Aktualne logo firmy | |
Państwo | |
---|---|
Stan | |
Siedziba | |
Data założenia |
1993 |
Forma prawna | |
Prezes | |
Dyrektor | |
Udziałowcy |
TKO Group Holdings |
Strona internetowa |
Ultimate Fighting Championship, UFC – amerykańska organizacja mieszanych sztuk walki (MMA) założona w 1993 roku. Pojedynki odbywają się w ośmiokątnym ringu otoczonym siatką, zwanym oktagonem.
Pierwsze zawody Ultimate Fighting Championship zostały zorganizowane przez Arta Davie i Roriona Gracie. UFC 1 odbyło się 12 listopada 1993 roku w Denver w stanie Kolorado. Wzięli w nich udział: sumita, bokser, mistrz świata w savate (będący też mistrzem Europy w kyokushin), dwóch kick-boxerów, praktyk kempo, mistrz Pancrase oraz zawodnik brazylijskiego jiu-jitsu Royce Gracie. Gracie wygrał cały turniej, a także późniejsze UFC 2 i UFC 4 (walczył i w UFC 3, wygrał pierwszą walkę, lecz wycofał się ze względu na udar cieplny)[1]. Początkowe edycje były zbliżone pod względem minimum reguł do turniejów vale tudo. Popularność tychże walk gwałtownie się zwiększała, co zwróciło uwagę amerykańskich władz. Wielkim przeciwnikiem UFC w tamtych latach był senator John McCain, który jawnie sprzeciwiał się organizowaniu gal na terenie USA. Zapoczątkował nawet kampanię przeciw UFC, rozsyłał listy do gubernatorów stanów z prośbą zakazania organizowania gal UFC oraz podobnych imprez[2]. W odpowiedzi na krytykę UFC zaczęto wprowadzać szereg ograniczeń i modyfikacji, m.in.[3]:
W 2001 roku organizacja została zakupiona przez spółkę Zuffa, należącą do braci Fertita, przedsiębiorców z branży hazardowej z Las Vegas za sumę 2 milionów USD. Prezydentem UFC został Dana White[4]. Mimo że UFC była dominującą organizacją na terenie Ameryki, globalnie pozostawała ówcześnie w cieniu japońskiej Pride Fighting Championships, która dysponowała znacznymi środkami finansowymi i większość najlepszych zawodników walczyła w jej szeregach. W roku 2006 sytuacja zaczęła się odwracać. PRIDE straciła kontrakt ze stacją telewizyjną Fuji TV, głównie w wyniku pomówień dotyczących związków z Jakuzą[5][6], natomiast UFC rozwinęła się dzięki kontraktowi z telewizją Spike TV oraz popularności show The Ultimate Fighter. Stopniowo zaczęła ściągać do siebie najlepszych zawodników z innych organizacji, w tym także z PRIDE FC.
Ostatnim krokiem w wyeliminowaniu konkurencji było kupienie 27 marca 2007 roku PRIDE przez Zuffę[7]. Wkrótce potem PRIDE FC przestało funkcjonować.
28 października 2010 roku prezydent UFC Dana White ogłosił, że federacja World Extreme Cagefighting zostanie wchłonięta przez UFC[8]. WEC od 2006 roku była siostrzaną organizacją UFC, również należącą do spółki braci Fertitta – Zuffa, LLC. Istniejąca od 2001 roku organizacja, począwszy od 2006 roku i zmian wprowadzonych przez nowych właścicieli ograniczyła się do organizowania walk w lżejszych kategoriach wagowych (lekkiej, piórkowej i koguciej). Ostatnia gala WEC odbyła się 16 grudnia 2010 roku. Proces połączenia obu organizacji zakończył się na początku 2011 roku. Mistrzowie WEC w wadze piórkowej (Jose Aldo) i koguciej (Dominick Cruz) stali się automatycznie mistrzami UFC.
12 marca 2011 roku Dana White ujawnił, że Zuffa kupiła udziały głównego rywala UFC na amerykańskim rynku – Strikeforce. White ogłosił, że Strikeforce będzie działać nadal jako niezależna spółka, a Scott Coker będzie dalej pełnić rolę jej prezydenta[9]. Ostatnia gala tej organizacji odbyła się 12 stycznia 2013 roku[10], po czym jej zawodnicy zostali włączeni do UFC, a mistrzyni Strikeforce w wadze koguciej, Ronda Rousey została mianowana mistrzynią UFC.
