Wesoła
Dzielnica Warszawy
Ilustracja
Wesoła, rondo Emanuela Bułhaka na skrzyżowaniu ul. 1 Praskiego Pułku i ul. Niemcewicza
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Polska

Województwo

 mazowieckie

Miasto

Warszawa

Prawa miejskie

1969–2002

W granicach Warszawy

2002

SIMC

0921728[1]

Burmistrz

Marian Mahor

Powierzchnia

22,94 (1.01.2023)[2] km²

Populacja 
• liczba ludności


26 463 (1.01.2023)[2]

• gęstość

1154 (1.01.2023)[2] os./km²

Strefa numeracyjna

22

Kod pocztowy

05-075, 05-077

Tablice rejestracyjne

WX...YA-YZ (bez B, D, I, O), WX...XA

Plan Wesołej
Plan Wesołej
Położenie na mapie Warszawy
Położenie na mapie
Strona internetowa
Kościół Opatrzności Bożej z polichromiami Jerzego Nowosielskiego
Rezerwat przyrody Bagno Jacka
Przystanek kolejowy Warszawa Wesoła
Po przyłączeniu w 2002 Wesołej do Warszawy podjęto decyzję o pozostawieniu bez zmian ponad 260 dublujących się nazw ulic i placów. Tablica MSI przy ul. Wiejskiej w Starej Miłośnie, której nazwa jest taka sama jak nazwa ulicy w dzielnicy Śródmieście

Wesoładzielnica Warszawy. W latach 1969–2002 samodzielne miasto[3].

Historia przedwojenna

Tereny pierwotnej miejscowości Wesoła obejmowały obszar współczesnego osiedla Wesoła-Centrum, należący ok. 500 lat temu do dóbr wsi Długa, a w XVII w. – do gminy Okuniew, a także tereny osiedla Plac Wojska Polskiego, należące jeszcze w XIX wieku do folwarku Wola Grzybowska w dobrach Okuniew.

Początki Wesołej

Początki osadnictwa na tym obszarze są związane z budową Kolei Terespolskiej. Powstała wówczas platforma przeładunkowa dla wojska rosyjskiego, która z czasem stała się przystankiem kolejowym. Wokół niego powstawały domy urzędników, kolejarzy, tramwajarzy, a także letnisko. Do I wojny światowej przy starej drodze stanisławowskiej istniał duży kompleks koszar dla potrzeb wojsk rosyjskich.

W 1918 r. miejscowość przybrała nazwę Wesoła. Koszary początkowo przekształcono w zaplecze poligonowe. Dalszy rozwój wiązał się ściśle z Warszawą. Według danych z 1931 r. w Wesołej było 70 budynków mieszkalnych. Pod koniec lat trzydziestych nastąpił burzliwy rozwój budownictwa willowego, czemu sprzyjały klimat i walory krajobrazowe Wesołej. W maju 1939 przeniesiono z Torunia 2 Dywizjon Pomiarów Artylerii, dla którego wybudowano sztab, budynek orkiestry i WAK-u, a także trzy budynki mieszkalne.

Miejscowości pierwotnie odrębne

Wola Grzybowska

Początkowo folwark i osada należąca do gminy Okuniew. Legenda o pochodzeniu nazwy głosi, iż jej właścicielem był starosta warszawski – Grzybowski. Co najmniej od początku XX wieku własność księcia Emanuela Bułhaka. Według spisu z 1931 r. na terenie Woli Grzybowskiej były 52 domy. W czasach II wojny światowej poważnie zniszczona.

Groszówka

Nazwa Groszówka pochodzi od niskiej ceny ziemi – 20 kopiejek (popularnie 1 grosz) za łokieć gruntu. Piaszczyste gęsto zalesione pagórki utrudniały rozwój osadnictwa na tym terenie, ale dzięki temu współcześnie większość ulic przypomina leśne aleje, a całość – park.

Grzybowa i Zielona

Grzybowa w XVII w. była niewielką osadą, której rozwój warunkował trakt z Grochowa do Stanisławowa, przy którym stała karczma o nazwie Zielona. W spisach z 1827 r. Grzybowa miała zaledwie trzy domy i dwunastu mieszkańców. Natomiast wokół karczmy zaczynała rozwijać się osada Zielona.

W 1895 r. Zielona była wsią w powiecie warszawskim, w gminie Okuniew, o powierzchni 245 mórg z 68 mieszkańcami. W 1795 r. Austriacy wystawili tu komorę celną. Był to murowany, klasycystyczny budynek, zburzony przez Niemców w 1944 r. Grzybowa i Zielona od lat 30. z biednych osad przekształciły się w pokaźne osady letniskowe, wchodzące w skład gminy Wawer, położone wśród lasów między dwiema wydmami parabolicznymi. Na jednej z nich znajduje się „Kamień Piłsudskiego”, upamiętniający ćwiczenia polowe Polskiej Organizacji Wojskowej 29 kwietnia 1917, w których uczestniczył brygadier Józef Piłsudski.

