Był synem Ramona Berengara IV, hrabiego Barcelony i Petroneli, królowej Aragonii. Alfons II był pierwszym królem Aragonii z dynastii barcelońskiej, ponieważ jego ojcu, mimo sprawowania faktycznych rządów w królestwie, przysługiwał jedynie tytuł księcia aragońskiego. Królową Aragonii do momentu abdykacji była matka Petronela, przedstawicielka dynastii pampeluńskiej, sprawującej władzę w Aragonii od początków X wieku[3]
W odniesieniu do okresu zapoczątkowanego datą wstąpienia na tron Alfonsa II używa się terminu „Korona Aragonii” na określenie terytoriów, nad którymi rozciąga się władza aragońskiego króla[4].
Początkowo nosił popularne w jego rodzie imię Ramon, jednak później jego ojciec zmienił je na Alfons, bliższe tradycji aragońskiej.
Po śmierci ojca 5-letni Alfons objął nominalną władzę w hrabstwie Barcelony. Do roku 1164 rządy w Katalonii w imieniu syna jako regentka sprawowała Petronela[5]. Matka abdykowała na rzecz syna w czerwcu 1164, gdy Alfons miał zaledwie 7 lat. Rządy w Aragonii i Katalonii w imieniu małoletniego władcy sprawowała rada regencyjna złożona z najwyższych rangą dostojników aragońskich i katalońskich[6].
Alfons II kontynuował rekonkwistę swoich poprzedników, nadto umacniał swoje wpływy w południowej części obecnej Francji, przyłączył w 1172[7] do hrabstwa Barcelony Roussillon i Urgell (zob. Alt Urgell), wcześniej (w 1166[7]) odziedziczył też władzę w hrabstwie Prowansji oraz podporządkował min. Carcassonne, Nîmes, Bigorre oraz Béarn. Sukcesy króla doprowadziły do sporu z hrabiami Tuluzy oraz z królestwem Kastylii, co spowodowało, iż w 1179 Alfons II zawarł układ z królem KastyliiAlfonsem VIII rozgraniczający wpływy Aragonii i Kastylii na obszarach objętych rekonkwistą. Już wcześniej w 1170 Alfons II pomógł Alfonsowi VIII w walce o utrzymanie tronu kastylijskiego, w zamian za co odzyskał utraconą w 1158 Saragossę i potwierdzenie suwerenności Aragonii wobec Kastylii. Król Alfons II był wielkim protektorem trubadurów.
Żoną Alfonsa II była poślubiona w 1174 Sancza (zm. 1208), córka króla Kastylii Alfonsa VII oraz Rychezy (Ryksy), która była córką księcia polskiego Władysława II Wygnańca. Z tego związku pochodziły dzieci:
↑(katal.Alfons II d’Aragó, aragon.Alifonso II d’Aragón, kast.Alfonso II de Aragón) Według numeracji aragońskiej Alfons II, kolejny władca tego imienia po Alfonsie I Walecznym. Według katalońskiej numeracji właców był Alfonsem I.
↑(katal. el Trobador, kast. el Trovador; katal. el Cast, hiszp. el Casto) L’Arxiu de la Corona D’Arago, Madrid: Ministerio de Cultura 1980, s. 15. Helena Buffery, Elisenda Marcers, Historical Dictionary of the Catalans, Lanham: Scarecrow Press 2010, s. 33..
↑Kazimierz Jasiński, Kompendium genealogii europejskiej ciąg dalszy, „Studia źródłoznawcze”, t. 30, 1987, s. 184. – Dynastia pampeluńska jest niekiedy nazywana od swojego założyciela dynastią Iñiga (Jimena). Jej przedstawiciele panowali w Królestwie Pampeluny od końca VIII w., w Viguerze w X w., w Królestwie Nawarry w latach 905-1234, jako hrabiowie i królowie Aragonii w latach 912-1164 oraz jako władcy Kastylii i Leonu w latach 1010-1137.
↑Rafał Hryszko, Zarys dziejów politycznych Katalonii w czasach unii z Aragonią (do schyłku XIV w.), [w:] Libre de Sent Soví. katalońska średniowieczna księga kucharska, Kraków: Towarzystwo Wydawnicze „Historia Iagellonica” 2010, s. 21.
↑Theresa Earenfight, The King’s Other Body. Maria of Castile and the Crown of Aragon, Philadelphia: University of Pennsylvania Press 2011, s. 25.
↑Theresa M. Vann, Queens, Regents and Potentates, Woodbridge: Boydell & Brewer 1995, s. 55.
↑ abPraca zbiorowa: Historia powszechna - Od imperium Karola Wielkiego do kryzysu XIV wieku. T. 8. Mediaset Group SA, 2007, s. 182. ISBN 978-84-9819-815-7.