.jpg) Andry Rajoelina (2022) | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Prezydent Madagaskaru | |
| Okres |
od 16 grudnia 2023 |
| Przynależność polityczna |
Młodzi Zdecydowani Malgasze |
| Poprzednik |
Richard Ravalomanana (p.o.) |
| Prezydent Madagaskaru | |
| Okres |
od 19 stycznia 2019 |
| Przynależność polityczna |
Młodzi Zdecydowani Malgasze |
| Poprzednik |
Rivo Rakotovao (p.o.) |
| Następca |
Christian Ntsay (p.o.) |
| Prezydent Wysokiej Władzy Przejściowej | |
| Okres |
od 17 marca 2009 |
| Przynależność polityczna |
Młodzi Zdecydowani Malgasze |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Odznaczenia | |
| |
Andry Nirina Rajoelina (wym. [ˈjaɳɖʐʲ nʲˈrinə̥ radzoˈelə̥]; ur. 30 maja 1974[1] w Antsirabe[2]) – malgaski polityk, burmistrz Antananarywy w latach 2008–2009. Przywódca antyrządowych protestów w 2009, od 17 marca 2009 do 25 stycznia 2014 prezydent Wysokiej Władzy Przejściowej, od 19 stycznia 2019 do 15 września 2023 prezydent Madagaskaru[3]. 16 grudnia 2023 zaprzysiężony na kolejną kadencję jako prezydent[4].
Andry Rajoelina początkowo pracował przy organizacji wszelkiego rodzaju uroczystości oraz wieczornych zabaw. W latach 1994–2000 był DJ-em. Założył również firmę Inject, zajmującą się drukiem cyfrowym i reklamą. Rajoelina jest właścicielem telewizji i stacji radiowej VIVA.
W 2007 stanął na czele nowo powstałego ruchu TGV (Tanora malaGasy Vonona – Młodzi Zdecydowani Malgasze) i zdecydował ubiegać się o stanowisko burmistrza stolicy Madagaskaru, Antananarywy. W wyborach zmierzył się z Herym Rafalimananą, kandydatem prezydenckiej partii Kocham Madagaskar i dotychczasowym burmistrzem stolicy. 12 grudnia 2007 zwyciężył w wyborach, zdobywając 63,32% głosów poparcia. 26 stycznia 2008 objął urząd burmistrza Antananarywy.
13 grudnia 2008 rząd Madagaskaru zdecydował się zamknąć telewizję VIVA, należącą do Rajoeliny. Decyzja ta nastąpiła po transmisji wywiadu z byłym prezydentem, Didierem Ratsiraką, który według władz „mógł naruszać pokój i bezpieczeństwo”. W rzeczywistości wywiad z byłym prezydentem, rywalem politycznym obecnego szefa państwa Marca Ravalomanany, został wyemitowany również w innych stacjach telewizyjnych i radiowych. 17 grudnia 2008 Reporterzy bez Granic ostro potępili zamknięcie telewizji VIVA przez administrację państwową.
W obliczu konfliktu z prezydentem, Andry Rajoelina wezwał mieszkańców Anatanarywy do strajku generalnego przeciw Marcowi Ravalomananie, którego nazwał dyktatorem, w dniach od 25 do 26 stycznia 2009. 26 stycznia 2009 protesty przerodziły się w walki uliczne. Demonstranci podpalili budynek publicznego radia oraz siedzibę prywatnej telewizji należącej do prezydenta Ravalomanany[5]. W stolicy doszło również do grabieży i podpaleń wielu sklepów. Następnego dnia w zgliszczach centrum handlowego znaleziono 25 zwęglonych ciał[6].
Rajoelina zaapelował do mieszkańców stolicy o pozostanie w domach w dniu 29 stycznia 2009. Protest, na zasadzie „miasta duchów/miasta wymarłego” (ville morte), miał pokazać sprzeciw wobec rządów prezydenta Ravalomanany[7].
31 stycznia 2009 Rajoelina ogłosił przejęcie kontroli i władzy w Madagaskarze z powodu porażki prezydenta i rządu w wypełnianiu swoich obowiązków. Wezwał Ravalomananę do natychmiastowej rezygnacji z urzędu i zapowiedział złożenie stosownego wniosku do parlamentu w tej sprawie. Wezwał także Bank Centralny do zaprzestania finansowania rządu oraz zapowiedział stworzenie nowego rządu tymczasowego i zorganizowanie wyborów prezydenckich[8][9].
3 lutego 2009 MSW Madagaskaru wydało dekret, na mocy którego mer stolicy Antananarywy – Andry Rajoelina został usunięty z zajmowanego stanowiska. Na jego miejsce został ustanowiony administrator stolicy Guy Randrianarisoa[10]. Rajoelina potępił tę decyzję i uznał ją za nieuzasadnioną. Oficjalnym powodem jego dymisji było niewywiązywanie się z obowiązku usuwania śmieci ze stolicy[11]. Rajoelina ostrzegł władze, że mieszkańcy miasta nie zaakceptują tej decyzji[12][13]. 4 lutego 2009 w Antananarywie odbył się protest przeciw zdymisjonowaniu Rajoeliny, na który przybyło 1,5 tysiąca uczestników. Rajoelina określił wówczas powołanie nowego zarządu stolicy mianem „obrazy ludności Madagaskaru”[14].
