Data i miejsce urodzenia | |
---|---|
Data i miejsce śmierci | |
Premier Iranu | |
Okres |
od 27 stycznia 1965 |
Przynależność polityczna | |
Poprzednik | |
Następca | |
Amir Abbas Howejda (pers. امیرعباس هویدا; ur. 18 lutego 1919 w Teheranie, zm. 7 kwietnia 1979 tamże[1]) – polityk irański, działacz partii Nowy Iran i Odrodzenie. W okresie od 27 stycznia 1965 do 7 sierpnia 1977 pełnił funkcję premiera Iranu[2].
Pochodził z arystokratycznej rodziny, wśród przodków jego matki była siostra szacha Naser ad-Dina. Jego ojciec był bahaitą, który porzucił tę religię; Howejda również nie był w dorosłym życiu religijnym człowiekiem. Ojciec przyszłego premiera był dyplomatą, toteż rodzina wielokrotnie zmieniała miejsce zamieszkania, udając się za nim na kolejne placówki. Amir Abbas Howejda odebrał prywatne wykształcenie, głównie w języku francuskim. Przez pewien czas studiował w Anglii[3] i w Bejrucie[4]. Był miłośnikiem francuskiej kultury i literatury, otaczał się pisarzami i myślicielami. Przyjaźnił się m.in. z Sadeghiem Hedajatem[3].
W 1942, po odbyciu służby wojskowej, wstąpił do służby dyplomatycznej[3].
Premierem Iranu został w 1965, po tym, gdy szef rządu Hasan Ali Mansur został śmiertelnie ranny w zamachu zorganizowanym przez Fedainów Islamu[5]. Po Mansurze, którego był protegowanym i szwagrem[4], został również przewodniczącym partii Nowy Iran[5]. Rywalizował o wpływy na dworze szacha Mohammada Rezy Pahlawiego z frakcją, której przewodził Asadollah Alam[6]. W 1975 na rozkaz szacha stanął na czele jedynej legalnej odtąd w kraju partii Odrodzenie, zaś partia Nowy Iran została rozwiązana[7].
W 1977 szach pozbawił go stanowiska premiera w związku z problemami gospodarczymi kraju. Nowym premierem został Dżamszid Amuzegar, zaś Howejdzie powierzono urząd ministra dworu[8]. Zmianę tę interpretowano jako sygnał liberalizacji rządów[9]. Według innej interpretacji odejście Howejdy ze stanowiska szefa rządu było gestem w stronę religijnej (szyickiej) opozycji, która oskarżyła go niesłusznie o tajne praktykowanie bahaizmu[4]. W listopadzie 1978 Howejda został aresztowany na rozkaz szacha, który zamierzał w ten sposób odciąć się od swojej dawnej polityki, by ratować swoją władzę w obliczu masowych protestów. W momencie zwycięstwa rewolucji islamskiej były premier znajdował się w więzieniu SAWAK-u. Gdy jego strażnicy zbiegli, nie zdecydował się na ucieczkę i pozwolił ponownie aresztować się przez rewolucjonistów[10]. Został skazany na śmierć przez trybunał rewolucyjny i 7 kwietnia 1979 stracony w więzieniu Kasr w Teheranie na osobiste polecenie przewodniczącego sądu, Sadegha Chalchalego[10]. Okrzyknięto go kontrrewolucjonistą i „siewcą zepsucia na ziemi”[11].
Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.
Zawartość tej strony pochodzi stąd.