ResponseEve, a responsive template by SiGa

Zanokcicowate
	; Zanokcica serpentynowa
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	telomowe
Gromada	naczyniowe
Klasa	paprocie
Podklasa	paprotkowe
Rząd	paprotkowce
Rodzina	zanokcicowate
	Nazwa systematyczna
	Aspleniaceae Newman; Hist. Brit. Ferns: 6. 1840
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Zanokcicowate (Aspleniaceae) – rodzina paproci z rzędu paprotkowców (Polypodiales). Obejmuje 2 rodzaje z ok. 730 gatunkami^[2]. Są to paprocie naziemne, naskalne i epifityczne występujące niemal kosmopolitycznie, jednak o największym zróżnicowaniu w strefie tropikalnej^[3]. Do polskiej flory należy 9 gatunków tradycyjnie zaliczanych do rodzaju zanokcica (Asplenium), a także włączony do tego rodzaju w systemach z XXI wieku, a tradycyjnie wyodrębniany w ramach osobnego rodzaju języcznik zwyczajny (Phyllitis scolopendrium, współcześnie Asplenium scolopendrium)^[4]^[5].

Morfologia

Kłącze płożące, podnoszące się lub niemal wyprostowane, pokryte siateczkowatymi łuskami na wierzchołku i u podstawy ogonków liściowych. Liście o jednakowym kształcie (monomorficzne). Wiązki przewodzące pierzaste lub rozwidlające się, zwykle otwarte. Kupki zarodni wydłużone, nierzadko równowąskie, wzdłuż żyłek, z równowąskimi zawijkami^[3].

Systematyka

W systemie Smitha i in. (2006) rodzina w rzędzie paprotkowców (Polypodiales). Podkreślono w opisie rodziny niejasne granice międzyrodzajowe i dowiedzione już wówczas zagnieżdżenie niektórych tradycyjnie wyróżnianych rodzajów w obrębie rodzaju Asplenium. W efekcie wskazano tu przynależność od 1 do 10 rodzajów w zależności od ujęcia systematycznego^[3]. W systemie PPG I (2016) rodzina ma pozycję siostrzaną w stosunku do monotypowej rodziny Hemidictyaceae w obrębie podrzędu Aspleniineae H.Schneid. & C.J.Rothf. 2016 odpowiadającemu kladowi „eupolypods II” w systemie Smitha i in. (2006)^[2]. Wyróżniono w jej obrębie dwa rodzaje: zanokcica Asplenium i Hymenasplenium. Do tego pierwszego włączono wcześniej wyróżniane w rangach osobnych rodzajów m.in.: śledzionkę (Ceterach) i języcznik (Phyllitis)^[2].

Pozycja filogenetyczna rodziny w rzędzie paprotkowców^[6]^[7]^[2]

paprotkowce

Saccolomataceae

Cystodiaceae

	Lonchitidaceae

	Lindsaeaceae

Pteridaceae – orliczkowate

Dennstaedtiaceae

Cystopteridaceae – paprotnicowate

Rhachidosoraceae

Diplaziopsidaceae

Desmophlebiaceae

	Aspleniaceae – zanokcicowate

	Hemidictyaceae

Thelypteridaceae – zachylnikowate

Woodsiaceae – rozrzutkowate

	Onocleaceae – onokleowate

	Blechnaceae – podrzeniowate

Athyriaceae – wietlicowate

Didymochlaenaceae

Hypodematiaceae

Dryopteridaceae – nerecznicowate

	Nephrolepidaceae – nefrolepisowate

	Lomariopsidaceae

Tectariaceae

Oleandraceae

	Davalliaceae – dawaliowate

	Polypodiaceae – paprotkowate

Wykaz rodzajów^[2]

Asplenium L., Sp. Pl. 2: 1078. 1753 – zanokcica
Hymenasplenium Hayata, Bot. Mag. (Tokyo) 41 (492): 712. 1927

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-02-28] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g The Pteridophyte PhylogenyT.P.P. Group The Pteridophyte PhylogenyT.P.P., A community-derived classification for extant lycophytes and ferns, „Journal of Systematics and Evolution”, 54 (6), 2016, s. 563–603, DOI: 10.1111/jse.12229 .
↑ ^a ^b ^c Smith, A. R., K. M. Pryer, E. Schuettpelz, P. Korall, H. Schneider & P. G. Wolf. A classification for extant ferns. „Taxon”. 55 (3), s. 705–731, 2006. (ang.).
↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Vascular plants of Poland – a checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. IB PAN, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
↑ Phyllitis scolopendrium (L.) Newman. [w:] The Plant List. Version 1.1 [on-line]. [dostęp 2017-03-04].
↑ Samuli Lehtonen. Towards Resolving the Complete Fern Tree of Life. „PLoS ONE”. 6, 10, s. e24851, 2011. DOI: 10.1371/journal.pone.0024851.
↑ Carl J. Rothfels, Anders Larsson, Li-Yaung Kuo, Petra Korall, Wen- Liang Chiou, Kathleen M. Pryer. Overcoming Deep Roots, Fast Rates, and Short Internodes to Resolve the Ancient Rapid Radiation of Eupolypod II Ferns. „Systematic Biology”. 61, 1, s. 70, 2012.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-02-28] (ang.).

[ppgI-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g The Pteridophyte PhylogenyT.P.P. Group The Pteridophyte PhylogenyT.P.P., A community-derived classification for extant lycophytes and ferns, „Journal of Systematics and Evolution”, 54 (6), 2016, s. 563–603, DOI: 10.1111/jse.12229 .

[smith-3] Smith, A. R., K. M. Pryer, E. Schuettpelz, P. Korall, H. Schneider & P. G. Wolf. A classification for extant ferns. „Taxon”. 55 (3), s. 705–731, 2006. (ang.).

[4] Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Vascular plants of Poland – a checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. IB PAN, 2002. ISBN 83-85444-83-1.

[tpl-5] Phyllitis scolopendrium (L.) Newman. [w:] The Plant List. Version 1.1 [on-line]. [dostęp 2017-03-04].

[Lehtonen-2011-6] Samuli Lehtonen. Towards Resolving the Complete Fern Tree of Life. „PLoS ONE”. 6, 10, s. e24851, 2011. DOI: 10.1371/journal.pone.0024851.

[Rothfels-2012-7] Carl J. Rothfels, Anders Larsson, Li-Yaung Kuo, Petra Korall, Wen- Liang Chiou, Kathleen M. Pryer. Overcoming Deep Roots, Fast Rates, and Short Internodes to Resolve the Ancient Rapid Radiation of Eupolypod II Ferns. „Systematic Biology”. 61, 1, s. 70, 2012.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

ResponseEve, a responsive template by SiGa

Morfologia

Systematyka

Przypisy

Witaj

Źródło

Odsyłacze

Podziel się