Browar Bojańczyka we Włocławku
Ilustracja
Magazyn 1. i 2.
Państwo

 Polska

Siedziba

Włocławek

Data założenia

1832

Data zamknięcia

1945

Właściciel

Miasto Włocławek

Dane adresowe
Adres: ul. Łęgska 28
87-800 Włocławek
Położenie na mapie Włocławka
Mapa konturowa Włocławka, w centrum znajduje się punkt z opisem „Browar Bojańczyka we Włocławku”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Browar Bojańczyka we Włocławku”
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego
Mapa konturowa województwa kujawsko-pomorskiego, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Browar Bojańczyka we Włocławku”
Ziemia52°39′27,68″N 19°04′33,56″E/52,657689 19,075989

Browar Bojańczyka we Włocławku – zespół fabryczny XIX-wiecznego zabytkowego Browaru Bojańczyka z lat 1832-1880. Składa się z 5 budynków: głównego budynku Browaru, trzech magazynów oraz Domu Zarządcy.

small Obiekt wpisany jest do rejestru zabytków pod nr rej.: 413/A z 12.06.1998

Historia

Browar został założony w 1832 roku przez Kazimierza Bojańczyka. Pierwotnie produkowano tu wódkę, a następnie piwo w ilościach kilkuset beczek rocznie. Browar był jednym z największych w mieście, pozostając w gestii rodziny Bojańczyków nawet po śmierci Kazimierza, gdy właścicielem został syn Rafał, a po nim jego syn Wincenty[1]. W 1866 roku, kiedy to Rafał Bojańczyk prowadził browar, wiadro piwa kosztowało 30 kopiejek[2]. Od czasu powstania, Browar był stopniowo rozbudowywany. Jako pierwszy powstał główny budynek Browaru wybudowany w 1832 roku, następnie, w 1878 roku, wybudowano trzy magazyny. Ostatnim obiektem, który wybudowano, jest Dom Zarządcy z 1880 roku. Browar należał do rodziny Bojańczyków do czasu zakończenia II wojny światowej, kiedy to został znacjonalizowany. W tym czasie zmieniał właścicieli wśród rodziny. Do 1914 roku Browarem zarządzał Jerzy Bojańczyk. I wojna światowa spowodowało zahamowanie rozwoju Browaru i w 1921 Wincenty Bojańczyk sprzedał obiekt spółce akcyjnej, której założycielem był syn Jerzy. Produkcja piwa w 1927 roku wynosiła ok. 5600 hektolitrów[1]. Zakończenie II wojny światowej przyniosło za sobą nacjonalizację Browaru i jego zamknięcie. Po przejściu zespołu budynków na rzecz Skarbu Państwa, użytkowano je jako obiekty przeznaczone na magazyn, dystrybucję ryb oraz szwalnię.

Budynki

Zespół fabryczny składa się z 5 budynków o różnych powierzchniach. Wszystkie obiekty wybudowano w latach 1832-1880.

Budynek główny Browaru

Budynek główny Browaru

Obiekt wybudowany w 1832 roku przez Kazimierza Bojańczyka jako pierwszy i zarazem główny obiekt Browaru. Budynek jest wymurowany z czerwonej cegły palonej. Dla podkreślenia detalu architektonicznego w postaci lizen oraz gzymsów koronujących i kordonowych, w elewacjach zastosowano cegłę o jaśniejszym wybarwieniu. W elewacjach uroku dodają także blendy markujące okna, zwieńczone nadprożami odcinkowymi. Podziały elewacji są starannie zakomponowane z wyodrębnieniem elewacji szczytowych po formie dachu dwuspadowego. Elewacja frontowa na wprost wjazdu z ulicy Łęgskiej, dzięki trzem sterczynom wymurowanym z cegły, jest najbardziej reprezentacyjnym fragmentem budynku, wyraźnie dominującym nad pozostałymi obiektami. Walory architektoniczne Browaru są pomniejszane przez szereg dobudówek i przystawek, które w żaden sposób nie wkomponowują się w obiekt[3].

Magazyn 1.

