Brokuł
Ilustracja
Róża brokuła
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

różopodobne

Rząd

kapustowce

Rodzina

kapustowate

Rodzaj

kapusta

Gatunek

kapusta warzywna

Odmiana

brokuł

Nazwa systematyczna
Brassica oleracea var. italica Plenck
Icon. pl. med. 6:29, t. 534. 1794
Synonimy
  • Brassica cretica Lam. subsp. botrytis (L.) O. Schwartz[3]

Brokuł, kapusta szparagowa (Brassica oleracea var. italica Plenck) – odmiana kapusty warzywnej[4]. Jest to roślina jednoroczna należąca do rodziny kapustowatych, uważana za przodka kalafiora. Był powszechnie uprawiany w starożytnej Grecji i Rzymie, pod nazwą cyma. Znany jest wyłącznie z uprawy, nie występuje na stanowiskach naturalnych[4]. Nazwa brokuł wywodzi się z włoskiego broccolo, natomiast łaciński odpowiednik to brachium, co oznacza gałąź, ramię.

Historia

Pierwsze informacje o brokule pochodzą z 1560 roku, kiedy to prawdopodobnie został on sprowadzony z Półwyspu Apenińskiego do Francji, a następnie rozpowszechnił się w całej Europie docierając na Wyspy Brytyjskie w XVIII wieku. Do Stanów Zjednoczonych trafił poprzez osadników włoskich, gdzie w 1920 roku w Brooklynie powstała pierwsza towarowa plantacja brokuła. Największe uprawy w Europie znajdują się w Hiszpanii, we Włoszech, Francji i Polsce[5]. Największymi producentami w skali światowej są Chiny i Indie (łącznie ok. 70% produkcji).

Morfologia

Łodyga
Długa i mięsista, na jej końcu tworzy się kwiatostan.
Liście
Osadzone są na ogonkach dłuższych niż u kalafiora. Są one bardziej powcinane, o powierzchni falistej i zabarwione na ciemnozielono lub fioletowo-zielono.
Kwiaty
Podczas wzrostu wytwarza duży, baldachogroniasty (lecz mniej zbity niż u kalafiora) kwiatostan zwany różą. W kwiatostanie znajduje się wiele drobnych pączków kwiatowych, które podczas przechowywania przybierają barwę fioletowobrązową. Róża ma średnicę od 8 do 15 cm.

Właściwości

Brokuł zawiera sulforafan, substancję o silnym działaniu przeciwnowotworowym. Do grupy składników o tym działaniu zaliczają się również indole, glukozynolany, karotenoidy. Dodatkowo brokuły mogą wpływać na zmniejszeniu ryzyka zachorowań na choroby sercowo-naczyniowe i neurodegeneracyjne. Ich spożycie zalecane jest podczas leczenia osteoporozy oraz wysokiego poziomu cholesterolu we krwi. Badacze z amerykańskiego Uniwersytetu im. Johnsa Hopkinsa wykryli, że ta substancja chroni wzrok przed szkodliwym działaniem promieni ultrafioletowych[6].

Ilość aminokwasów w 100 g[7]
Nazwa Ilość w mg
Izoleucyna 146
Leucyna 173
Lizyna 185
Metionina 45
Cystyna 26
Fenyloalanina 112
Tyrozyna 84
Treonina 121
Tryptofan 39
Walina 173
Arginina 193
Histydyna 67
Alanina 159
Kwas asparaginowy 278
Kwas glutaminowy 491
Glicyna 126
Prolina 152
Seryna 132
Wartość odżywcza
Brokuły, mrożone
(100 g)
Wartość energetyczna 120 kJ (29 kcal)
Białka 2,7 g
Węglowodany 4,7 g
Tłuszcze 0,4 g
Woda 91,4 g
Dane liczbowe na podstawie: [7]
Wartości RDA i AI wyznaczone na podstawie danych Institute of Health[8]

Uprawa

Wymagania glebowo-klimatyczne

Ze względu na budowę brokuł jest mniej wymagającym warzywem w porównaniu do kalafiora. Potrzebuje on gleb o odczynie pH w zakresie 6,5-7. Brokuł powinien być uprawiany na glebach żyznych jak na przykład czarnoziemy, o dobrych właściwościach retencyjnych jak mady i gleby torfowe oraz o wysokim poziomie próchnicznym.

Nieodpowiednim glebami pod uprawę brokułu są gleby zakwaszone, lekkie i o małych właściwościach retencyjnych.

Klimatem sprzyjającym uprawie jest klimat umiarkowany i chłodny, gdzie temperatura mieści się w przedziale 15-17 stopni Celsjusza. Przez krótki okres jest w stanie przetrzymać przymrozki, jednak przy dłuższym stanie niskich temperatur proces wzrostu roślin jest zatrzymywany. Zbyt wysoka temperatura sprawia, że przedwcześnie rozwijają się kwiaty, drewnieją pędy oraz nierównomiernie kształtują się pąki.

Pole, które chcemy przeznaczyć na brokuły powinno być nasłonecznione oraz izolowane od wiatru, a czas uprawy na tym samym polu nie powinien przekraczać 4 lat.

Zabiegi pielęgnacyjne

Najczęstszą praktyką w pielęgnacji brokułów są spulchnianie i odchwaszczanie gleby.

Choroby i pasożyty

Brokuł to warzywo podatne na infekcję. Najczęściej występującą chorobą jest kiła kapusty, mokra zglinizna bakteryjna, szara pleśń.

Do pasożytów zagrażających uprawie brokułu należą; pchełka, paciornica krzyżowianka, śmietka kapuściana, prętnówka kapustnica, mszyca kapuściana.

Przypisy

  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-05-13] (ang.).
  3. Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Vascular Plants of Poland - A Checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 1995. ISBN 83-85444-38-6.
  4. a b Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-10-27].
  5. Where Is Broccoli And Cauliflower Grown? [online], WorldAtlas, 25 kwietnia 2017 [dostęp 2022-05-02] (ang.).
  6. Jadwiga Górnicka, Na Zdrowie Porady dr Górnickiej, Warszawa 2008: Agencja Wydawnicza Jerzy Mostowski, s. 102, ISBN 978-83-7250-343-5.
  7. a b Hanna Kunachowicz; Beata Przygoda; Irena Nadolna; Krystyna Iwanow: Tabele składu i wartości odżywczej żywności. Wyd. II zmienione. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2017, s. 527. ISBN 978-83-200-5311-1.
  8. Dietary Reference Intakes Tables and Application. Institute of Health. The National Academies of Sciences, Engineering, and Medicine. (ang.).

Bibliografia

  • Kozlowicz K., Góral D., Kluza F., Jablonska-Rys E., Zalewska-Korona M., Wójtowicz A., Góral M., 2017. Wpływ obróbki cieplnej na barwę i właściwości antyoksydacyjne róż i łodygi brokułu, Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych, 590
  • Krochmal-Marczak B., Sawicka B., Stryjecka M., Pisarek M., Bienia M., 2017. Wartość odżywcza i prozdrowotna wybranych warzyw z rodzaju kapusta (Brassica L.) Herbalism, (1[3])

Witaj

Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.

Źródło

Zawartość tej strony pochodzi stąd.

Odsyłacze

Generator Margonem

Podziel się