Adam Aleksander Miłaszewski
Leszczyc, Bróg
Ilustracja
Adam Miłaszewski (ok. 1870)
Data i miejsce urodzenia

11 grudnia 1827
Bursztyn

Data i miejsce śmierci

25 września 1893
Kraków

Zawód

aktor teatralny, dyrektor teatru

Współmałżonek

Joanna Kotowska

Lata aktywności

1850–1883

Zespół artystyczny
Teatr w Krakowie,
Teatr Skarbkowski

Adam Aleksander Miłaszewski (h. Leszczyc, ps. „Leszczyc”, „Bróg”, ur. 11 grudnia 1827 w Bursztynie w Galicji, zm. 25 września 1893 w Krakowie) – polski aktor teatralny, dyrektor teatrów prowincjonalnych w Galicji.

Życiorys

Był synem Piotra i Marii z Kropelnickich, bratem śpiewaka operowego Leopolda Miłaszewskiego, mężem aktorki Joanny Miłaszewskiej (z domu Kotowskiej).

Pracował w handlu na prowincji (m.in. w Brzeżanach). W 1848 wyjechał do Lwowa, gdzie został sekretarzem galicyjskiego polityka – księcia Karola Jabłonowskiego. Zadebiutował w teatrze lwowskim 19 lipca 1850 w roli Leona (w Dożywociu). We Lwowie występował do 7 kwietnia 1854. Od 27 kwietnia 1854 do początku października tego roku grał i reżyserował w teatrze krakowskim, brał też udział w występach zespołu w Poznaniu i w miastach Galicji. 27 października 1854 zadebiutował w Warszawskich Teatrach Rządowych w roli Gustawa (Śluby panieńskie). Po udanym debiucie został zaangażowany i występował w Warszawie do 1 grudnia 1855. Od 8 kwietnia 1855 do końca czerwca 1856 należał ponownie do zespołu teatrze krakowskim, brał też udział w wyjeździe zespołu krakowskiego do Wiednia, gdzie podobno Heinrich Laube proponował mu przeniesienie się na tamtejszą scenę. 3 maja 1856 ożenił się z aktorką Joanną Kotowską.

Teatry prowincjonalne

W 1856 (zapewne od 1 sierpnia) objął kierownictwo teatru w Żytomierzu i prowadził ten teatr do roku 1860 (w 1857-59 honorowym dyrektorem tej sceny był Józef Ignacy Kraszewski). W 1860 Miłaszewski opuścił Żytomierz i występował gościnnie m.in. w Mohylewie, Witebsku, Mińsku. Wyjechał następnie do Poznania, gdzie starał się zorganizować teatr polski. Od czerwca 1862 występował z zespołem m.in. w Przemyślu (czerwiec-lipiec 1862), Jarosławiu (lipiec), Stryju (lipiec-sierpień), Stanisławowie (wrzesień 1862-luty 1863), Samborze (od 15 marca), Sanoku (od 8 maja 1863)[1]. Dbał o poziom artystyczny, choreografię, stroje teatralne. Starał się angażować znanych i cenionych aktorów (m.in. Wincentego Rapackiego i Helenę Modrzejewską)[2]. Od 1 października 1863 Miłaszewski objął dyrekcję teatru krakowskiego (do września 1865). Następnie dzięki poparciu ks. Karola Jabłonowskiego objął dyrekcję w teatrze lwowskim.

Latem 1864 roku zespół lwowski jego teatru występował w Czerniowcach, w kwietniu 1865 w Kętach, w lecie 1865 i 1867 w Lublinie. Teatr lwowski prowadził do roku 1872 (w okresie 10 kwietnia 1871 do 24 marca 1872 był także dyrektorem lwowskiego teatru niemieckiego).

Był energicznym antreprenerem (administratorem) o dużym doświadczeniu, umiał dbać o sprawy finansowe teatru. W obawie o wpływy zwalczał jednak szkołę dramatyczną założoną przez Towarzystwo Przyjaciół Sceny Polskiej we Lwowie[1]. Gdy dobiegał końca sześcioletni kontrakt zawarty z Miłaszewskim rozwinięto przeciw niemu silną krytykę (m.in. Jan Lam i Jan Dobrzański z lwowskiej „Gazety Narodowej”[3]). Pomimo tego, dzięki ponownemu poparciu księcia Jabłonowskiego, uzyskał znowu dzierżawę na sześć lat.

W roku 1872 po niepowodzeniach we Lwowie wyjechał do Warszawy, gdzie rozpoczął ponownie starania o otwarcie prywatnego teatru polskiego. W początku 1873 jeździł w tej sprawie do Petersburga, jednak nie uzyskał zgody władz rosyjskich. Zamieszkał następnie w Krakowie i pracował w Miejskiej Kasie Zaliczkowej. W 1881 roku ponownie objął dyrekcję teatru lwowskiego (uzyskując kontrakt na sześć lat). Okres drugiej jego dyrekcji we Lwowie zakończył się jednak już po dwóch sezonach artystycznych – 17 marca 1883. Mimo niezłego repertuaru i gościnnych występów Romany Popiel, Wincentego Rapackiego, Jana Królikowskiego, Bolesława Ładnowskiego i Józefa Rychtera, a nawet Sary Bernhardt (18 i 19 listopada 1881 roku) zainteresowanie lwowskiej publiczności było nikłe. W związku z tym ostatecznie zrezygnował z prowadzenia lwowskiej sceny teatralnej. Starał się jeszcze wprawdzie o prowadzenie teatru w roku 1886, ale bez powodzenia.

Jako aktor, dzięki korzystnym warunkom zewnętrznym, grywał przede wszystkim w młodości role amantów i bohaterów, później także role dramatyczne: Karola (Zbójcy), Hetmana (Horsztyński), Antosia Rewizorczuka (Karpaccy górale), Bardosa (Krakowiacy i Górale).

W roku 1886 osiadł w Krakowie, gdzie pracował jako urzędnik Kasy Oszczędności. Brał czynny udział w działalności kilku krakowskich stowarzyszeń, m.in. w Towarzystwie Strzeleckim „Sokół” i Bractwie Kurkowym[4]. Przez pewien czas zasiadał w krakowskiej Radzie Miejskiej. Zmarł w Krakowie. Jest pochowany na cmentarzu Rakowickim (kwatera QW

Grób Adama Miłaszewskiego na cmentarzu Rakowickim

.

Przypisy

  1. a b Edward Webersfeld, Teatr prowincjonalny w Galicji. 1850–1908 „Scena i Sztuka” 1908, nr 46.
  2. „Gazeta Lwowska” 1862 nr 199, 1863 nr 31.
  3. „Dziennik Polski” 1862 nr 158, 190.
  4. „Nowa Reforma” 1893 nr 219.

Bibliografia

  • Józef Ignacy Kraszewski, Listy do Adama i Joanny Miłaszewskich, Wrocław 1966.
  • Karol Estreicher, Teatra w Polsce, t. 1-3, wyd. Fotoofsetowe, PIW Warszawa 1953.
  • Stanisław Schnür-Pepłowski, Teatr Polski we Lwowie: (1881–1890), Lwów 1891.
  • Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765–1965 (red. Zbigniew Raszewski), PWN Warszawa 1973.
  • Adam Miłaszewski, „Sprawozdanie Dyrekcji Teatru Polskiego za lata 1864–1869”, Lwów 1869.

Witaj

Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.

Źródło

Zawartość tej strony pochodzi stąd.

Odsyłacze

Generator Margonem

Podziel się