Wercyngetoryks
Vercingetorix
Ilustracja
Złoty stater z przedstawieniem Wercyngetoryksa pochodzący z Cabinet des Médailles
Wódz Arwernów
Poprzednik

Celtyllus

Dane biograficzne
Data i miejsce śmierci

46 p.n.e.
Rzym

Przyczyna śmierci

zabójstwo

Ojciec

Celtyllus

Wercyngetoryks (łac. Vercingetorix, ok. ur. 82 p.n.e., zm. 46 p.n.e. w Rzymie) – wódz galijskiego plemienia Arwernów oraz przywódca wielkiego powstania Galów przeciwko siłom rzymskim podczas ostatniej fazy wojen galijskich prowadzonych przez Juliusza Cezara.

Imię i źródła dotyczące życia

Vercingetorix jest zbitką galijskich słów ver („nad”, „ponad”), cingeto („wojownik”) i rix („król”) (por. walijski rhi, łaciński rex). Imię dosłownie oznacza „wielki król wojowników” lub „król wielkich wojowników”[1][2][3].

Plutarch podaje imię Gala jako Vergentorix[4].

Niewiele jest dokumentów historycznych świadczących o życiu Wercyngetoryksa[5]. Najważniejszymi źródłami są dzieła starożytnych autorów: Cezara, Strabona, Plutarcha, Florusa, Tytusa Liwiusza i Kasjusza Diona.

Pomnik Wercyngetoryksa w Alezji

Życiorys

Syn Celtyllusa[6].

Jak największą gorliwość połączył z jak największą bezwzględnością władzy; wahających się przymuszał surowością kar. Za poważniejsze bowiem wykroczenia skazywał na śmierć przez spalenie i wszelkiego rodzaju męczarnie, za mniejsze, po obcięciu uszu lub wyłupieniu jednego oka, odsyłał do domu, aby dla pozostałych byli ostrzeżeniem i surowością kary zastraszali innych.

Gajusz Juliusz Cezar „Wojna galijska” 7.4

Powstanie Wercyngetoryksa (52 p.n.e.) było największym zrywem Galów podczas podboju Galii przez Rzymian (58–51 p.n.e.). Mimo początkowych zwycięstw (na przykład bitwa pod Georgowią), zostało jednak krwawo stłumione. Wercyngetoryks został pokonany przez Juliusza Cezara w bitwie pod Alezją[6] i poddał się.

Nadszedł bez zapowiedzi. Pojawił się nagle przy trybunale, gdzie Cezar zasiadał, by ogłaszać wyroki. Niektórzy Rzymianie odsunęli się, jako że Wercyngetoryks był rosły, a w swej zbroi budził jeszcze większą grozę. Gdy umilkła wrzawa, wystąpił by przemówić. Padł na kolana przed Cezarem, prosząc tym gestem o miłosierdzie. Wielu patrzących na to wypełniło współczucie, gdy porównywali jego obecną sytuację z wcześniejszym powodzeniem.

Kasjusz Dion Kokcejanus „Historia rzymska” 40,41

Został wydany Cezarowi przez współplemieńców i zmuszony do wzięcia udziału w jego triumfalnym wjeździe do Rzymu w 46 p.n.e.[6] Prawdopodobnie po sześciu latach niewoli został uduszony (według tradycji w Więzieniu Mamertyńskim), co było częstą praktyką w stosunku do jeńców i zakładników w starożytnym Rzymie[6].

Miejsce w historii Francji oraz upamiętnienie

Dopiero w XIX wieku Wercyngetoryks, tak samo jak starożytni Galowie, stał się szerszym obiektem zainteresowania francuskich historyków i badaczy. W tym stuleciu we Francji wzniesiono jeszcze wiele monumentalnych posągów galijskiego wodza. Jeden z nich, autorstwa Frédérica-Auguste’a Bartholdiego znajduje się na Place de Jaude w Clermont-Ferrand[7].

Pomnik konny Wercyngetoryksa w Clermont-Ferrand

W 1865 cesarz Napoleon III Bonaparte odsłonił w Alezji mierzący 7 metrów pomnik Wercyngetoryksa. Jego rzeźbiarzem był Aimé Millet, architektem natomiast Eugène Viollet-le-Duc[8]. W 2014 zabytek został wpisany na listę monument historique[9].

Po 1870 postać Wercyngetoryksa była często wykorzystywana przez propagandę III Republiki.

Na cześć wodza galijskiego nazwano asteroidę 52963 Vercingetorix odkrytą przez OCA-DLR Asteroid Survey[10].

Przypisy

  1. Etymological Dictionary Of Proto Celtic [online] [dostęp 2020-07-15].
  2. D. Ellis Evans, Gaulish Personal Names: A Study of Some Continental Celtic Formations, Clarendon P., 1967 [dostęp 2020-07-15] (ang.).
  3. X Delamarre, Dictionnaire de la langue gauloise: une approche linguistique du vieux-celtique continental, Paris: Errance, 2003, ISBN 978-2-87772-237-7, OCLC 354152038 [dostęp 2020-07-15] (fr.).
  4. Plutarch • Life of Caesar [online], penelope.uchicago.edu [dostęp 2020-07-14].
  5. Christian Goudineau, Le dossier Vercingétorix, Actes Sud, 2001, ISBN 978-2-7427-3116-9 [dostęp 2020-07-15] (fr.).
  6. a b c d Vercingetorix. ancient.eu. [dostęp 2020-05-09]. (ang.).
  7. "Our Ancestors the Gauls": Archaeology, Ethnic Nationalism, and the Manipulation of Celtic Identity in Modern Europe
  8. Statue of Vercingetorix [online], artandarchitecture.org.uk [dostęp 2020-07-14].
  9. Monument de Vercingétorix [online], pop.culture.gouv.fr [dostęp 2020-07-14].
  10. IAU Minor Planet Center [online], minorplanetcenter.net [dostęp 2020-07-14].

Bibliografia


Witaj

Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.

Źródło

Zawartość tej strony pochodzi stąd.

Odsyłacze

Generator Margonem

Podziel się