Łochów
miasto w gminie miejsko-wiejskiej
Ilustracja
Dwór w Łochowie
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Polska

Województwo

 mazowieckie

Powiat

węgrowski

Gmina

Łochów

Data założenia

1378

Prawa miejskie

1 stycznia 1969

Burmistrz

Robert Gołaszewski

Powierzchnia

13,4[1] km²

Wysokość

103 m n.p.m.

Populacja (30.06.2016)
• liczba ludności
• gęstość


6842[2]
511,0 os./km²

Strefa numeracyjna

+48 25

Kod pocztowy

07-130

Tablice rejestracyjne

WWE

Położenie na mapie gminy Łochów
Mapa konturowa gminy Łochów, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Łochów”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po prawej znajduje się punkt z opisem „Łochów”
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, blisko centrum na prawo u góry znajduje się punkt z opisem „Łochów”
Położenie na mapie powiatu węgrowskiego
Mapa konturowa powiatu węgrowskiego, po lewej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Łochów”
Ziemia52°31′50″N 21°41′10″E/52,530556 21,686111
TERC (TERYT)

1433054

SIMC

0975492

Urząd miejski
al. Pokoju 75
07-130 Łochów
Strona internetowa

Łochówmiasto w Polsce położone w województwie mazowieckim, w powiecie węgrowskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Łochów. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa siedleckiego.

W 2011 miasto liczyło 6761 mieszkańców.

Położenie

Miasto położone jest w Dolinie Dolnego Bugu nad rzeką Liwiec. Sąsiaduje z dużym kompleksem leśnym – Lasami Łochowskimi.

Łochów leży w dawnej ziemi nurskiej na historycznym Mazowszu[3].

Historia

Powstanie Łochowa

Łochów znany był od czasów średniowiecza. Pierwsze wzmianki o miejscowości pochodzą z XIV wieku. Początkowo była to osada książęca na skraju Puszczy Kamienieckiej o nazwie Łochowiecz, z której władcy Mazowsza wybierali się na polowania do pobliskich nadbużańskich lasów.

Wieś szlachecka

Łochów został lokowany na prawie chełmińskim jako wieś w 1378 przez księcia mazowieckiego Siemowita III i nadany na własność Wawrzyńcowi Pieńce. Na przełomie wieków XIV i XV właścicielem dóbr łochowskich został bliski współpracownik księcia mazowieckiego Janusza I Starszego Wawrzyniec z Targowego. Był on członkiem rodu Kuszabów herbu Kuszaba, który w XVI wieku przyjął nazwisko Łochowscy. Rodzina ta była w posiadaniu wsi do XVII wieku.

W 1488 r. staraniem właścicieli we wsi, nazywanej wówczas Łochowo, erygowano parafię. Nie istniała ona jednak długo, gdyż w połowie XVI wieku placówka ta została przeniesiona do miejscowości Kamionna. Prywatna wieś szlachecka Łochowo położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie kamienieckim ziemi nurskiej województwa mazowieckiego[4].

W XVIII wieku Łochowo przeszło na własność rodziny Kuszlów. Pod koniec XVIII wieku było krótko współwłasnością rodów Hryniewiczów i Zielińskich.

Okres zaborów

Od 1795 r. Łochowo znajdowało się w zaborze austriackim. W latach 1809–1815 w Księstwie Warszawskim, a od 1815 w Królestwie Polskim.

W 1800 r. część dóbr łochowskich należącą do Ignacego Zielińskiego nabyła rodzina Hornowskich herbu Korczak. W 1848 na licytacji cały majątek łochowski kupił Józef Hornowski.

6 listopada 1858 Józef Hornowski sprzedał cześć swoich gruntów pod budowę Kolei Warszawsko-Petersburskiej. Otwarcie linii kolejowej w 1862 r. spowodowało rozwój miejscowości. W 1868 r. została oddana do użytku stacja osobowo-towarowa Łochów. Od razu przydzielono jej ważną rolę, co widoczne było w rodzaju i wielkości zabudowy. Wzniesiono murowany dworzec, co było osobliwe na istniejącym tu w XIX wieku bezludziu. Wybudowano obszerną parowozownię, drewnianą wieżę ciśnień oraz pompownię nad Liwcem. Przy stacji mieszkało wiele rodzin obsługujących dworzec, parowozownię i tory. Dla nich został zbudowany dom wielorodzinny oraz budynki gospodarcze: obora, komórki, piwnice. W pobliżu stacji zaczęły się pojawiać też budynki niezwiązane z infrastrukturą kolejową oraz domy prywatne. W pobliżu Łochowa w 1873 r. została otwarta fabryka podkładów kolejowych w Baczkach.