Stara Miłosna

Stara Miłosna jest najwcześniej zasiedloną częścią Wesołej, której udokumentowana historia sięga XIV w. Była to wieś szlachecka. Najstarszy zapis nazwy ma postać Milosina, późniejsze: Miłośnia, Miłośna, aż po znaną ze współczesności Miłosnę (także: Miłosną[4]). Przez Miłosnę wiódł trakt, którym przeganiano stada bydła, a także wożono zaopatrzenie dla Warszawy. Przy trasie istniały liczne karczmy oraz domy pocztowe (zajazdy). W I połowie XIX w. właścicielem dużej części ziem Miłosny był książę Ksawery Drucki Lubecki, ówczesny minister skarbu, który miał tu pałacyk letni, zniszczony w trakcie bitwy o Olszynkę Grochowską.

Następnie dobra Miłosny przeszły w ręce Rychłowskich, a na przełomie XIX i XX w. uległy parcelacji. W Słowniku Geograficznym Królestwa Polskiego z 1885 podano: na dobra Miłosny składały się folwarki: Miłosna, Borków, Kaczydół i Żurawka, nomenklatury: Pohulanka, Janówek i Zakręt oraz osada Zakręt. Ponadto Miłosna posiada stacyą drogi żelaznej warszawsko-terespolskiej, a w odległości 17 wiorst od Warszawy jest była stacya pocztowa przy drodze bitej[5].

Podczas I wojny światowej w 1915 r. wojska niemieckie przejęły rosyjską linię obrony, przebiegającą przez pasmo wydm Starej Miłosny, tworząc linię obronną zwaną Brückenkopf Warschau (Przedmoście Warszawy). W latach międzywojennych Stara Miłosna staje się prosperującą miejscowością letniskową z uzdrowiskiem borowinowym dla dzieci Nasza Chata i lotniskiem szybowcowym.

Historia współczesna

Podczas II wojny światowej Wesoła była ośrodkiem działalności konspiracyjnej. Organizatorem walki podziemnej i założycielem Piątej Kompanii Armii Krajowej Rejonu (pułku) „Dęby” w Wesołej był por. Stefan Berent – pseudonim „Steb”. Piąta kompania składała się z trzech plutonów, z których pierwszy obejmował teren Wesołej, Groszówki, Grzybowej, Zielonej oraz Szkopówkę, drugi działał na obszarze Woli Grzybowskiej, Sulejówka i Żurawki, natomiast trzeci – obejmował Starą Miłosnę, Żwir i Zakręt. W 1944 Piąta Kompania liczyła ok. 100 żołnierzy. W lipcu 1944 w związku z przygotowywaniem Niemców do obrony wysiedlono ludność i zaminowano teren. Wiele osób trafiło do Rembertowa, a także do obozu w Pruszkowie. Przez 6 tygodni przebiegał tu odcinek frontu niemiecko-sowieckiego, skutkując znacznymi zniszczeniami.

Ze względu na duże zniszczenia w Warszawie, po wojnie przesiedlono na teren Wesołej ponad tysiąc mieszkańców stolicy. W czerwcu 1946 do koszar przeniesiono Szkołę Oficerów Informacji w związku z czym obiekt został objęty ścisłą tajemnicą.

Gmina Wesoła i dzielnica Wesoła

W 1952 utworzono gminę Wesoła, wchodzącą w skład powiatu warszawskiego. Tworzyły ją wyłączone z dotychczasowej gminy Sulejówek gromady: Miłosna Stara, Szkopówka, Wesoła i Zielona Grzybowska, oraz gromada Pohulanka z gminy Wiązowna[6]. Ostatecznie jednak powiat warszawski jeszcze tego samego dnia zniesiono, a w miejsce gminy powołano dzielnicę Wesoła, jako jedną z tzw. dzielnic powiatu miejsko-uzdrowiskowego Otwock[7]. Na jej obszar złożyły się następujące obszary[7]:

Ponieważ powiat miejsko-uzdrowiskowy Otwock nie był zaliczany do powiatów ziemskich lecz do miejskich (grodzkich), jego dzielnice były jednostkami miejskimi[8]. Dlatego też, kiedy jesienią 1954 w związku z reformą reorganizującą administrację wiejską na obszarze całego kraju zniesiono gminy zastępując je przez gromady[9], dzielnice powiatu miejsko-uzdrowiskowego Otwock nie uległy zmianom[10]. Dzielnica istniała do 1957, kiedy została zniesiona wraz z zastąpieniem w 1958 r. powiatu miejsko-uzdrowiskowego zwykłym powiatem otwockim[11][12].

