selen ← brom → krypton | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Wygląd | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
czerwonobrunatny | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Widmo emisyjne bromu | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Ogólne informacje | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Nazwa, symbol, l.a. |
brom, Br, 35 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Grupa, okres, blok | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Stopień utlenienia |
−I, I, III, IV, V, VII | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Właściwości metaliczne | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Właściwości tlenków |
silnie kwasowe | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Masa atomowa | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Stan skupienia |
ciekły | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Gęstość |
3119 kg/m³ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Temperatura topnienia |
−7,2 °C[1] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Temperatura wrzenia |
58,8 °C[1] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Numer CAS |
7726-95-6 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
PubChem |
24408 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą warunków normalnych (0 °C, 1013,25 hPa) |
Brom (Br, stgr. βρῶμος, brómos, oznacza „mocno pachnący” lub „smród”, łac. bromum)[7] – pierwiastek chemiczny, niemetal z grupy fluorowców w układzie okresowym. W warunkach normalnych jest brunatnoczerwoną cieczą o ostrym, nieprzyjemnym zapachu zbliżonym do zapachu chloru. Jest jedynym niemetalem występującym w warunkach normalnych w postaci cieczy[8]. Znanych jest 25 izotopów bromu o czasie półtrwania minimum 1 ms o liczbach masowych w zakresie 70÷94[9], z których izotopy o liczbie masowej 79 i 81 są trwałe i występują w naturze w prawie równej ilości (50,6:49,4[10]).
Występuje w skorupie ziemskiej w ilościach śladowych 0,37 ppm (wagowo, 1,6×10−4[10]), głównie jako zanieczyszczenie piasku morskiego i pokładów soli kamiennej. Większe jego ilości (65 ppm) występują w wodzie morskiej. W obu przypadkach występuje on w formie bromku sodu.
Najbardziej znane jego związki: bromowodór – po rozpuszczeniu w wodzie tworzy bardzo silny kwas bromowodorowy, oraz jego sole: bromek sodu, bromek potasu. Duże znaczenie w chemii organicznej mają jego sole fluorkowe NaBrFx x=4,5,6, które są bardzo dobrymi grupami odchodzącymi w reakcjach podstawienia nukleofilowego.
Stosuje się go w wielu reakcjach np. do syntezy bromków alkilowych, które są bardziej reaktywne od odpowiednich chlorków. Bromek srebra w XX w. był masowo wykorzystywany w technikach litograficznych i fotograficznych.
Brom jest obecny we wszystkich organizmach w ilościach zbliżonych do jego stężenia w wodzie morskiej (ok. 50 ppm), nie odgrywa on jednak żadnej roli w procesach życiowych[11].
W dużych ilościach czysty brom jest silnie toksyczny. Jony bromkowe Br- są nieszkodliwe, o ile ich stężenie nie przekracza tego obecnego w wodzie morskiej.
Ulegając rozpadowi emituje promieniowanie beta o energii 444 keV (98,3%) i promienie gamma o energiach 221–1960 keV[10]. Używany w defektoskopii, badaniach szczelności i hydrobiologicznych.
Wykazuje średnią radiotoksyczność. Brak narządu krytycznego (całe ciało). Dopuszczalne skażenie 370 kBq[10].
W 1825 roku podczas wakacji, student pierwszego roku chemii w Heidelbergu, Karl Löwig otrzymał pierwszy raz nowy pierwiastek, jednak nie wiedział, czym jest ta substancja przypominająca chlor. W tym samym roku Antoine Balard wykrył brom w ługach odpadowych w warzelniach soli z wody morskiej na wybrzeżach francuskich Morza Śródziemnego. 30 listopada 1825 roku złożył w sekretariacie Akademii Francuskiej pismo zawiadamiające o odkryciu. 14 sierpnia 1826 roku Akademia wydała orzeczenie pochlebne dla odkrywcy[12].
Jako pierwszy polską nazwę „brom” zaproponował Filip Walter.
Układ okresowy pierwiastków | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | 2 | 3[i] | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | |||||||||||||||||||||||||||
1 | H | He | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
2 | Li | Be | B | C | N | O | F | Ne | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
3 | Na | Mg | Al | Si | P | S | Cl | Ar | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
4 | K | Ca | Sc | Ti | V | Cr | Mn | Fe | Co | Ni | Cu | Zn | Ga | Ge | As | Se | Br | Kr | ||||||||||||||||||||||||||
5 | Rb | Sr | Y | Zr | Nb | Mo | Tc | Ru | Rh | Pd | Ag | Cd | In | Sn | Sb | Te | I | Xe | ||||||||||||||||||||||||||
6 | Cs | Ba | La | Ce | Pr | Nd | Pm | Sm | Eu | Gd | Tb | Dy | Ho | Er | Tm | Yb | Lu | Hf | Ta | W | Re | Os | Ir | Pt | Au | Hg | Tl | Pb | Bi | Po | At | Rn | ||||||||||||
7 | Fr | Ra | Ac | Th | Pa | U | Np | Pu | Am | Cm | Bk | Cf | Es | Fm | Md | No | Lr | Rf | Db | Sg | Bh | Hs | Mt | Ds | Rg | Cn | Nh | Fl | Mc | Lv | Ts | Og | ||||||||||||
8 | Uue | Ubn | ✱ | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
✱ | Ubu | Ubb | Ubt | Ubq | Ubp | Ubh | Ubs | ...[ii] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.
Zawartość tej strony pochodzi stąd.