W 1871 r. pożar strawił znaczną część zabudowy wsi położonej nad rzeką. W wyniku tego zdarzenia osadnictwo w miejscowości zaczęło się rozwijać głównie w pobliżu torów kolejowych. W 1882 w związku z rusyfikacją nazw polskich w Królestwie Polskim urzędowo Łochowo otrzymało nazwę Łochów.

W 1878 r. Józef Hornowski przepisał majątek Łochowo swojemu powinowatemu, Medardowi Stanisławowi Downarowiczowi herbu Przyjaciel, który w 1882 odsprzedał go właścicielowi Jadowa Zdzisławowi Zamoyskiemu. Zamoyscy byli w posiadaniu dóbr łochowskich do 1919 r.

Okres międzywojenny

Grób senatora Eryka Łodzia Kurnatowskiego na Starych Powązkach w Warszawie

W 1919 r. majątek Łochów jako posag Izabelli Zamoyskiej przeszedł na własność rodziny Kurnatowskich herbu Łodzia.

Nowy właściciel dóbr łochowskich Eryk Kurnatowski był znanym w II Rzeczypospolitej pasjonatem koni. W 1931 r. założył on w Łochowie stadninę, która w latach 1935–1939 była notowana na pierwszym miejscu wśród wszystkich stajni w Polsce. Największymi sukcesami hodowli było pięciokrotne zdobycie Wielkiej Warszawskiej oraz prawie wszystkich nagród imiennych na torze wyścigów konnych w Warszawie.

Sukcesy Eryka Kurnatowskiego w hippice nie przekładały się jednak na umiejętność rozsądnego gospodarowania. Właściciel Łochowa znany był bowiem z wystawnego i hulaszczego życia, które znacznie zubożyło posiadany przez niego majątek i spowodowało, że w latach 30. XX w. był on zmuszony sprzedać część swoich dóbr.

10 września 1939 na stacji kolejowej w Łochowie został zbombardowany polski pociąg pancerny „Generał Sosnkowski”. Pod koniec września 1939 Łochów odwiedził Adolf Hitler, który wizytował w tym czasie jednostki Wehrmachtu biorące udział w walkach o Warszawę.

Kampania wrześniowa zakończyła istnienie w Łochowie stadniny. Po wkroczeniu wojsk niemieckich konie należące do rodziny Kurnatowskich zostały skonfiskowane i wywiezione do Mariendorfu w Brandenburgii.

Podczas okupacji hitlerowskiej, w czerwcu 1940 roku Niemcy utworzyli getto dla żydowskich mieszkańców. Przebywało w nim około 1700 Żydów. 25 wrzesnia 1942 zostali wywiezieni do obozu zagłady Treblinka II i tam zamordowani[5].

Łochów po II wojnie światowej

W 1944 r. dobra łochowskie zostały znacjonalizowane, a następnie rozparcelowane. Rozpoczęto odbudowę infrastruktury kolejowej, która uległa prawie całkowitemu zniszczeniu w sierpniu 1944.

W latach 50. XX w. rozpoczął się dynamiczny rozwój miejscowości. Związane to było przede wszystkim z odbudową Warszawy, w której potrzebowano rąk do pracy. Zjawiskiem powszechnym w Łochowie, który do 1945 miał charakter wybitnie rolniczy, stali się w okresie Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej chłopo-robotnicy, którzy łączyli pracę na roli z dojazdami do fabryk i zakładów w stolicy Polski.

Miasto

Szybki rozwój Łochowa od lat 50. XX w. i gwałtowne przekształcanie się wsi w osadę o charakterze miejskim stworzył perspektywę utworzenia powiatu z siedzibą w Łochowie. Projekt jednak upadł ze względów politycznych na rzecz rozwoju powiatów wyszkowskiego i węgrowskiego.

Nie zatrzymano jednak dalszego rozwoju miejscowości. 17 grudnia 1968 Łochów otrzymał prawa miejskie[6]. Do miasta włączono osady Wymysły i Baczki Fabryczne. Zaczęto budować i wytyczać nowe ulice. Zaczęły powstawać nowe domy prywatne, głównie parterowe, ceglane. W latach 70. XX w. rozbudowano zakłady pracy w Baczkach i Ostrówku. W latach 1974–1977 wybudowano w mieście kościół i ustanowiono przy nim siedzibę przeniesionej w 1976 r. z Budzisk parafii Niepokalanego Serca Najświętszej Maryi Panny.

