|
Ten artykuł od 2019-06 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł. |
Złota Bulla Karola IV a. Złota Bulla Norymberska (łac. Bulla Aurea, niem. Goldene Bulle, wł. Bolla d’oro) – jeden z głównych aktów prawnych określających ustrój Świętego Cesarstwa Rzymskiego; wydany w randze złotej bulli cesarskiej 10 stycznia 1356 przez Karola IV Luksemburskiego. Bulla została przyjęta na Sejmie Rzeszy w Norymberdze i zatwierdzona w Metz 25 grudnia tegoż roku. Uznawana za akt protokonstytucyjny, który ustalił podstawowe prerogatywy Sejmu Rzeszy oraz ordynację elekcji cesarzy poprzez wprowadzenie siedmiu stałych, dziedzicznych i nieusuwalnych elektorów. Określała też sukcesję w krajach Rzeszy rządzonych przez świeckich elektorów, ustalając primogeniturę męską. Przestała obowiązywać w 1806 w wyniku powołania Związku Reńskiego w miejsce Cesarstwa.
W 2013 została wpisana na listę UNESCO Pamięć Świata[1].
Bulla wprowadzała mandat elektora Rzeszy. Był on przydzielony siedmiu władcom państw wchodzących w skład Cesarstwa: królowi Czech i po jednym władcy dla każdego z „księstw narodowych” Rzeszy. Odtąd elektorzy sprawowali stałe urzędy dworu monarchy. Akt nadawał dziedziczność urzędów i prawo nieusuwalności tytułów ziemskich ich właścicielom. Ponadto ujednolicono primogenituralną zasadę sukcesji w świeckich państwach elektorskich, przy zasadzie rozdzielności rządów, ograniczając możliwość zawarcia przez elektora unii personalnej przez kraje znajdujące się w różnych „księstwach narodowych”, ale przy zachowaniu niepodzielności ziem elektorskich. Elektorzy uzyskali również prawo majestatu, tj. ceremoniał równy królom. Dla zapewnienia niezależności uzyskali również privilegium de non appellando – najwyższe sądownictwo z zakazem apelowania do króla (cesarza), oskarżenia poddanych przeciw elektorom mógł rozstrzygać tylko Sejm Rzeszy, nie sam król. Elektorowie mieli tworzyć osobną kurię Sejmu Rzeszy, która uzyskała prawo do formułowania projektów ustaw do rozpatrzenia przez Sejm Rzeszy – na równi z królem (cesarzem).
Klasa | Elektor | Urząd dworski | Księstwo kamienne |
---|---|---|---|
elektorzy duchowni | Arcybiskup Trewiru | Arcykanclerz Burgundii | pierwszy elektor kościelny |
Arcybiskup Moguncji | Arcykanclerz Niemiec | drugi elektor kościelny | |
Arcybiskup Kolonii | Arcykanclerz Włoch | trzeci elektor kościelny | |
elektorzy świeccy | Król Czech | cześnik Rzeszy | elektor Bawarczyków |
Hrabia palatyn reński | skarbnik Rzeszy | elektor Franków | |
Książę Saksonii-Wittenbergi | marszałek Rzeszy | elektor Sasów | |
Margrabia Brandenburgii | komornik Rzeszy | elektor Szwabów |
Bulla wprowadzała następujące postanowienia:
Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.
Zawartość tej strony pochodzi stąd.