7 lutego 2009 Andry Rajoelina ogłosił powołanie przejściowego rządu na czele z Monją Roindefo[15].
21 lutego 2009 z inicjatywy Rady Kościołów Chrześcijańskich Rajoelina spotkał się po raz pierwszy z prezydentem Ravalomananą. W czasie spotkania obie strony zobowiązały się do przestrzegania 5 zasad; zakończenia prowokacyjnych oświadczeń w mediach, zakończenia rozprzestrzeniania fałszywych informacji, zakończenia aktów przemocy i grabieży, niezwoływania kolejnych publicznych zgromadzeń oraz zaprzestania aresztowań natury politycznej[16]. Kolejne dwa spotkania odbyły się 23 i 24 lutego. 25 lutego 2009 Andry Rajoelina wycofał się z negocjacji po tym, jak prezydent nie przybył na zaplanowane na ten dzień spotkanie. Stwierdził również, że trzy wcześniejsze spotkania nie przyniosły żadnego rezultatu, gdyż prezydent „unikał sedna sprawy i minimalizował skalę kryzysu”[17].
5 marca 2009 siły bezpieczeństwa próbowały aresztować Rajoelinę. Po tym wydarzeniu z obawy o swoje bezpieczeństwo, Rajoelina pozostawał przez kilka dni w ukryciu i nie pokazywał się publicznie[18]. Uzyskał schronienie w rezydencji francuskiego ambasadora[19]. Tiebile Drame, specjalny wysłannik ONZ w Madagaskarze, oznajmił, że „ONZ zdecydowało umieścić go pod swoją ochroną w rezydencji dyplomatycznej”[20].
14 marca 2009 Andry Rajoelina wyszedł z ukrycia i w czasie 5-tysięcznego wiecu w Antananarywie dał prezydentowi 4 godziny na rezygnację z urzędu, grożąc w przeciwnym razie marszem na pałac prezydencki. Prezydent Ravalomanana nie przyjął jednak żądań opozycji[21]. 15 marca 2009 Ravalomanana zaproponował zorganizowanie referendum na temat tego, czy ma pozostać u władzy[22]. Rajoelina odrzucił jednak taką ewentualność i 16 marca 2009 rozkazał siłom bezpieczeństwa aresztowanie prezydenta[23].
17 marca 2009, w dzień po zamachu stanu i zdobyciu przez wojsko pałacu prezydenckiego w centrum stolicy, Andry Rajoelina wziął udział w triumfalnej paradzie z okazji jego zdobycia i zajął w nim urząd prezydenta. Rajoelina ogłosił się nowym prezydentem i stanął na czele Wysokiej Władzy Przejściowej. Ogłosił zorganizowanie wyborów w ciągu 24 miesięcy, zmianę konstytucji i budowę „IV Republiki”.
Tego samego dnia, w przemówieniu radiowym, prezydent Ravalomanana ogłosił, iż „po głębokiej refleksji” rezygnuje ze stanowiska i przekazuje całą władzę prezydenta i premiera w ręce wojskowego dyrektoriatu pod dowództwem, najwyższego rangą wiceadmirała Hyppolite’a Ramarosona[24]. Wojsko nie przejęło jednak władzy. Wiceadmirał Ramaroson w swoim oświadczeniu, oddał pełnię władzy Rajoelinie jako prezydentowi władzy tymczasowej[25].
18 marca 2009 Najwyższy Sąd Konstytucyjny zalegalizował władzę Rajoeliny jako prezydenta kraju, dając mu mandat na jej sprawowanie przez okres maksymalnie 2 lat[26]. 19 marca 2009 Andry Rajoelina zawiesił pracę obu izb parlamentu, Zgromadzenia Narodowego i Senatu[27]. Tego samego dnia Rajoelina anulował umowę z południowokoreańską firmą Daewoo Logistics o dzierżawie dużych połaci ziemi pod uprawę kukurydzy i produkcji oleju palmowego. Uzasadnił to brakiem wcześniejszych konsultacji społecznych w tej sprawie[28].
21 marca 2009 Rajoelina został zaprzysiężony na stanowisku prezydenta Wysokiej Władzy Przejściowej. W uroczystościach na stadionie sportowym w stolicy uczestniczyło 40 tysięcy osób. Dyplomaci na znak protestu nie wzięli udziału w zaprzysiężeniu. Prezydent Rajoelina zapowiedział zorganizowanie wyborów w ciągu 18 do 24 miesięcy oraz zmianę konstytucji. Obowiązująca konstytucja ustanawiała bowiem minimalny wiek prezydenta na granicy 40 lat, o 6 lat za dużo w przypadku Rajoeliny[29].
Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.
Zawartość tej strony pochodzi stąd.