22 grudnia 1981 roku[7] otwarto bezpośrednie, zelektryfikowane połączenie kolejowe z Łochowa do Warszawy. Zaczęły powstawać nowe osiedla mieszkaniowe.

Z dniem 1 stycznia 1992 roku połączono funkcjonujące dotychczas osobno miasto Łochów i gminę Łochów w jedną gminę miejsko-wiejską Łochów[8].

23 lipca 2007 gmina Łochów została laureatem rankingu samorządów gazety „Rzeczpospolita” w kategorii Najlepsza Gmina Miejska.

Demografia

  • Piramida wieku mieszkańców Łochowa w 2014 roku[2].

Zabytki

Budynki

Wozownia w zespole dworskim
Kuchnia w zespole dworskim
  • pałac neorenesansowy

Rezydencja dawnych właścicieli dóbr ziemskich w Łochowie. Pierwszy parterowy budynek z gankiem zbudowano w latach 1820–1830 dla rodziny Hornowskich. Dla rodziny Downarowiczów w latach 1875–1876 do pałacu dobudowano dwa piętrowe ryzality i żeliwną kolumnadę według projektu Bolesława Podczaszyńskiego. Kolejnym właścicielem był Andrzej Zamoyski, którego córka Elżbieta wniosła w 1913 majątek z pałacem mężowi Erykowi Kurnatowskiemu. Po nacjonalizacji majątku ziemskiego w 1944 pałac został przeznaczony na mieszkania komunalne. W latach 90. XX w. zdewastowany obiekt miasto wystawiło na sprzedaż. Po remoncie przeprowadzonym w latach 2005–2008 w budynkach pałacowych obecnie mieści się hotel i centrum konferencyjno-wypoczynkowe.

  • budynek poczty

Dawny budynek poczty konnej z XIX wieku.

  • parowozownia

Dawna parowozownia wzniesiona w 1868. Po II wojnie światowej budynek został przebudowany na dworzec kolejowy. Wpisany do rejestru zabytków pod nr rej.: A-886 z 7.12.2009 r.[9]

  • przepompownia

Budynek z XIX wieku wchodzący w skład dawnego kompleksu infrastruktury stacji kolejowej w Łochowie.

  • dom drewniany

Pierwotnie dom letniskowy wybudowany przed II wojną światową w Urlach. W okresie okupacji przeniesiony na obecne miejsce. Służył jako kantyna dla żołnierzy niemieckich. Po wojnie mieścił się w nim Urząd Gminy. Obecnie budynek przeznaczony jest na cele usługowe.

  • czworaki i budynki gospodarcze

Pozostałości po przedwojennych folwarkach Stefanin i Łochów, m.in. zespół budynków gorzelni i browaru oraz dawny młyn Gotowickiej.

  • fabryka w Łochowie Fabrycznym

Kompleks zabudowań Fabryki Maszyn Rolniczych i Odlewni Żeliwa z przełomu XIX i XX wieku w Baczkach Fabrycznych, w której skład wchodzą: dom fabrykanta, stróżówka, kantor, wielorodzinne domy robotników i obsługi technicznej fabryki, szkoła, spichlerz, kuźnia i odlewnia.

Pomniki

  • rzeźba św. Jana Nepomucena

Kamienna figura na czworobocznym murowanym i otynkowanym słupie z pierwszej połowy XIX wieku.

  • rzeźba Matki Boskiej

Kamienna figura w parku przypałacowym na dawnej wysepce wśród stawów rybnych z pierwszej połowy XIX wieku.

  • pomnik na cmentarzu katolickim

Pomnik Poległym i Pomordowanym w okresie I i II wojny światowej. Jest to pomnik z marmuru, został postawiony w 2019 roku[10]. Na jego miejscu stał symboliczny grób odsłonięty w 1982 z wygrawerowanym napisem Ku czci i pamięci poległych 1939–1945.

  • pomnik Jana Pawła II na placu kościelnym

Symboliczny pomnik upamiętniający Jana Pawła II.

Osiedla

  • Centrum
  • Osiedle Laskowska
  • Osiedle Leśna
  • Osiedle Węgrowska
  • Sadyba
  • Stary Łochów
  • Łochów Fabryczny (tzw. Trepy)
  • Zatorze
  • Wymysły

Gospodarka

Miasto stanowi ośrodek usługowy dla rolnictwa; zlokalizowany jest tu drobny przemysł maszynowy, spożywczy i dziewiarski[11].

