ResponseEve, a responsive template by SiGa

Świętopełk Przemyślida
	; Barokowy nagrobek księcia w katedrze w Ołomuńcu
	Książę Czech
Okres	od 1107; do 1109
Poprzednik	Borzywoj II
Następca	Władysław I Przemyślida
	Dane biograficzne
Dynastia	Przemyślidzi
Data śmierci	21 września 1109
Ojciec	Otto I Piękny
Matka	Eufemia węgierska
Dzieci	Wacław Henryk Przemyślida
	Multimedia w Wikimedia Commons

Świętopełk (zm. 21 września 1109) – książę Czech z ołomunieckiej linii dynastii Przemyślidów. Panował w latach 1107-1109.

Świętopełk był starszym synem Ottona I Pięknego, księcia ołomunieckiego, i jego żony Eufemii. Jego wujem był król Wratysław II. W 1103 roku, wspólnie z księciem Borzywojem II, uczestniczył w wyprawie na Polskę. W 1105 podjął nieudaną próbę obalenia Borzywoja II. W 1107 roku, dzięki wyprawie Bolesława Krzywoustego i króla węgierskiego Kolomana przeciw Czechom, Świętopełk został osadzony na stolcu praskim 14 maja 1107^[1].

W 1108 roku książę czeski uczestniczył w niemiecko-czeskim najeździe na Węgry, co spowodowało najazd ze strony Bolesława Krzywoustego na Czechy^[2]. Polska wyprawa na Czechy była także związana z brakiem wypełnienia przez Świętopełka układu, w którym zobowiązywał się do zwrotu przez Czechów, zagarniętych grodów na Śląsku (m.in. Racibórz, Kamieniec, Koźle). Próba zdetronizowania go przez polskiego księcia i osadzeniu na jego miejscu Borzywoja II nie doszła do skutku. W 1109 roku pomagał królowi niemieckiemu Henrykowi V w walkach z Polską.

Z nieznaną z imienia żoną miał syna Wacława Henryka.

Z jego rozkazu doszło do ostatecznej rozprawy z możnowładczym rodem Wrszowców. W akcie zemsty został przez nich zamordowany^[3]^[4].

Przypisy

↑ Taką datę za Kosmasem przedstawia Z.S. Pietras w: Z. S. Pietras: Bolesław Krzywousty. Cieszyn: 1978, s. 90.
↑ Było to wynikiem casus foederis : Albowiem między królem Węgrów, Kolomanem a księciem polskim Bolesławem stanęła przysięga, że jeżeli cesarz wkroczy do kraju jednego z nich, to drugi tymczasem zaszachuje Czechy. Skoro zatem cesarz wkroczył na Węgry, Bolesław także, dochowując wiary, po bitwie stoczonej w środku lasów zwycięsko trzymał w szachu Czechy, gdzie paląc przez trzy dni i noce zniszczył trzy kasztelanie i jedno przedmieście, po czym szybko cofnął się ze względu na Pomorzan, którzy zdradą zajmowali jego grody. (Kronika Galla Anonima II, 46).
↑ O zamordowaniu Świętopełka 21 września 1109 r. mówi wiele źródeł. Pierwszym z nich jest Kronika Czechów Kosmasa, który napisał: „Był jednak w obozie pewien rycerz (...) posłany przez Jana Częsty z rodu Wrszowców (...), wskoczył na konia i wmieszał się wkrótce w środek gromady i z całym natężeniem sił ciskając włócznią między łopatki księcia, najgłębsze wnętrzności zmiażdżył śmierć przynoszącym żelazem (...)” Kosmasa Kronika Czechów. T. III. Cz. XXVII. 2004, s. 110-111. Drugim źródłem jest Annales Pegavienses. Podają one, inaczej niż Kosmas, że księcia zabił żołnierz Wiprechta z Goitzsch, który chciał zwolnić tron czeski dla swego szwagra Borzywoja. Annales Pegavienses. MGH SS XVI, s. 250-251. Trzecim natomiast źródłem jest Kronika Polska. Gall Anonim napisał: „(...) pośrodku swoich padł przebity oszczepem przez pewnego mało znacznego żołnierza, a nikt z jego ludzi nie podniósł ręki do pomszczenia go (...)”. O imieniu tego zabójcy rycerza przekazy źródłowe milczą. Czy był nim żołnierz o imieniu Wiprechta, czy żołnierz rycerza Wiprechta – tu także historycy nie mogą się zgodzić. Gall Anonim: Kronika Polska. T. III. Cz. XVI. Wrocław: 2003, s. 143.
↑ Za opisem Kosmasa w Kosmasa Kronika Czechów i wskazaniem na Jana Częsty, z rodu Wrszowców opowiadają się: V. Novotny w publikacji: V. Novotny: Ceske dejiny. Diiu I cast 2. Od Bretislava I do Premysla I. Praha: 1912, s. 165-166. oraz Gerold Meyer v. Knonau w publikacji: G. Meyer v.Knonau: Jbb. des dt. Reiches unter Heinrich IV. u. Heinrich V. T. VI. München: 1890, s. 100.

