Zobacz multimedia związane z tematem: Baltic air policing
Baltic Air Policing – kryptonim operacji NATO, prowadzonej od marca 2004 roku w ramach Sił Szybkiego Reagowania NATO. Misja ta polega na patrolowaniu przestrzeni powietrznej trzech krajów nadbałtyckich: Litwy, Łotwy i Estonii.
Misja
Misja odbywa się od marca 2004 roku, czyli od momentu wstąpienia krajów nadbałtyckich do NATO. Ponieważ siły powietrzne tych krajów są niewystarczające do obrony własnej przestrzeni powietrznej (a zatem przestrzeni powietrznej NATO), to zadanie powierzane jest zmieniającym się co trzy miesiące oddziałom z kolejnych krajów NATO. Stałą bazą misji jest Litewska Pierwsza Baza Lotnicza ulokowana przy międzynarodowym porcie lotniczym w Szawlach. Począwszy od tureckiej zmiany wydłużono okres trwania zmian do 4 miesięcy.
Zazwyczaj kontyngent wysyłany na tę misję liczy cztery samoloty myśliwskie i około 50–100 osób personelu naziemnego. Normalnie dwie maszyny stoją w pogotowiu startowym, pozostałe dwie służą jako zapasowe.
17 z 28 krajów sojuszu brało udział w operacji do 2015 roku. Kanada dołączyła w 2014 roku[1]. W 2015 swoją pierwsze rotacje wystawiły Włochy i Węgry[2]. W 2012 misję przedłużono do 2018 roku[3]. Trzy kraje pokrywają część kosztów zaangażowanych państw kwotą około trzech milionów euro na rok, ponadto NATO za siedem milionów euro zmodernizowało lotnisko w Szawlach. Problem braku własnego lotnictwa bojowego dotyczy, oprócz trzech krajów bałtyckich, także Luksemburga (który może polegać na samolotach z Belgii), Słowenii (odpowiedzialność Włoch lub Węgier), Albanii (samoloty z Grecji lub Włoch) oraz Islandii (okresowe dyslokacje ze Stanów Zjednoczonych i państw skandynawskich w ramach Icelandic Air Policing)[4].
W marcu 2014 USA zwiększyły swój kontyngent o sześć myśliwców F–15 i tankowiec KC-135 jako dowód swojego sojuszniczego zaangażowania w Europie podczas kryzysu krymskiego na Ukrainie[5]. W kwietniu 2014 sojusz zgodził się rozszerzyć misję o drugą bazę zlokalizowaną na estońskim lotnisku Ämari[6]. Od 1 maja 2014 kraje bałtyckie po raz pierwszy były zabezpieczone przez kontyngenty z trzech krajów, Polski i Wielkiej Brytanii na dotychczasowym lotnisku i Danii na lotnisku w Ämari, łącznie 12 maszyn. Dodatkowo Francja na czas polskiej misji skierowała cztery samoloty Dassault Rafale na lotnisko w Malborku, a sześć kanadyjskich CF-18 Hornet rozmieszczono w Rumunii[7].
We wrześniu 2014 dowództwo nad misją przejęła Portugalia i wraz z kontyngentem kanadyjskim stacjonowała w Szawalach, lotnisko w Ämari zajęły niemieckie Eurofightery, a do Malborka skierowano Holendrów. Od stycznia 2015 pierwsza włoska dyslokacja w BAT przewodzi 37. misji i wraz z polskimi MiG-29 stacjonowała na Litwie, hiszpańskie Eurofightery zastąpiły samoloty niemieckie w Estonii, a do Polski przylecieli Belgowie[8]. W maju 2015 Włochy i Belgia wydłużył stacjonowanie swoich wojsk do sierpnia, dowództwo na Litwie objął kontyngent norweski, a do Estonii wysłano brytyjskie Eurofightery. Na początku sierpnia 2015 belgijskie F-16 opuściły Malbork, jednocześnie kończąc bezpośrednie wykorzystywanie trzeciej bazy na potrzeby ochrony państw bałtyckich[9]. Od 1 września 2015 liczebność misji ograniczono do ośmiu samolotów z dwóch państw, do tej misji Węgry po raz pierwszy wysłały na Litwę cztery Gripeny, a cztery Eurofightery Luftwaffe ponownie rozmieszczono w Estonii[10].
↑Informacja o polskim kontyngencie w serwisie lotnictwo.net. lotnictwo.net. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-01-09)]..
↑Podsumowanie polskiej misji w serwisie lotnictwo.net. lotnictwo.net. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-12-20)]..
↑ abTurkish Military Personnel to Take Over Execution of NATO Air Policing Mission Over the Baltic States (ang.).
↑Turkey leads NATOs Air Policing mission in the Baltic States. nato.int. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-06-05)]. (ang.).
↑Spain to carry out NATO patrol in Baltic countries (ang.).
↑Prezydent podpisał postanowienie o użyciu wojska w dwóch zagranicznych operacjach [online], gazeta.pl, 30 stycznia 2008 [zarchiwizowane z adresu 2012-05-25].
↑Amerykanie w Szawlach [online], altair.com.pl, 30 września 2008 [zarchiwizowane z adresu 2008-10-03].
↑„Każdy ORLIK jest inny” – rekonesans na Litwie. airpolicing.wp.mil.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-02-04)]..
↑JorgeJ.BenitezJorgeJ., Denmark taking over NATO's Baltic air policing [online], acus.org, 2 września 2011 [zarchiwizowane z adresu 2011-09-26](ang.).
↑SławomirS.KasjaniukSławomirS., ORLIK 4 z Malborka [online], lotniczapolska.pl, 3 lutego 2012 [zarchiwizowane z adresu 2012-02-18].
↑Francuzi po raz czwarty w Szawlach. Altair, 2 maja 2013.
↑Podpisanie umowy z Litwą na wsparcie logistyczne PKW ORLIK 5. archiwumdo.wp.mil.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-02-04)]..
↑JakubJ.PalowskiJakubJ., Myśliwce Hornet trafią na Litwę. Kanada wzmocni misję NATO [online], defence24.pl, 12 lipca 2014 [zarchiwizowane z adresu 2014-07-14].
↑Spain to send fighter jets to the Baltic States gbtimes.
↑Italian Typhoons Committed To Watch For Russian Aircraft In Baltics As NATO Air Policing Mission Expands ibtimes.
↑Norway takes the lead in NATO’s Baltic Air Policing mission. nato.int, 30 kwietnia 2015.
↑Francusko-niemiecka ochrona nieba nad krajami bałtyckimi [online], defence24.pl, 15 lipca 2016 [zarchiwizowane z adresu 2016-07-18].
↑Holendrzy przejmą odpowiedzialność za Baltic Air Policing [online], defence24.pl, 11 grudnia 2016 [zarchiwizowane z adresu 2016-12-12].
↑JakubJ.PalowskiJakubJ., Polskie F-16 wylądowały na Litwie. Air Policing z rakietami średniego zasięgu [online], defence24.pl, 28 kwietnia 2017 [zarchiwizowane z adresu 2017-08-24].
↑Polskie F-16 nad krajami bałtyckimi [online], defence24.pl, 25 kwietnia 2017 [zarchiwizowane z adresu 2017-04-26].
↑Bliski koniec misji BAP polskich F-16. Na ich miejsce przylecą Amerykanie [online], defence24.pl, 6 sierpnia 2017 [dostęp 2017-11-22] [zarchiwizowane z adresu 2017-08-06].