Banki

  • Bank Spółdzielczy w Łochowie
  • SKOK Stefczyka
  • Agencja Banku PKO BP SA
  • Partner Banku BPH S.A
  • Bank Pocztowy
  • Placówka Banku Pekao S.A

Transport

Stacja kolejowa Łochów podczas modernizacji (2016)

Łochów stanowi węzeł komunikacyjny. Przez miasto przebiega linia kolejowa ze stacją kolejową o znaczeniu państwowym:

6 ZielonkaKuźnica Białostocka

W mieście krzyżują się drogi krajowe:

50 Ostrów MazowieckaCiechanów

62 SiemiatyczeStrzelno

W Łochowie rozpoczęła się budowa obwodnicy. Powstanie ona w ciągu drogi krajowej nr 62. Ma mieć ok. 8,2 km długości i być poprowadzona po południowej stronie miasta. Umowa z GDDKiA została już podpisana[12]. Ponadto, w 2020 roku rozpoczęła się budowa wiaduktu nad torami kolejowymi w ciągu drogi krajowej nr 62 (ul. Wyszkowska), który zastąpił przejazd kolejowy w tamtym miejscu[13]. Pomysł ten wywołał liczne kontrowersje i skargi, m.in. ze strony mieszkańców okolicznych posesji, a sprawą zainteresowała się prokuratura[14][15]. Koniec budowy planowany był na 2021 rok[13], ostatecznie wiadukt został oddany do użytku w lutym 2022 roku.

Oświata

  • Szkoła Podstawowa nr 1 im. Baonu Nadbużańskiego AK w Łochowie, ul. S. Żeromskiego 3
  • Szkoła Podstawowa nr 2 im. Janusza Korczaka w Łochowie, ul. S. Wyspiańskiego 20
  • Szkoła Podstawowa nr 3 im. Marii Konopnickiej w Łochowie, ul. 1 maja 47
  • Samorządowe Przedszkole w Łochowie, ul. Kolejowa 23
  • Zespół Szkół Ponadpodstawowych w Łochowie, ul. S. Wyspiańskiego 18[16]:

Prasa

  • Gazeta Łochowska[18]
  • Głos Węgrowa i Okolic[19]
  • Kurier W[20]
  • Tygodnik Siedlecki

Zieleń miejska

  • Park Dębinka – duży park miejski w centrum Łochowa, który przeszedł w ostatnim czasie renowację. W nowym parku powstały dwie przestrzenie. Część ma charakter rekreacyjno-wypoczynkowy z elementami rozrywkowymi, takimi jak: amfiteatr z kinem letnim, plac zabaw, fontanna, górka saneczkowa, teren piknikowy, siłownia na powietrzu, kącik szachowy, strefa gier i boisko. W ten sposób powstało „zielone centrum” Łochowa, które będzie m.in. integrowało mieszkańców. Drugą częścią parku są „surowe”, do niedawna niezagospodarowane tereny leśne. Tam odpoczynek mogą znaleźć spacerowicze i miłośnicy przyrody, bowiem przestrzeń ta jest pełna dzikich krajobrazów w formie enklaw dla zwierząt. Prace nad renowacją parku trwały w latach 2018–2019[21], a oficjalne otwarcie nastąpiło 19 czerwca 2020 roku[22].

Imprezy kulturalne

  • Dzień Strażaka
  • Rajd Norwidowski
  • Anioły w Łochowie
  • Piknik Strażacki
  • Dni Łochowa
  • Jerzyska'44
  • Dzień Niepodległości
  • Jesień Poezji Łochowskiej

Sport

Kluby sportowe

  • ŁKS Łochów
  • KS Liwia Łochów
  • SKS Olimpia Łochów
  • ŁKS Łochów Women – żeński klub piłki nożnej
  • Klub Strzelectwa Sportowego C-22

Obiekty sportowe

  • Stadion piłkarski: obecnie stadion klubu ŁKS Łochów na 1500 widzów (w tym 270 na miejscach siedzących), Aleja Łochowska 20a[23]
  • Hala widowiskowo-sportowa przy Liceum Ogólnokształcącym im. Marii Sadzewiczowej
  • Hala sportowa przy Szkole Podstawowej nr 3 im. Marii Konopnickiej
  • Boisko piłkarskie: obecnie boisko klubu Liwia Łochów
  • Kompleksy rekreacyjno-sportowe Orlik 2012 przy ulicy 1 Maja

Religia

Drewniany kościół Miłosierdzia Bożego

Łochów jest siedzibą dekanatu łochowskiego w diecezji drohiczyńskiej. Miasto posiada parafię rzymskokatolicką (pw. Niepokalanego Serca NMP). Znajdują się tu też 2 kaplice: koło pałacu w Łochowie i w Łochowie Fabrycznym (należy do parafii Kamionna). Na terenie miasta znajduje się jeden cmentarz parafialny.