W sierpniu 2011 roku UFC podpisała 7-letni kontrakt z czołową amerykańską siecią telewizyjną, Fox[6].
23 lutego 2013 na gali UFC 157 miała miejsce pierwsza w historii organizacji walka kobiet. W walce o mistrzostwo w wadze koguciej zmierzyły się Ronda Rousey i Liz Carmouche[11].
27 grudnia 2013 została uruchomiona internetowa platforma UFC Fight Pass umożliwiająca oglądanie na żywo (po uiszczeniu opłaty) poszczególnych gal (m.in. z cyklu Fight Night) oraz udostępniająca wszystkie archiwalne gale m.in. UFC, WEC, PRIDE oraz Strikeforce[12]. W lipcu 2015 na UFC Fan Expo poinformowano o poszerzeniu oferty o transmisję i bibliotekę m.in. gal King of the Cage oraz Pancrase.
Na początku czerwca 2014 roku nawiązano współpracę z żeńską organizacją MMA, Invicta Fighting Championships. Umowa obejmuje transmisję gal na Fight Passie oraz możliwość transferu zawodniczek z Invicta do UFC[13].
2 grudnia 2014 roku UFC i Reebok zorganizowały wspólną konferencję prasową, podczas której ogłoszono współpracę federacji ze światowym producentem odzieży sportowej na najbliższych sześć lat i w związku z tym porozumieniem wprowadzono ujednolicenie strojów zawodników począwszy od lipca 2015. Pierwszą imprezą, podczas której każdy z zawodników musiał być ubrany w odzież firmy Reebok była gala UFC 189 w Las Vegas, gdzie w walce wieczoru Conor McGregor zdobył tymczasowy pas mistrza wagi piórkowej, pokonując przez techniczny nokaut Chada Mendesa. Wraz z nową umową wycofano możliwość, którą miał do tej pory każdy zawodnik, mianowicie umieszczenie logotypów własnych, indywidualnych sponsorów na spodenkach, co było przyczyną dużych kontrowersji, ponieważ zwłaszcza w przypadku zawodników mających za sobą po kilka walk pod szyldem UFC pieniądze od Reeboka okazały się być kwotą znacznie mniejszą, niż ta którą zawodnik otrzymywał od swoich indywidualnych sponsorów[14][15].
Zasady wypłat sponsorskich od firmy Reebok, po każdej stoczonej walce:
5 marca 2016 Conor McGregor stał się najlepiej opłacanym zawodnikiem MMA na świecie, otrzymując za swój pojedynek z Nathanem Diazem na UFC 196 podstawową gażę w wysokości 1 miliona USD[16][17].
Na tej samej gali – UFC 196 – organizacja zbliżyła się także do rekordu sprzedanych pakietów PPV, z jubileuszowej gali UFC 100, który wówczas wyniósł 1 600 000 abonentów płatnej telewizji, którzy zdecydowali się wykupić transmisję. UFC tylko 10 razy udało się przekroczyć granicę miliona sprzedanych PPV, ponadto na 5 galach było ku temu blisko[18]:
Data | Gala | Walka wieczoru | Sprzedaż PPV |
30 grudnia 2006 | UFC 66 | Liddell vs. Ortiz II | 1 050 000 |
15 listopada 2008 | UFC 91 | Lesnar vs. Couture | 1 010 000 |
27 grudnia 2008 | UFC 92 | Griffin vs. Evans | 1 000 000 |
31 stycznia 2009 | UFC 94 | St. Pierre vs. Penn II | 920 000 |
11 lipca 2009 | UFC 100 | Lesnar vs. Mir | 1 600 000 |
29 maja 2010 | UFC 114 | Evans vs. Jackson | 1 000 000 |
3 lipca 2010 | UFC 116 | Lesnar vs. Carwin | 1 060 000 |
23 października 2010 | UFC 121 | Lesnar vs. Velasquez | 900 000 |
7 lipca 2012 | UFC 148 | Silva vs. Sonnen II | 925 000 |
16 marca 2013 | UFC 158 | St. Pierre vs. Nick Diaz | 950 000 |
28 grudnia 2013 | UFC 168 | Weidman vs Silva II | 1 025 000 |
1 sierpnia 2015 | UFC 190 | Rousey vs Correia | 900 000 |
15 stycznia 2015 | UFC 193 | Rousey vs Holm | 1 100 000 |
12 grudnia 2015 | UFC 194 | Aldo vs McGregor | 1 200 000 |
5 marca 2016 | UFC 196 | McGregor vs Diaz | 1 500 000 |
Jubileuszowa gala UFC 200 wygenerowała zysk z bramki w okolicach 10 700 000 USD, co jest aktualnie rekordową sumą uzyskaną podczas zawodów MMA w Stanach Zjednoczonych[19].
