| |
| Imię i nazwisko |
Tadeusz Gałecki |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
28 listopada 1871 |
| Data i miejsce śmierci |
9 grudnia 1937 |
| Dziedzina sztuki | |
| Odznaczenia | |
     
| |
| Nagrody | |
.JPG)
Andrzej Strug, właśc. Tadeusz Gałecki, ps. „Andrzej Strug”, „Borsuk”, „August Kudłaty” (ur. 28 listopada 1871 w Lublinie, zm. 9 grudnia 1937 w Warszawie) – pisarz i publicysta, wolnomularz[1], działacz ruchu socjalistycznego i niepodległościowego, beliniak, a także scenarzysta.
Urodził się w rodzinie Władysława, właściciela sklepu kolonialnego w Lublinie, i Pauliny z Miklaszewskich[2]. Studiował w Instytucie Rolnictwa i Leśnictwa w Puławach. Działał w Kole Oświaty Ludowej i Polskiej Partii Socjalistycznej[3]. W 1895 uwięziony w X Pawilonie Cytadeli Warszawskiej, a w 1897 skazany na zesłanie do guberni archangielskiej[3], gdzie przebywał do 1900[4].
Po powrocie do kraju studiował na Uniwersytecie Jagiellońskim i uczestniczył w rewolucji 1905 roku[4]. Był wtedy liderem Wydziału Chłopskiego, a następnie Wydziału Wiejskiego PPS i redagował pismo chłopskie „Gazetę Ludową”[5]. Ponownie aresztowany w 1907 musiał opuścić granice państwa rosyjskiego i wyjechał do Paryża. W 1910 był jednym z sygnatariuszy listu otwartego w sprawie pochowania ciała Juliusza Słowackiego na Wawelu. Pochówek oprotestował biskup krakowski Jan Puzyna[6]. Po powrocie z Francji, Strug wstąpił do organizacji „Strzelca”[4]. Uczestniczył w zjeździe w Zakopanem w sierpniu 1912 roku, na którym powołano Polski Skarb Wojskowy[7]. W okresie I wojny światowej walczył w szeregach Legionów Józefa Piłsudskiego w stopniu wachmistrza sztabowego[4]. W latach 1915–1918 pełnił funkcję referenta politycznego w Polskiej Organizacji Wojskowej[4]. 9 lutego 1916 został formalnie zwolniony z Legionów Polskich.
W Polsce niepodległej reprezentował PPS. W 1918 wziął udział w tworzeniu Rządu Ludowego i został wiceministrem propagandy. W 1920 został członkiem założycielem Wielkiej Loży Narodowej Polskiej[4]. W 1927 otrzymał nagrodę literacką im. Elizy Orzeszkowej za całokształt twórczości[8]. W 1928 zasiadł z listy PPS w Senacie, a w 1934 stał na czele Ligi Obrony Praw Człowieka i Obywatela[4]. W latach 1924 i 1935 pełnił obowiązki prezesa Związku Zawodowego Literatów Polskich, którego był współzałożycielem[4] (był delegatem na zjazd ZZLP 4 lutego 1922 w Warszawie[9]). W 1928 był współautorem scenariuszy do filmów Pan Tadeusz (z Ferdynandem Goetlem) i Przedwiośnie (z Anatolem Sternem)[4]. W 1933 został laureatem Nagrody Miasta Łodzi za całokształt działalności na polu literatury[10]. W 1934 odmówił przyjęcia członkostwa Polskiej Akademii Literatury, ponieważ protestował przeciwko procesowi brzeskiemu i Berezie Kartuskiej[4].
W swojej twórczości pisarskiej podejmował tematy wojenne i walki o idee sprawiedliwości społecznej, np. Ludzie podziemni, Dzieje jednego pocisku, Mogiła nieznanego żołnierza. Krytykował też współczesny kapitalizm w powieściach: Pieniądz, Żółty krzyż. Poznawszy Tatry w latach krakowskich studiów, powracał do nich i Zakopanego dość często. Jego znajomość problemów modnego wówczas uzdrowiska zaowocowała nietypową dla niego pozycją groteskowo-satyryczną Zakopanoptikon.
Według publicystów narodowo-katolickich należał do masonerii, a od 1922 do 1923 pełnił funkcję Wielkiego Mistrza Wielkiej Loży Polskiej[11]. Do końca życia był aktywnym działaczem społecznym i politycznym. Został pochowany na cmentarzu Wojskowym na Powązkach[4] (kwatera A19-lewe półkole-9)[12].
Był żonaty z Nelly Gałecką-Strug (1892-1989)[13].
Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.
Zawartość tej strony pochodzi stąd.