Magazyn wybudowany w 1878 roku. Podobnie jak budynek główny Browaru, jest budynkiem czterokondygnacyjnym, wymurowanym z czerwonej palonej cegły. Kryty jest dachem dwuspadowym pod dachówką ceramiczną. Magazyn ma dostawioną do elewacji zachodniej bryłę, przeznaczoną na klatkę schodową. Ze względu na potrzeby użytkowe obiektu, występują w nim kondygnacje o różnych wysokościach[4].

Magazyn 2.

Wybudowany w 1878 roku. Budynek magazynowy nr 2 wpisany do rejestru zabytków pod numerem 413/A z dnia 12.06.1998 r. jest obiektem wymurowanym z cegły palonej czerwonej na zaprawie wapiennej, tworzy z magazynem nr 3 i 1 fragment pierzei ul. Bechiego. Obiekt jest trzykondygnacyjny z częściowym podpiwniczeniem, choć z elewacji czyta się dwie kondygnacje nadziemne. Budynek zwieńczony dachem dwuspadowym na konstrukcji

Od lewej: Dom Zarządcy, Magazyn 3.

drewnianej płatwiowo-jętkowej z dwoma ścianami stolcowymi pokryty papą asfaltową na deskach[5].

Magazyn 3.

Budynek usytuowany jest wzdłuż ulicy Bechiego, w kierunku Łęgskiej. Budynek składa się z trzech segmentów: najmniejszego – pierwszego od Wisły, środkowego i narożnego. W elewacji budynku od ul. Łęgskiej występuje niespotykany w żadnym innym budynku Włocławka fryz zwieńczający w postaci wymurowanego wspornikowo baldachimu o motywie ostrołuków, wyraźnie nawiązujący do tendencji neogotyku[6].

Dom Zarządcy

Jest jedynym budynkiem przeznaczonym od samego początku do pełnienia funkcji mieszkalnych i w taki sposób jest eksploatowany do dzisiaj. Mieszka tu obecnie 7 rodzin. Układ konstrukcyjno-przestrzenny domu jest typowy jeszcze dla zabudowy osiemnastowiecznej ze środkową ścianą nośną kominową i pomieszczeniami amfiladowymi[7].

Rewitalizacja

Prace budowlane
Iluminacja przebudowanego Browaru

Rewitalizacja zabytkowych obiektów browaru stała się jednym z priorytetów Urzędu Miasta Włocławek. Realizacja projektu w związku z licznymi problemami przeciągała się w czasie. Miasto przez długi czas miało problem z wywłaszczeniem ostatniej nieruchomości składającej się na cały kompleks (samorząd bowiem nie był właścicielem całości obiektów). Miasto postanowiło przejąć od prywatnego właściciela legalnie nabytą od miasta w 2003 r. nieruchomość przy ul. Łęgskiej 28, powołując się na klauzulę prawa odkupu w umowie sprzedaży[8]. Ostateczna decyzja o własności działki zapadła w Sądzie Apelacyjnym w Gdańsku, który ustanowił samorząd Włocławka właścicielem nieruchomości[9]. Projekt rewitalizacji tego miejsca zakłada rozbiórkę niektórych obiektów, które nie stanowią wartości historycznej. W ich miejsce powstanie nowa zabudowa, nawiązująca architekturą do ceglanych fasad historycznych obiektów. Po zakończonej przebudowie, w tym miejscu zostanie uruchomione Centrum Kultury Browar B. W obiektach znajdą się liczne powierzchnie ekspozycyjne, pomieszczenia dydaktyczne, duża sala taneczna, sala widowiskowa oraz sale konferencyjne i wielofunkcyjne[10].

W Centrum będą odbywały się m.in. zajęcia pozalekcyjne dla uczniów z sąsiadujących z budynkiem szkół. W obiekcie znajdą się sale komputerowe oraz przeznaczone do kształcenia językowego. Będzie to przedsięwzięcie skierowane do instytucji, organizacji pozarządowych oraz stowarzyszeń, które będą mogły tam realizować swoją statutową działalność w ww. zakresie. W budynkach znajdą się też pomieszczenia, w których będą odbywać się zajęcia nauki tańca, śpiewu oraz fotografii, a także spotkania integracyjne.