Osiedle Wesoła

1 stycznia 1958 Wesołej nadano status osiedla, przez co nie stała się ponownie gromadą, przy czym w skład osiedla nie weszła miejscowość Szkopówka, którą włączono do nowo utworzonego osiedla Sulejówek[12]. Koszary przejął 1 Pułk Piechoty 1 Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki. Na terenie jednostki wybudowano wiele bloków, szkołę podstawową, amfiteatr, ogród działkowy „Zachęta”, pawilon handlowy, Klub „Kościuszkowiec”.

Miasto Wesoła

1 stycznia 1969 z obszaru osiedla Wesoła utworzone zostało miasto Wesoła w województwie warszawskim[3]. W 1971 r. liczyło ono 8367 mieszkańców i obejmowało obszar 23 km².

Od końca lat 80. nastąpiła intensywna rozbudowa osiedla Stara Miłosna, gdzie notowany był przyrost mieszkańców. Powstała zabudowa wielorodzinna oraz jednorodzinna (przed przemianami ustrojowymi nazwa osiedla miała brzmieć Osiedle 50-lecia PRL). Powstające kolejne domy jednorodzinne zaczęły wkraczać w granice Mazowieckiego Parku Krajobrazowego. Na osiedlu powołano Stowarzyszenie Sąsiedzkie Stara Miłosna, biorące udział m.in. w wyborach samorządowych.

1 stycznia 1999 w związku z reformą administracyjną znalazła się w powiecie mińskim w województwie mazowieckim, a 1 stycznia 2002 została przeniesiona do powiatu warszawskiego w tymże województwie.

Warszawa-Wesoła

27 października 2002 r. miasto weszło w skład Warszawy i stało się jedną z jej 18 dzielnic, w następstwie wcześniejszego referendum, w którym większość mieszkańców Wesołej tak zadecydowała[13]. W głosowaniu brało udział ok. 25% mieszkańców Wesołej, z czego ponad 70% zagłosowało za przyłączeniem Wesołej do Warszawy. Od momentu wcielenia Wesołej do Warszawy (2002) postępowała budowa infrastruktury (dróg i kanalizacji), a także sukcesywnie rozwijał się transport publiczny.

Odrębności Wesołej jako dzielnicy Warszawy

Po przyłączeniu Wesołej do Warszawy podjęto precedensową decyzję o pozostawieniu bez zmian ponad 260 (z ok. 300 ogółem) dublujących się nazw ulic i placów[14]. Wcześniej w takich przypadkach nazwy na włączanych terenach zmieniano, jeżeli powtarzały one nazwy już istniejące w Warszawie. W Wesołej funkcjonują one równolegle z takimi samymi nazwami w innych częściach stolicy, a rozróżnianie podwójnych lokalizacji w tej dzielnicy odbywa się poprzez częste posługiwanie się w adresach nazwą „Warszawa-Wesoła”, a także poprzez kod pocztowy[14], jako że jest to jedyna dzielnica, która nie przynależy do przydzielonych pierwotnie Warszawie stref kodowych w zakresie od „00” do „04”, o kodach pocztowych zróżnicowanych dla poszczególnych ulic, a zamiast tego pozostaje objęta zaledwie dwoma kodami (05-075 oraz 05-077), należącymi do strefy kodowej „05”, pierwotnie obejmującej co do zasady miejscowości podwarszawskie[15]. Ponadto Wesoła jako jedyna dzielnica m.st. Warszawy pozostaje poza obszarem Garnizonu Warszawa, zamiast tego stanowiąc siedzibę osobnego Garnizonu Wesoła[16], a także jest jedyną dzielnicą miasta, na obszarze której operatorem systemu dystrybucyjnego energii elektrycznej nie jest Stoen Operator, lecz PGE Dystrybucja SA — Oddział Warszawa-Teren[17].

