Agata
żona królewicza angielskiego
Jako żona

Edwarda Wygnańca

Dane biograficzne
Data urodzenia

ok. 1025

Data śmierci

po 1068

Ojciec

zap. Ludolf z Fryzji

Matka

zap. Gertruda

Mąż

Edward Wygnaniec

Dzieci

Edgar II Ætheling
Małgorzata
Krystyna

Agata (ur. ok. 1025, zm. po 1068) – krewna cesarza Henryka III, żona królewicza angielskiego Edwarda Wygnańca.

Pochodzenie Agaty nie zostało całkowicie wyjaśnione. W źródłach występuje najczęściej jako krewna cesarza rzymsko-niemieckiego Henryka III. Najprawdopodobniej była córką jego przyrodniego brata Ludolfa, grafa Fryzji. W młodości została wysłana na dwór wielkiego księcia kijowskiego Jarosława Mądrego, gdzie została żoną królewicza angielskiego Edwarda Wygnańca. Następnie wraz z mężem wyjechała na Węgry, gdzie urodziła troje dzieci. W 1057 wraz z mężem wróciła do Anglii, zaś po jego rychłej śmierci znalazła się pod opieką króla Edwarda Wyznawcy. W 1068 wraz z dziećmi trafiła do Szkocji na dwór Malcolma III.

Pochodzenie

Przekazy źródłowe

Pochodzenie Agaty jest kwestią dyskusyjną. Zgodnie z przekazem Kroniki opactwa Melrose, żona Edwarda Wygnańca była córką cesarza Henryka III, zaś według Szymona z Durham, Florencjusza z Worcester oraz Aelreda z Rievaulx córką jednego z jego krewnych[1]. Orderic Vitalis podaje inne szczegóły dotyczące pochodzenia Agaty. Według angielskiego kronikarza Agata była córką króla węgierskiego Salomona[2]. Z kolei William z Malmesbury uznał ją za siostrę węgierskiej królowej Gizeli[1]. Kronika anglosaska nazywa Agatę ogólnie krewną cesarza Henryka[1].

Hipotezy naukowe

Wyjaśnieniem pochodzenia Agaty zajmowało się wielu historyków. Piszący w XVIII wieku węgierski historyk Daniel Cornides uznał Agatę za córkę węgierskiego króla Stefana I Świętego. Teoria ta została odrzucona, gdyż źródła węgierskie nie wspominają córki Stefana o tym imieniu oraz ze względów chronologicznych[3]. Również ze względów chronologicznych odrzucono przekaz Williama z Melmsbury, jakoby Agata była siostrą żony Stefana. Część osiemnastowiecznych historyków (m.in. István Katona i Georgio Pray) uznało za ojca Agaty Brunona, biskupa Augsburga i brata cesarza Henryka II. Domysł ten został jednak odrzucony, głównie ze względów chronologicznych[4].

Mediewista Szabolcs de Vajay, biorąc pod uwagę informację Szymona z Durham i Elreda z Rievaulx na temat pochodzenia Agaty od krewnego cesarza Henryka III, próbował na nowo ustalić pochodzenie żony Edwarda Wygnańca. Historyk doszedł do wniosku, że Agata była córką margrabiego Fryzji Ludolfa, przyrodniego brata Henryka III, syna Gizeli szwabskiej, matki Henryka i jej pierwszego męża Brunona I z Brunszwiku. Jego teoria została przyjęta przez nowszych badaczy[5].

Według jednej z najnowszych teorii zaproponowanej przez John P. Ravilious, Agata była córką króla Mieszka II i Rychezy Lotaryńskiej. Poprzez jej matkę byłaby krewną cesarzy Henryka II i Henryka III, a także siostrą węgierskiej królowej, żony Beli I[6][7].