30 grudnia 2011 roku w budynku Urzędu Miasta Włocławek, po przeprowadzonym postępowaniu przetargowym, podpisano umowę z wykonawcą przebudowy, firmą Molewski z Chodcza. Wartość realizowanego projektu wynosi 37 milionów 547 tysięcy złotych, a termin zakończenia robót, określony w umowie, przypada na 30 września 2013 roku. Inwestycja objęta jest dofinansowaniem Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Kujawsko-Pomorskiego na lata 2007-2013, które wynosi 18 mln 469 tysięcy złotych[11].

Oficjalne otwarcie Centrum Kultury Browar B nastąpiło 16 maja 2014 roku[12].

Przypisy

  1. a b [1], BIP UM Włocławek: Przetarg "Centrum Kultury Browar B- adaptacja do nowych funkcji społeczno – gospodarczych(...)"; Specyfikacja Istotnych Warunków Zamówienia, Inwentaryzacja – OPIS WARTOŚCI HISTORYCZNYCH KOMPLEKSU
  2. [archive.is/20130503194127/http://www.mmwloclawek.pl/artykul/browar-bojanczyka-156860.html MM Włocławek, BROWAR (B)OJAŃCZYKA]
  3. [2], BIP UM Włocławek, Przetarg Centrum Kultury Browar B- adaptacja do nowych funkcji społeczno – gospodarczych(...), Studium wykonalnosci – zalacznik nr 7, 1. Budynek główny Browaru
  4. [3], BIP UM Włocławek: Przetarg "Centrum Kultury Browar B- adaptacja do nowych funkcji społeczno – gospodarczych(...)"; Specyfikacja Istotnych Warunków Zamówienia, Inwentaryzacja – 1. Magazyn nr 1
  5. [4], BIP UM Włocławek: Przetarg "Centrum Kultury Browar B- adaptacja do nowych funkcji społeczno – gospodarczych(...)"; Specyfikacja Istotnych Warunków Zamówienia, Inwentaryzacja – DZIAŁKA NR 36/11
  6. [5], BIP UM Włocławek, Przetarg Centrum Kultury Browar B- adaptacja do nowych funkcji społeczno – gospodarczych(...), Studium wykonalnosci – zalacznik nr 7, 4. Magazyn nr. 3
  7. [6], BIP UM Włocławek, Przetarg Centrum Kultury Browar B- adaptacja do nowych funkcji społeczno – gospodarczych(...), Studium wykonalnosci – zalacznik nr 7, 5. Dom Zarządcy
  8. Olga Krupa, Hurtownia ryb czy Browar B.?, [w:] „Tygodnik Kujawski”, nr 5 (68) z 6 lutego 2009 r., s. 4; Maciej Gogołkiewicz, Pierwsze ofiary Browaru B?, internetowe wydanie „Nowości” (2009-02-04) [7]
  9. Ewelina Piotrowska, Browar B należy do miasta, [w:] „Nowości”, nr 206 z 3 września 2010 r., wyd. włocławskie, s. 7
  10. Jacek Hołub, Bardzo kulturalny browar powstanie we Włocławku, internetowe wydanie „Gazety Wyborczej” (2011-11-15) [8]
  11. Urząd Miasta Włocławek, Centrum Kultury „Browar B”: podpisanie umowy z wykonawcą (relacja dźwiękowa i galeria zdjęć), strona internetowa UM Włocławek” (2011-12-30) [9]
  12. Apollo13.eu, O nas | Centrum Kultury Browar B [online] [dostęp 2020-09-24] (pol.).

Linki zewnętrzne

  • film Łukasza Czerwińskiego, związany z projektem „Historia rodu Bojańczyków, dzieje starego browaru” w serwisie YouTube

Witaj

Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.

Źródło

Zawartość tej strony pochodzi stąd.

Odsyłacze

Generator Margonem

Podziel się