[1] Taką datę za Kosmasem przedstawia Z.S. Pietras w: Z. S. Pietras: Bolesław Krzywousty. Cieszyn: 1978, s. 90.

[2] Było to wynikiem casus foederis : Albowiem między królem Węgrów, Kolomanem a księciem polskim Bolesławem stanęła przysięga, że jeżeli cesarz wkroczy do kraju jednego z nich, to drugi tymczasem zaszachuje Czechy. Skoro zatem cesarz wkroczył na Węgry, Bolesław także, dochowując wiary, po bitwie stoczonej w środku lasów zwycięsko trzymał w szachu Czechy, gdzie paląc przez trzy dni i noce zniszczył trzy kasztelanie i jedno przedmieście, po czym szybko cofnął się ze względu na Pomorzan, którzy zdradą zajmowali jego grody. (Kronika Galla Anonima II, 46).

[3] O zamordowaniu Świętopełka 21 września 1109 r. mówi wiele źródeł. Pierwszym z nich jest Kronika Czechów Kosmasa, który napisał: „Był jednak w obozie pewien rycerz (...) posłany przez Jana Częsty z rodu Wrszowców (...), wskoczył na konia i wmieszał się wkrótce w środek gromady i z całym natężeniem sił ciskając włócznią między łopatki księcia, najgłębsze wnętrzności zmiażdżył śmierć przynoszącym żelazem (...)” Kosmasa Kronika Czechów. T. III. Cz. XXVII. 2004, s. 110-111. Drugim źródłem jest Annales Pegavienses. Podają one, inaczej niż Kosmas, że księcia zabił żołnierz Wiprechta z Goitzsch, który chciał zwolnić tron czeski dla swego szwagra Borzywoja. Annales Pegavienses. MGH SS XVI, s. 250-251. Trzecim natomiast źródłem jest Kronika Polska. Gall Anonim napisał: „(...) pośrodku swoich padł przebity oszczepem przez pewnego mało znacznego żołnierza, a nikt z jego ludzi nie podniósł ręki do pomszczenia go (...)”. O imieniu tego zabójcy rycerza przekazy źródłowe milczą. Czy był nim żołnierz o imieniu Wiprechta, czy żołnierz rycerza Wiprechta – tu także historycy nie mogą się zgodzić. Gall Anonim: Kronika Polska. T. III. Cz. XVI. Wrocław: 2003, s. 143.

[4] Za opisem Kosmasa w Kosmasa Kronika Czechów i wskazaniem na Jana Częsty, z rodu Wrszowców opowiadają się: V. Novotny w publikacji: V. Novotny: Ceske dejiny. Diiu I cast 2. Od Bretislava I do Premysla I. Praha: 1912, s. 165-166. oraz Gerold Meyer v. Knonau w publikacji: G. Meyer v.Knonau: Jbb. des dt. Reiches unter Heinrich IV. u. Heinrich V. T. VI. München: 1890, s. 100.

[1]

[2]

[3]

[4]

Przemyślidzi	Konrad III Otto (1182–1189) Władysław I Henryk (1192–1194, 1197–1122) Władysław II (1224–1227) Przemysł (1227–1239) Władysław III (1246–1247) Przemysł Ottokar II Wielki (1247–1278) Wacław II (1278–1305) Wacław III (1305–1306)
Dynastia Karyncka	Henryk Karyncki (1306)
Habsburgowie	Rudolf I (1306–1307)
Dynastia Karyncka	Henryk Karyncki (1307–1310)
Luksemburgowie	Jan (1310–1334) Karol (1334–1349) Jan Henryk (1349–1375) Jodok (1375–1411) Prokop (1375–1405) Jan Sobiesław (1375–1380) Wacław (1411–1419) Zygmunt (1419–1423)
Habsburgowie	Albrecht II Habsburg (1423–1439) Władysław Pogrobowiec (1440–1457)
Podiebradowie	Jerzy z Podiebradów (1458–1469)
Hunyady	Maciej Korwin (1469–1490)
Jagiellonowie	Władysław (1490–1516) Ludwik (1516–1526)
Habsburgowie	Ferdynand I (1526–1564) Maksymilian I (1564–1576) Rudolf II (1576–1608) Maciej (1608–1611/1619)

ResponseEve, a responsive template by SiGa

Przypisy

Witaj

Źródło

Odsyłacze

Podziel się