Życiorys

Małżeństwo z Edwardem Wygnańcem

Zgodnie z przekazem dwunastowiecznego Leges nieznanego autorstwa, do małżeństwa Agaty i królewicza angielskiego Edwarda, syna Edmunda Żelaznobokiego i Ealdgyth doszło na dworze wielkiego księcia kijowskiego Jarosława Mądrego[8]. Przypuszcza się, że Agata została wysłana na dwór Jarosława przez cesarza Henryka po tym, jak w 1043 bezskutecznie ubiegał się on o rękę córki wielkiego księcia, Anny. Małżeństwo Agaty i Edwarda miało prawdopodobnie na celu zapewnienie dobrych relacji niemiecko–ruskich[9]. Do małżeństwa pomiędzy Agatą a Edwardem doszło najprawdopodobniej pod koniec 1043 lub na początku 1044. W 1046 małżonkowie opuścili Kijów, skąd udali się na Węgry[9]. Tam przyszło na świat troje dzieci Agaty i Edwarda:

W sierpniu 1057 mąż Agaty powrócił do Anglii po czterdziestu latach wygania na zaproszenie swego stryja Edwarda Wyznawcy, gdzie wkrótce zmarł, prawdopodobnie otruty z rozkazu pretendenta do angielskiego tronu, Harolda Godwinsona[10].

Losy po śmierci Edwarda

Po śmierci Edwarda Wygnańca Agata zamieszkała na dworze króla Edwarda Wyznawcy, który otoczył również troskliwą opieką jej dzieci[11]. W 1066 r. Edward zmarł, a władzę w Anglii objął Harold Godwinson. Agata starała się wówczas chronić życie swego jedynego syna, który mógł stanowić zagrożenie dla nowego króla[12]. Wkrótce Harold zginął w bitwie pod Hastings i na tronie zasiadł Wilhelm Zdobywca. Po tym jak latem 1068 r. syn Agaty Edgar II Ætheling wziął udział w zakończonej klęską rebelii przeciw Wilhelmowi, Agata z rodziną uciekła do Szkocji na dwór króla Malcolma III, który poślubił jej córkę Małgorzatę[13]. Dalsze losy Agaty nie są znane.

Przypisy

  1. ↑ a b c G. Ronay, The Lost King of England. The East European Adventures of Edward the Exile, Woodbridge 2000, s. 110.
  2. ↑ Informacja Orderica jest błędna, gdyż Salomon urodził się w 1052 i nie mógł być ojcem Agaty, której mąż umiera w 1057, zob. G. Ronay, The Lost King of England. The East European Adventures of Edward the Exile, Woodbridge 2000, s. 110–111.
  3. ↑ Stefan i Gizela wzięli ślub w 996, więc ich dzieci przychodziły na świat do wczesnych lat XI wieku. Jako żona Edwarda, Agata byłaby od niego kilkanaście lat starsza, zob. G. Ronay, The Lost King of England. The East European Adventures of Edward the Exile, Woodbridge 2000, s. 111.
  4. ↑ Bruno został arcybiskupem Augsburga w 1006, więc jego potomkowie mogli przyjść na świt wyłącznie przed tą datą, zob. G. Ronay, The Lost King of England. The East European Adventures of Edward the Exile, Woodbridge 2000, s. 114.
  5. ↑ Teorię Szabolcsa de Vajay przyjął m.in. G. Ronay, The Lost King of England. The East European Adventures of Edward the Exile, Woodbridge 2000, s. 119.
  6. ↑ John P. Ravilious, "The Ancestry of Agatha, Mother of St. Margaret of Scotland", ''The Scottish Genealogist'', t. 56 (2009), s. 70-84.
  7. ↑ Michael Anne Guido and John P. Ravilious, "From Theophanu to St. Margaret of Scotland: A study of Agatha's ancestry", Foundations, t. 4 (2012), s. 81-121.
  8. ↑ G. Ronay, The Lost King of England. The East European Adventures of Edward the Exile, Woodbridge 2000, s. 117–118.
  9. ↑ a b G. Ronay, The Lost King of England. The East European Adventures of Edward the Exile, Woodbridge 2000, s. 118.
  10. ↑ G. Ronay, The Lost King of England. The East European Adventures of Edward the Exile, Woodbridge 2000, s. 136–142.
  11. ↑ G. Ronay, The Lost King of England. The East European Adventures of Edward the Exile, Woodbridge 2000, s. 143.
  12. ↑ G. Ronay, The Lost King of England. The East European Adventures of Edward the Exile, Woodbridge 2000, s. 153.
  13. ↑ G. Ronay, The Lost King of England. The East European Adventures of Edward the Exile, Woodbridge 2000, s. 162–164.

Bibliografia

  • Gabriel Ronay: The Lost King of England: The East European Adventures of Edward the Exile. Woodbridge: Boydell Press, 2000. ISBN 0-85115-785-8.

Witaj

Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.

Źródło

Zawartość tej strony pochodzi stąd.

Odsyłacze

Generator Margonem

Podziel się