ResponseEve, a responsive template by SiGa

Wilhelmina Orańska-Nassau

Wilhelmina Helena Pauline Maria

Fotografia Wilhelminy z lat 40. XX wieku
Królowa Niderlandów
Okres	od 23 listopada 1890 do 4 września 1948
Poprzednik	Wilhelm III Holenderski
Następca	Juliana Orańska-Nassau
Dane biograficzne
Dynastia	Orańska-Nassau
Data i miejsce urodzenia	31 sierpnia 1880 Haga
Data i miejsce śmierci	28 listopada 1962 Het Loo
Data pogrzebu	8 grudnia 1962
Miejsce spoczynku	Nieuwe Kerk, Delft
Ojciec	Wilhelm III Holenderski
Matka	Emma Waldeck-Pyrmont
Rodzeństwo	Wilhelm Maurycy Aleksander
Mąż	Henryk Mecklenburg-Schwerin
Dzieci	Juliana
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons

Wilhelmina Orańska-Nassau (nid. Wilhelmina Helena Pauline Maria; ur. 31 sierpnia 1880 w Hadze, zm. 28 listopada 1962 w zamku Het Loo) – królowa Niderlandów w latach 1890–1948.

Życiorys

Narodziny i chrzest

Urodziła się 31 sierpnia 1880 roku w Pałacu Noordeinde w Hadze jako jedyna córka króla Holandii, Wilhelma III, oraz jego żony, Emmy Waldeck-Pyrmont. Dla swojego ojca była czwartym dzieckiem, dla matki – pierwszym. Król był obecny w czasie porodu swojej córki. Chociaż opinia publiczna była rozczarowana, że na świat przyszła dziewczynka, a nie chłopiec, para królewska była szczęśliwa z narodzin swojego dziecka. Król miał nazwać swoją córkę „pięknym dzieckiem”^[1].

Została ochrzczona 12 października 1880 roku w Willemskerk w Hadze^[2]. Otrzymała imiona Wilhelmina Helena Paulina Maria (nid. Wilhelmina Helena Pauline Maria). Pierwsze imię było tradycyjnym imieniem holenderskiej rodziny królewskiej, natomiast następne trzy dziewczynka otrzymała po swoich ciotkach, siostrach matki – Helenie, Paulinie oraz Marii Waldeck-Pyrmont^[1].

Miała trzech przyrodnich braci – Wilhelma (1840–1879), Maurycego (1843–1850) i Aleksandra (1851–1884).

Królowa Holandii

Kiedy się urodziła, żył jeszcze jej przyrodni brat Aleksander, z małżeństwa jej ojca z Zofią Wirtemberską, i Wilhelmina nie była brana pod uwagę jako przyszła królowa. Jednak jej ojciec przeżył swego syna i zmarł, kiedy dziewczynka miała 10 lat. Na skutek zmian w prawie mogła objąć tron, jednak do uzyskania przez nią pełnoletniości władzę sprawowała jej matka (jako regentka).

W 1901 poślubiła Henryka, księcia Meklemburgii-Schwerinu, o którym mówiono, iż był playboyem i alkoholikiem. Podobno ją zdradzał i miał kilkoro nieślubnych dzieci. Ich jedyne dziecko – Juliana – przyszło na świat 30 kwietnia 1909. Dzień ten był uroczyście świętowany w Holandii, a narodziny Juliany zostały – jak się uważa – odebrane jako cud^{[potrzebny przypis]}.

II wojna światowa

10 maja 1940 wojska hitlerowskich Niemiec uderzyły na Holandię. Królowa Wilhelmina chciała zostać w kraju – planowała przeniesienie się na południe, do Zelandii, gdzie mogłaby koordynować działania własnych wojsk w oparciu o bazę w miejscowości Breskens, w oczekiwaniu na nadejście alianckiej odsieczy tak, jak król Belgii, Albert I zrobił w czasie I wojny światowej. Opuściła więc Hagę na pokładzie brytyjskiego niszczyciela, który miał ją zawieźć na południe, jednak gdy była na morzu, Zelandia znalazła się pod silnymi nalotami Luftwaffe i uznano, że jej powrót będzie zbyt niebezpieczny. Wilhelminie nie pozostało nic innego niż skorzystać z oferty Jerzego VI i przyjąć azyl w Wielkiej Brytanii. Udała się więc do Wielkiej Brytanii, gotowa wrócić do kraju tak szybko, jak się tylko da^{[potrzebny przypis]}.

