce nożnej 2020 rozegrano nie jak dotychczas 2 maja na Stadionie Narodowym, a 24 lipca na Arenie Lublin, obiekcie na którym mecze w roli gospodarza rozgrywa miejscowy Motor[15]. W tym meczu spotkały się ze sobą drużyny Cracovii i Lechii Gdańsk. Do przerwy za sprawą Omrana Haydary'ego goście prowadzili 1:0[16]. W drugiej połowie po golach Pelle van Amersfoorta, Patryka Lipskiego i Davida Jablonský'ego było już 2:2. Ten wynik utrzymał się do końca regulaminowego czasu gry. W dogrywce gola na wagę pierwszego w historii Pucharu Polski dla Pasów strzelił Mateusz Wdowiak w 117 minucie meczu[16].
el lub Q – runda eliminacyjna, 1/32, 1/16, 1/8, 1/4, 1/2 – odpowiednia faza rozgrywek, gr – runda grupowa, 1r gr – pierwsza runda grupowa, 2r gr – druga runda grupowa, f – finał, 1r, 2r, 3r - runda, PO – play-off
Numer 1 został zastrzeżony dla zawodników drużyny w hołdzie Karola Wojtyły tj. późniejszego papieża[20]. Uroczystość odbyła się 4 stycznia 2005 podczas prywatnej audiencji uhonorowanego Ojca Świętego z piłkarzami i sztabem Cracovii w Watykanie.
Oprócz pierwszej drużyny Cracovia posiada zespół rezerw występujący w rozgrywkach Centralnej Ligi Juniorów. W sezonie 2018/2019 występują w Centralnej Lidze Juniorów, w którym broniła wicemistrzostwa Polski z poprzedniego sezonu.
Sukcesy
Mistrzostwo Polski juniorów U-19 – 1959, 1990, 1991
Wicemistrzostwo Polski juniorów U-19 – 1966, 2014, 2018
Klubową maskotką Cracovii, towarzyszącą każdemu meczowi biało-czerwonych, jest Pasiasty Lajkonik. Rolę Lajkonika przez 10 lat pełnił Krzysztof Wawrzyniecki (zm. 7 października 2014), który debiutował w tej roli w meczu ze Szczakowianką Jaworzno wygranym przez Cracovię (8:1)[27][28][29].
W sezonie 2018/2019 powróciła postać Lajkonika jako maskotki Cracovii[30].
Kibice
7 stycznia 2004 z inicjatywy Biuletynu Teraz Pasy! Zarząd Koła Sympatyków KS Cracovia dla upamiętnienia demonstracji z 2001 roku, ratującej klub przed likwidacją, ustalił w 2004 roku 28 lutego Dniem Kibica Cracovii[31].
Jak tam moja ukochana Cracovia?, Cracovia Pany! Jan Paweł II
Cracovia jest właśnie tym klubem, który nauczył mnie interesować się sportem. Józef Piłsudski
Cracovia jest klubem robotniczym, oddolnym, wyzywają nas od Żydów, ale przynajmniej nie jesteśmy z policji, jak niektórzy (...). Im więcej będzie przegrywać, tym wierniejszych będzie miała fanów, to jest taka krnąbrność. Ta właśnie krnąbrna część Krakowa jest za Cracovią. Maciej Maleńczuk
Opravcy
Grupa kibiców zajmująca się organizowaniem opraw na meczach Cracovii. Należą do ruchu ultras, czyli środowiska kibiców, które ma na celu urozmaicenie i upiększenie widowisk sportowych poprzez dopingujące śpiewy i okrzyki, barwne kartoniady, flagowiska, transparenty czy wręcz organizowane na trybunach złożone widowiska choreograficzne. Swoją działalność finansują z prowadzonych na trybunach zbiórek pieniężnych oraz ze sprzedaży klubowych gadżetów[38].
↑Mecz pierwotnie miał zostać rozegrany 9 sierpnia 2020 o godzinie 20:00. Spotkanie zostało odwołane z powodu stwierdzenia zakażenia koronawirusem w zespole gospodarzy.
Przypisy
↑Cracovia, [w:] baza Transfermarkt (drużyny) [dostęp 2019-07-03].
↑Cracovia Kraków [online], www.wikipasy.pl [dostęp 2019-07-29](pol.).
↑Cracovia zdobyła Superpuchar [online], www.90minut.pl [dostęp 2020-10-09].
↑Cracovia najbogatszym klubem w Polsce! [online], www.futmal.pl [dostęp 2019-02-07](pol.).
↑ abcStefan Majewski w Radiu Kraków: Ogłosimy trzy transfery do Cracovii. W tej trójce będzie jeden Polak [online], radiokrakow.pl [dostęp 2023-02-02].
↑1943 okupacyjne mistrzostwa Krakowa grupa finałowa [online], WikiPasy.pl - Encyklopedia KS Cracovia, 11 lipca 2020 [dostęp 2023-05-06](pol.).
↑Notatki sportowe. „Nowa Reforma”. 240, s. 3, 1906-10-21. Michał Konopiński – redaktor naczelny. Kraków. [dostęp 2021-02-07]. (pol.).
↑KrzysztofK.OrskiKrzysztofK., Trening Noworoczny Cracovii LIVE! Sportowe świętowanie Nowego Roku w Krakowie [online], Gol24, 28 grudnia 2012 [dostęp 2022-11-07](pol.).
↑Trening Noworoczny 2021: Siedem bramek na rozpoczęcie roku! [online], cracovia.pl [dostęp 2022-11-07](pol.).
monografia klubu Cracovia: Maciej Kozłowski „Naród Wybrany – Cracovia Pany. Z wielokulturowej historii polskiego sportu”, Warszawa,Stowarzyszenie „NIGDY WIĘCEJ”, 2015.
Cracovia, [w:] baza Transfermarkt (drużyny) [dostęp 2020-11-27].