Burzyk balearski
Puffinus yelkouan mauretanicus[1]
Lowe, 1921
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

rurkonose

Rodzina

burzykowate

Rodzaj

Puffinus

Gatunek

burzyk śródziemnomorski

Podgatunek

burzyk balearski

Synonimy
  • Puffinus mauretanicus Lowe, 1921
  • Puffinus puffinus mauretanicus Lowe, 1921
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2]

Zasięg występowania
Mapa występowania
Zasięg występowania oraz trasy wędrówek (obszary kreskowane – występowanie rzadsze)

     w sezonie lęgowym

     poza sezonem lęgowym

Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Burzyk balearski[3] (Puffinus yelkouan mauretanicus) – podgatunek burzyka śródziemnomorskiego, ptaka oceanicznego z rodziny burzykowatych (Procellariidae), gnieżdżący się na Balearach. Takson o niepewnej pozycji systematycznej przez część taksonomów wyodrębniany do rangi gatunku[4][5].

Taksonomia

Taksonomia budzi kontrowersje. Autorzy Kompletnej listy ptaków świata uznają go za podgatunek burzyka śródziemnomorskiego (jako Puffinus yelkouan mauretanicus)[3], jednak wielu autorów, m.in. Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny (IOC) czy IUCN, uznaje go za odrębny gatunek[2][4][5]. Dawniej niekiedy bywał uznawany za podgatunek burzyka północnego (jako Puffinus puffinus mauretanicus)[6].

Zasięg występowania

Burzyk balearski gnieździ się na głównych wyspach Balearów (Minorka, Majorka, Cabrera, Ibiza i Formentera) oraz okolicznych wysepkach. W sezonie lęgowym, oprócz wód otaczających archipelag Balearów, żeruje także wzdłuż śródziemnomorskiego szelfu Półwyspu Iberyjskiego, głównie u wybrzeży Katalonii oraz na obszarze pomiędzy deltą Ebro, wysepkami Columbretes i przylądkiem Nao; część ptaków wykorzystuje żerowiska na szelfie kontynentalnym u wybrzeży Algierii i Maroka, a także w Zatoce Lwiej (w pobliżu Francji). Poza sezonem lęgowym większość ptaków opuszcza Morze Śródziemne i latem oraz wczesną jesienią koncentruje się u wybrzeży Atlantyku w południowo-zachodniej Europie, głównie w Hiszpanii, Portugalii i Francji, a także w południowo-zachodniej Wielkiej Brytanii i północno-zachodnim Maroku. Jesienią (głównie w październiku) ptaki wracają nad zachodnią część Morza Śródziemnego i zimują mniej więcej na tych samych obszarach żerowania, co w sezonie lęgowym[2].

Do Polski zalatuje wyjątkowo[7] (stwierdzony raz, na Mierzei Wiślanej podczas silnego sztormu).

Morfologia

Burzyk balearski w locie
Wygląd
Obie płci ubarwione jednakowo. Wierzch ciała rdzawobrązowy, spód ciemnopłowy. Spód skrzydeł ciemniejszy niż u podobnego burzyka północnego. Sylwetka krótka w kształcie cygara, skrzydła wąskie o ostrych końcach. Dziób ciemny. Lata nisko nad powierzchnią wody, z rzadka uderzając skrzydłami. W locie sylwetka przypomina krzyż, a końce nóg wystają poza krawędź ogona.
Wymiary średnie
długość ciała ok. 33–38 cm
rozpiętość skrzydeł 80–89 cm
masa ciała ok. 350–460 g


Ekologia

Biotop
Gniazduje na wyspach, a poza okresem lęgowym przebywa na otwartym morzu.
Gniazdo
Na wysepkach i klifach w wykopanej przez siebie norze (do 1,5 m głębokości), odwiedzanej wyłącznie w nocy, aby uniknąć wykrycia przez duże mewy mogące pożreć młode. Gnieździ się kolonijnie.
Jaja
Jedno jajo w zniesieniu.
Wysiadywanie, pisklęta
Jajo wysiadywane jest przez okres 47–55 dni przez obydwoje rodziców. Pisklęta opuszczają gniazdo po 60–70 dniach.
Pożywienie
Drobne ryby, głowonogi i inne zwierzęta.

Status i ochrona

IUCN uznaje burzyka balearskiego za gatunek krytycznie zagrożony (CR – Critically Endangered) nieprzerwanie od 2004 roku; wcześniej, w 2000 roku, kiedy to po raz pierwszy sklasyfikowano go jako odrębny gatunek, zaliczono go do kategorii „bliski zagrożenia” (NT – Near Threatened). Liczebność populacji szacowana jest na około 19 tysięcy dorosłych osobników (różne wcześniejsze szacunki z lat 2004–2012, mówiące o 2000–4500 par lęgowych, były zaniżone, co wiąże się z niedostępnością niektórych miejsc lęgowych). Globalny trend liczebności populacji uznawany jest za spadkowy[2].

W Polsce podlega ścisłej ochronie gatunkowej[8].

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Puffinus mauretanicus, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2014-02-23] (ang.).
  2. ↑ a b c d BirdLife International, Puffinus mauretanicus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2019-09-02] (ang.).
  3. ↑ a b Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Procellariidae Leach, 1820 - burzykowate - Petrels & shearwaters (Wersja: 2021-04-05). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-05-20].
  4. ↑ a b F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Petrels, albatrosses. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-05-20]. (ang.).
  5. ↑ a b John H. Boyd III: Procellariidae: Petrels, Shearwaters. [w:] Aves — Taxonomy in Flux: Version 3.06 [on-line]. John Boyd's Home Page. [dostęp 2020-05-26]. (ang.).
  6. ↑ D. Lepage: Balearic Shearwater (Puffinus mauretanicus). [w:] Avibase - Światowa baza danych ptaków [on-line]. [dostęp 2021-05-20]. (ang.).
  7. ↑ Lista awifauny krajowej. Gatunki ptaków stwierdzone w Polsce – stan z 31.12.2021. Komisja Faunistyczna Sekcji Ornitologicznej Polskiego Towarzystwa Zoologicznego. [dostęp 2023-02-02].
  8. ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2016 r. poz. 2183).

Linki zewnętrzne

  • Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).

Witaj

Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.

Źródło

Zawartość tej strony pochodzi stąd.

Odsyłacze

Generator Margonem

Podziel się