Rada dzielnicy

Ugrupowanie Kadencja 2002–2006[18] Kadencja 2006–2010[19] Kadencja 2010–2014[20] Kadencja 2014–2018[21] Kadencja 2018–2024[22]
Sojusz Lewicy Demokratycznej 3 (SLD-UP)
Razem Polsce 1
Wesoła Razem 3 2
Wesoła 2002/2006/2010/2014 6 1 2 3
Wesoła -Samorządna Dzielnica 2
Prawo i Sprawiedliwość 3 3 7 5
Platforma Obywatelska 5 6 9 8
Stowarzyszenie Sąsiedzkie Stara Miłosna „Sąsiedzi dla Miłosnej” 3 2
Stara Miłosna 1
Stowarzyszenie Sąsiedzkie Razem 3
Nasz Dom – Stara Miłosna 1
Tak Wesoła 4
Sąsiedzi dla Wesołej 4

Zabytki

Sąsiednie dzielnice Warszawy lub gminy

Przypisy

  1. Wyszukiwarka TERYT [online], Główny Urząd Statystyczny [dostęp 2022-10-12].
  2. a b c Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2023 roku. Tabl. 21 Powierzchnia, ludność oraz lokaty według gmin. [w:] Główny Urząd Statystyczny [on-line]. stat.gov.pl, 20 lipca 2023. [dostęp 2023-09-08].
  3. a b Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 17 grudnia 1968 r. w sprawie utworzenia i połączenia niektórych miast w województwach warszawskim i katowickim Dz.U. z 1968 r. nr 48, poz. 343
  4. Andrzej Markowski (red.): Wielki Słownik Poprawnej Polszczyzny. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005, s. 545. ISBN 83-01-14198-0.
  5. Miłosna, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VI: Malczyce – Netreba, Warszawa 1885, s. 440.
  6. Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 3 maja 1952 r. w sprawie utworzenia, zmiany granic, siedzib i nazw niektórych gmin w powiecie warszawskim (Dz.U. z 1952 r. nr 26, poz. 180).
  7. a b c d Dz.U. z 1952 r. nr 27, poz. 185
  8. Podział administracyjny Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Warszawa: Urząd Rady Ministrów – Biuro do spraw Prezydiów Rad Narodowych, 1956.
  9. Dz.U. z 1954 r. nr 43, poz. 191
  10. Zarządzenie Nr Or. V-0/1/54 Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Warszawie z dnia 29 listopada 1954 r. w sprawie ogłoszenia uchwał Wojewódzkiej Rady Narodowej w Warszawie z dnia 4 października 1954 r., dotyczących reformy podziału administracyjnego wsi (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Warszawie z dnia 1 grudnia 1954 r., Nr. 11, Poz. 67
  11. Wyłączając z niego jednak Otwock, który stał się powiatem miejskim
  12. a b Dz.U. z 1957 r. nr 39, poz. 176
  13. ustawa warszawska
  14. a b Kwiryna Handke: Zespół Nazewnictwa Miejskiego Warszawy – historia i dokonania, [w:] Śladami nazw miejskich Warszawy. Warszawa: Muzeum Historyczne m.st. Warszawy, 2012, s. 259. ISBN 978-83-62189-21-2.
  15. Spis Pocztowych Numerów Adresowych
  16. Rozporządzenie Ministra Obrony Narodowej z dnia 10 sierpnia 2022 r. w sprawie utworzenia, przekształcenia i zniesienia garnizonów oraz określenia zadań, siedzib i terytorialnego zasięgu właściwości ich dowódców Dz.U. z 2022 r. poz. 1868
  17. Rejon Energetyczny Mińsk Mazowiecki. [w:] PGE Dystrybucja S.A. [on-line]. pgedystrybucja.pl. [dostęp 2023-05-13].
  18. Państwowa Komisja Wyborcza: Wybory samorządowe. wybory2002.pkw.gov.pl. [dostęp 2015-10-19].
  19. Geografia wyborcza – Wybory samorządowe – Państwowa Komisja Wyborcza. wybory2006.pkw.gov.pl. [dostęp 2015-10-19].
  20. Wybory Samorządowe 2010 – Geografia wyborcza – Województwo mazowieckie – miasto st. Warszawa – dz. Wesoła. wybory2010.pkw.gov.pl. [dostęp 2015-10-19].
  21. Radni dzielnicowi wybrani. Oficjalne wyniki – Bielany, Mokotów, Praga Południe, Wawer, Wilanów, Włochy, Śródmieście. tvnwarszawa.tvn24.pl. [dostęp 2015-10-19].
  22. Wybory samorządowe 2018 [online], wybory2018.pkw.gov.pl [dostęp 2018-10-23].
  23. Zofia Łukomska-Chojecka: Jerzy Nowosielski w Wesołej. Przewodnik po kościele i kaplicy parafii pw. Opatrzności Bożej w Warszawie-Wesołej. Warszawa: Biblioteka Publiczna w Dzielnicy Wesoła m.st. Warszawy, 2019, s. 4, 7. ISBN 978-83-953741-0-4.

Linki zewnętrzne


Witaj

Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.

Źródło

Zawartość tej strony pochodzi stąd.

Odsyłacze

Generator Margonem

Podziel się