Berossos
gr. Βήρωσσος
ilustracja
Zawód, zajęcie

zhellenizowany kapłan babiloński, historyk i astrolog

Miejsce zamieszkania

Babilon

Berossos (gr. Βήρωσσος) – zhellenizowany kapłan babiloński, historyk i astrolog, żyjący w Babilonie na przełomie IV i III w. p.n.e. Autor trzytomowego dzieła Babyloniaka o kulturze i historii Babilonii.

Imię

Zdaniem uczonych imię Berossos jest grecką, zniekształconą formą zapisu rodzimego, akadyjskiego imienia tego kapłana[1][2]. Wśród badaczy nie ma jednak zgody co do tego, o jakie dokładnie imię miałoby tu chodzić. Niektórzy z nich wskazują na imię Bēl-uṣur (tłum. „Boże Belu strzeż!”)[3][1], inni na Bēl-rē'ûšu (tłum. „Bóg Bel jest jego pasterzem”)[2].

Życiorys

Berossos urodził się w czasie rządów Aleksandra Macedońskiego nad Babilonią, pomiędzy 330 a 323 rokiem p.n.e.[2] Został kapłanem boga Bela (jedno z imion Marduka, głównego boga panteonu babilońskiego) w Babilonie, służąc najprawdopodobniej w kompleksie świątynnym E-sagila, gdzie miałby dostęp do tamtejszych archiwów świątynnych[1][2]. Tam też zaczął pisać swe dzieło Babyloniaka, które ukończył najprawdopodobniej około roku 290 p.n.e., dedykując je Antiochowi I z dynastii Seleucydów[2]. Na starość wyemigrowł na egejską wyspę Kos, gdzie założyć miał szkołę astrologii[4][1]. Data śmierci Berossosa nie jest znana[5].

Trzeba wspomnieć, iż nie wszyscy badacze zgadzają się z powyższą biografią Berossosa. Niektórzy dopuszczają bowiem możliwość, iż tak naprawdę istniały dwie osoby o tym imieniu: Berossos z Babilonu, który był historykiem, oraz Berossos z Kos, który był astrologiem[5][1]. Zdaniem tychże uczonych jest wysoce nieprawdopodobne by ten sam Berossos napisał najpierw pracę historyczną dla Seleucydów w Babilonie, a potem, pod koniec swego życia, przeniósł się na wyspę Kos, kontrolowaną przez Ptolemeuszów, by założyć tam szkołę astrologii.

Babyloniaka

Berossos jest autorem Babyloniaka - trzytomowego dzieła w języku greckim o kulturze i historii Babilonii. Dzieło to zaginęło i znane jest jedynie z fragmentów i wzmianek w dziełach późniejszych historyków antycznych. W I w. p.n.e. Aleksander Polihistor sporządził skrót Babyloniaka, który też wprawdzie nie zachował się do naszych czasów, ale stał się źródłem dla historyka żydowskiego Józefa Flawiusza (37/38 - ok. 100 n.e.) i Ojca Kościoła Euzebiusza z Cezarei (IV w. n.e.). Babyloniaka Berossosa była dla Greków starożytnych podstawowym źródłem wiedzy o Babilonii.

Babyloniaka Berossosa składała się z trzech Ksiąg:

  • Księga Pierwsza zaczynała się od opisu początków świata oraz mitu o Oannesie i innych rybach-potworach, które wynurzając się z morza przyniosły ludzkości cywilizację. Jej dalszy ciąg stanowiła babilońska opowieść o stworzeniu świata i zarys astrologii babilońskiej.
  • Księga Druga zawierała historię Babilonii zaczynając od „dziesięciu królów (panujących) przed potopem” oraz opowieści o samym potopie, po którym nastąpiło odtworzenie królestwa, rządzonego przez sześć dynastii. Księga kończyła się na panowaniu Nabonassara (747-734 p.n.e.).
  • Księga Trzecia traktowała o historii Babilonii aż po czasy współczesne Berossosowi, obejmując m.in. rządy Tiglat-Pilesera III, Sennacheryba i Nabuchodonozora II, a na Aleksandrze Wielkim kończąc.

Mezopotamskie teksty mitologiczne i historyczne, odkryte dzięki współczesnym wykopaliskom, w dużej mierze potwierdziły autentyczność przekazu Berossosa.

Szczegółowa analiza Babyloniaka wykazała sporo zaskakujących błędów dotyczących podstawowych faktów. Najważniejszym z nich jest z pewnością stwierdzenie, że Nabopolassar rządził Egiptem[6].

Zobacz też

Przypisy

  1. a b c d e hasło Berossos, [w:] Black J., Green A., Słownik..., s. 34.
  2. a b c d e Verbrugghe G.P., Wickersham J.M., Berossos..., s. 13.
  3. Laessøe J., Ludy ..., s. 46.
  4. Verbrugghe G.P., Wickersham J.M., Berossos..., s. 13-14.
  5. a b Verbrugghe G.P., Wickersham J.M., Berossos..., s. 14.
  6. S. M. Burstein, The Babyloniaca of Berossus, w: Sources and Monographs. Sources from the Ancient Near East, t. 1, fasc. 5, Malibu, Undena Publications 1978, s. 7, 8.

Bibliografia

  • hasło Berossos, [w:] Black J., Green A., Słownik mitologii Mezopotamii, Wydawnictwo "Książnica", Katowice 1998, s. 34-35.
  • Laessøe J., Ludy Asyrii, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1972.
  • Verbrugghe G.P., Wickersham J.M., Berossos and Manetho, Introduced and Translated, The University of Michigan Press, 2001.

Witaj

Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.

Źródło

Zawartość tej strony pochodzi stąd.

Odsyłacze

Generator Margonem

Podziel się