| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Miejsce spoczynku | |
| Rodzice |
Ksawery Tatarkiewicz i Maria Brzezińska |
| Małżeństwo |
Teresa Tatarkiewicz |
| |
| Odznaczenia | |
 
| |
Władysław Tatarkiewicz (ur. 3 kwietnia 1886 w Warszawie, zm. 4 kwietnia 1980 tamże) – polski intelektualista: filozof, historyk filozofii i historyk sztuki, etyk i estetyk, członek Polskiej Akademii Umiejętności i Polskiej Akademii Nauk. Jest autorem znanego w Polsce podręcznika do historii filozofii pt. Historia filozofii. Wydane były one kolejne w 1931 (1 i 2 tom) i 1950 roku (3 tom)[1].
Był synem prawnika Ksawerego Tatarkiewicza i Marii Brzezińskiej herbu Lubicz[2] i wnukiem rzeźbiarza Jakuba Tatarkiewicza[3], który pochodził z niezbyt zamożnej rodziny żydowskich uszlacheconych frankistów[4][5].
Ukończył V Gimnazjum w Warszawie. Studiował na różnych kierunkach (prawo, psychologię, filozofię, antropologię, zoologię, historię sztuki) i na różnych uczelniach – PW, UW, tajne komplety tzw. Uniwersytetu Latającego, w Berlinie, Marburgu (u Hermanna Cohena i Paula Natorpa, gdzie przejął się neokantyzmem, który jednak później porzucił), Paryżu, a także na Uniwersytecie Lwowskim, gdzie habilitował się w 1919 r.
Prowadził wykłady z historii filozofii, etyki, estetyki na Uniwersytecie Warszawskim, w latach 1919–1921 wykłady z historii filozofii na Uniwersytecie Stefana Batorego w Wilnie, później wykłady z historii sztuki i estetyki w seminarium historii sztuki Uniwersytetu Poznańskiego. Jeszcze w roku 1974 wykładał estetykę w Lozannie.
Od roku 1924 był redaktorem naczelnym Przeglądu Filozoficznego, a w latach 1960–1963 redaktorem naczelnym pisma „Estetyka”. Od roku 1938 należał do redakcji Revue International de Philosophie[6]. Należał m.in. do Towarzystwa Naukowego Warszawskiego, PAU, SHS, PAN (od 1956 – członek rzeczywisty)[7], Comité international d’histoire de l’art, Institut International de Philosophie.
W marcu 1950 ośmioro uczestników seminarium Tatarkiewicza, członków PZPR (Bronisław Baczko, Henryk Holland, Leszek Kołakowski, Norbert Krasnosielski, Irena Rybczyńska, Arnold Słucki, Anna Hadkowska, Henryk Jarosz), wystąpiło z listem otwartym atakującym prowadzącego, protestując przeciwko dopuszczaniu na prowadzonym przez niego seminarium do „czysto politycznych wystąpień o charakterze wyraźnie wrogim budującej socjalizm Polsce”. List przyczynił się do odsunięcia Tatarkiewicza od prowadzenia zajęć na uczelni[8].
Opracował semantyczną analizę szczęścia. Przeprowadził rozważania psychologiczne na temat przeżyć człowieka szczęśliwego i nieszczęśliwego. Dowodził, że nie istnieją wartości poza konkretnymi dobrami, choć mają charakter obiektywny[potrzebny przypis].
W swych pracach zawarł zagadnienia z teorii muzyki, poezji i plastyki. Zajmował się również estetyką i historią sztuki. Omówił szczegółowo genezę, rozwój i znaczenie podstawowych pojęć estetyki: sztuki, piękna, formy, twórczości, odtwórczości i przeżycia estetycznego.
Zapisał się w historii nauki polskiej głównie jako etyk i aksjolog, autor wielokrotnie wznawianych dzieł, m.in. 3-tomowej Historii filozofii, zawierającej syntetyczny przegląd poglądów i kierunków filozoficznych w różnych okresach historii, będącej przez wiele lat podstawowym podręcznikiem akademickim[6], Historii estetyki oraz przystępnej filozofii moralności.
Był członkiem filozoficznej szkoły lwowsko-warszawskiej, stworzonej przez Kazimierza Twardowskiego, która przyniosła odrodzonej Polsce wielu wybitnych naukowców: filozofów, logików, psychologów, socjologów, a także organizatorów życia akademickiego.
Był też varsavianistą, autorem kilku książek poświęconym głównie warszawskim Łazienkom, w tym Łazienki z 1916 r., będącej pierwszą monografią[9].
Sygnatariusz Listu 34 (1964) oraz listu do „The Times”.
Został pochowany na stołecznym cmentarzu Powązkowskim (kwatera 25-4-29/30)[10].
Jego synem był profesor matematyki Krzysztof Tatarkiewicz.
Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.
Zawartość tej strony pochodzi stąd.