Holenderskie siły zbrojne skapitulowały 15 maja. Królowa Wilhelmina stanęła na czele holenderskiego rządu na uchodźstwie, ustalając zakresy obowiązków i natychmiast powiadamiając o tym naród. Stosunki między rządem a królową były napięte, a wzajemna niechęć narastała w miarę trwania wojny. Tymczasem Wilhelmina była bardzo popularna i szanowana przez światowych przywódców. Rząd nie miał parlamentu, który mógłby go wspierać, a urzędników niewielu. Premier Dirk Jan de Geer uważał, że alianci przegrają wojnę i zamierzał wynegocjować z Niemcami separatystyczny układ pokojowy. W tej sytuacji Wilhelmina nie widziała innego wyjścia, jak zdymisjonować premiera.

W okupowanej Holandii posiadanie jej zdjęcia było oznaką oporu przeciw okupantom. Królowa Wilhelmina regularnie nadawała audycje do narodu na falach Radio Oranje. Nazywała w nich Hitlera „nieprzyjacielem całej ludzkości”. Jej nocne audycje były z napięciem oczekiwane i słuchane, mimo że było to nielegalne. Dziennik „New York Times” opublikował informację obrazującą, jak bardzo była ważna dla swych poddanych: Mimo że obchodzenie urodzin królowej było przez nazistów zakazane, wszyscy czcili je jak święto. Gdy podczas mszy wierni z małej rybackiej mieściny Huizen wstali i odśpiewali z tej okazji tylko jeden wers hymnu narodowego „Wilhelmus van Nassauwe”, miasto musiało zapłacić 60 000 guldenów kontrybucji^{[potrzebny przypis]}.

Królowa Wilhelmina odwiedziła Stany Zjednoczone w dniach 24 czerwca – 11 sierpnia 1942 na zaproszenie amerykańskiego rządu. Spędziła wakacje w Lee w stanie Massachusetts, odwiedziła Nowy Jork i Boston. 5 sierpnia 1942, jako pierwsza królowa w dziejach Ameryki, wystąpiła przed obiema izbami Kongresu. W czerwcu 1943 odwiedziła również Kanadę, gdzie w Ottawie uczestniczyła w chrzcinach swej wnuczki, księżniczki Margriet.

Podczas wojny królowa ledwie uniknęła śmierci podczas bombardowania, w którym zginęło kilku ochroniarzy, a jej wiejska posiadłość w Anglii została poważnie uszkodzona. W 1944 Wilhelmina, jako druga kobieta w historii, została odznaczona Orderem Podwiązki. Churchill mawiał o niej, że jest to jedyny prawdziwy mężczyzna wśród przedstawicieli rządów na wychodźstwie w Londynie^{[potrzebny przypis]}.

Późniejsze lata

W roku 1945 powróciła triumfalnie do Holandii. Trzy lata później – 4 września 1948, po 58 latach i 50 dniach rządów – chora Wilhelmina abdykowała na rzecz córki, Juliany. Zmarła 28 listopada 1962 roku w Het Loo^{[potrzebny przypis]}.

Upamiętnienie

Na jej cześć nazwano krążownik pancernopokładowy Hr.Ms. „Koningin Wilhelmina der Nederlanden”^[3][4].

Tytulatura

Z Bożej łaski Wilhelmina, królowa Niderlandów^[5]

Odznaczenia

Genealogia

Przypisy

Bibliografia

• Pawieł Liepichin: Krążownik pancernopokładowy Koningin Wilhelmina der Nederlanden. W: Z dziejów floty holenderskiej. Jacek Jarosz (red.). Tarnowskie Góry: Wydawnictwo Okręty Wojenne, 2021. Nr 75 (Specjalny). ISBN 978-83-61069-56-0.
• Nikołaj Mitiuckow. Poprzednicy zbuntowanego pancernika. „Okręty Wojenne”. Nr 2 (124), 2014. Wydawnictwo Okręty Wojenne, Tarnowskie Góry. ISSN 1231-014X.