W Łochowie działalność kaznodziejską prowadzą dwa zbory Świadków Jehowy: Łochów-Wschód, Łochów-Zachód, korzystające z Sali Królestwa przy ul. Mazowieckiej 1 w Budziskach[24]. Jest również protestancka ewangeliczna mniejszość wyznaniowa.

Przypisy

  1. Łochów w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2018-10-18] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  2. a b Łochów w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-01-10] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  3. Biogram Stefana (Szczepana) z Jasieńca i Ciechomic h. Wężyk w Internetowym Polskim Słowniku Biograficznym. ipsb.nina.gov.pl. [dostęp 2019-08-07].
  4. Corona Regni Poloniae. Mapa w skali 1:250 000, Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk i Pracownia Geoinformacji Historycznej Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
  5. Geoffrey P. Megargee (red.), Encyclopedia of camps and ghettos, 1933-1945, t. II, part A, s. 397.
  6. Rozporządzenie Rady Ministrów o utworzeniu miasta Łochów weszło w życie 1 stycznia 1969. Dz.U. z 1968 r. nr 48, poz. 343.
  7. Linia kolejowa 6 (PL) • Zielonka – Kuźnica Białostocka / © Atlas Kolejowy Polski, Czech i Słowacji [online], www.atlaskolejowy.net [dostęp 2021-02-16].
  8. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 26 września 1991 r. w sprawie podziału lub połączenia niektórych miast i gmin, w których dotychczas działały wspólne organy, oraz zmiany i ustalenia ich nazw i siedzib. [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2021-02-16].
  9. Zestawienia zabytków nieruchomych [online], www.nid.pl [dostęp 2017-05-28].
  10. Łochów: poświęcenie Pomnika Poległym i Pomordowanym w okresie I i II wojny światowej [online], 16 lutego 2021.
  11. Łochów, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2022-04-05].
  12. Mazowsze: Łochów czeka na obwodnicę. Powstaje dokumentacja [online] [dostęp 2017-11-23] (pol.).
  13. a b W Toporze i Łochowie widać zaawansowaną budowę wiaduktów nad linią Warszawa – Białystok [online], Kolejowy Portal, 28 października 2020 [dostęp 2021-02-16] (pol.).
  14. Budowa wiaduktu w Łochowie. Umorzone śledztwo ws. burmistrza [online], Warszawa i Mazowsze – najnowsze wiadomości w RDC [dostęp 2021-02-16] (pol.).
  15. Łochów: Wiadukt czy tunel? Śledztwo w sprawie zmian w projekcie [online], www.rynekinfrastruktury.pl [dostęp 2021-02-16] (pol.).
  16. Gmina Łochów, „Gmina Łochów” [dostęp 2017-11-23].
  17. ZSP w Łochowie [online], www.liceumlochow.pl [dostęp 2017-04-26] [zarchiwizowane z adresu 2017-04-27].
  18. Gazeta Łochowska – Aktualności [online], www.gazetalochowska.pl [dostęp 2017-04-26] (pol.).
  19. Głos Węgrowa i Okolic [online], gwio.pl [dostęp 2021-02-16] (pol.).
  20. Kurier W – Kurier W – Wyszkowski, Węgrowski, Wołomiński, Legionowski, Ostrowski, Pułtuski i Sąsiadów Tygodnik regionalny [online], Kurier W [dostęp 2017-04-26] (pol.).
  21. W Łochowie powstanie park „Dębinka” [online], zyciesiedleckie.pl [dostęp 2017-11-23].
  22. Park „Dębinka” otwarty. Łochów ma się czym pochwalić [online], gwio.pl [dostęp 2021-02-16] (pol.).
  23. Łochowski Klub Sportowy Łochów. 90minut.pl. [dostęp 2020-11-24]. (pol.).
  24. Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2018-10-18].

Bibliografia

  • Stanisław Sęczyk. Dzieje Łochowa i okolic.
  • Kamila Szczepańska, Agata Pionnier. Zagospodarowanie turystyczne doliny rzeki Liwiec na odcinku od Starowoli do Strachowa. Część II. Środowisko kulturowe. Wołomin 2006.

Linki zewnętrzne


Witaj

Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.

Źródło

Zawartość tej strony pochodzi stąd.

Odsyłacze

Generator Margonem

Podziel się