9 lipca 2016, oficjalnie ogłoszono sprzedaż większościowych udziałów UFC grupie kapitałowej WME-IMG za sumę 4,025 miliarda USD. Dana White pozostał na stanowisku prezesa. Lorenzo Fertitta ustąpił ze stanowiska prezesa rady dyrektorów i dyrektora generalnego[20][21]. WME-IMG został przemianowany na Endeavor we wrześniu 2017 roku[22].
Wśród niemal powszechnego zatrzymania zawodów sportowych na całym świecie turniej UFC 249, zaplanowany na 18 kwietnia 2020 r., pozostał jedną z niewielu nadziei fanów sportu i bukmacherów. Krążyło wokół niego wiele plotek, ale teraz wszystko całkowicie się ułożyło – turniej został ostatecznie odwołany. Zostało to ogłoszone przez szefa ligi Dana White’a. W swoim odwołaniu nazwał jedyny powód odwołania turnieju ogólnoświatowym rozprzestrzenianiem się wirusa COVID-19. I nie zauważył, że „z góry” istniała uparta rekomendacja, aby odmówić zorganizowania zawodów. Kolejne kilka turniejów serii zostanie anulowanych[23].
29 kwietnia 2021 roku Endeavor z powodzeniem przeprowadził pierwszą oferte publiczną (IPO) i stał się spółką notowaną na giełdzie nowojorskiej[24]. Endeavor następnie wykorzystał część wpływów z pierwszej oferty publicznej, aby wykupić innych akcjonariuszy Zuffa o wartości 1,7 miliarda dolarów, czyniąc Zuffa spółką zależną w całości należącą do Endeavor[25].
12 września 2023 roku UFC połączyło się z federacją wrestlingową WWE, tworząc nową spółkę notowaną na giełdzie pod symbolem giełdowym „TKO”, którą będzie nadzorować dyrektor generalny Endeavor, Ari Emanuel. Akcjonariusze WWE będą posiadać 49% udziałów w nowej firmie, a Vince McMahon będzie pełnił funkcję prezesa wykonawczego; umowa fuzji wyceniła UFC na 12,1 miliarda dolarów. White pełni funkcję dyrektora generalnego UFC, choć jego rola pozostaje taka sama jak w okresie Endeavor[26][27].
Reguły zostały przyjęte przez Nevada State Athletic Commission 23 lipca 2001 roku:
Od 2006 poza podstawowymi gażami od organizacji oraz sponsorów, zawodnicy mogą zostać nagrodzeni przez włodarzy bonusami finansowymi w wysokości 50 tys. USD w trzech kategoriach – za nokaut, poddanie oraz walkę wieczoru.
Obecni zawodnicy UFC | |
Byli zawodnicy UFC | |
Zawodnicy którzy zakończyli karierę | |
Najdłużej w historii |
Zawodnik | Walka wieczoru | Nokaut wieczoru | Poddanie wieczoru | Występ wieczoru | Łącznie |
---|---|---|---|---|---|
Donald Cerrone | 6 | 3 | 2 | 7 | 18 |
Charles Oliveira | 3 | 0 | 3 | 12 | 18 |
Nate Diaz | 8 | 1 | 5 | 1 | 15 |
Joe Lauzon | 7 | 1 | 6 | 1 | 15 |
Anderson Silva | 5 | 7 | 2 | 0 | 14 |
Jim Miller | 7 | 0 | 3 | 3 | 13 |
Dustin Poirier | 7 | 0 | 1 | 4 | 12 |
Tony Ferguson | 6 | 1 | 1 | 3 | 11 |
Frankie Edgar | 8 | 1 | 0 | 2 | 11 |
Chris Lytle | 6 | 1 | 3 | 0 | 10 |
Jeremy Stephens | 6 | 3 | 0 | 1 | 10 |
Conor McGregor | 2 | 1 | 0 | 7 | 10 |
Edson Barboza | 8 | 1 | 0 | 1 | 10 |
Justin Gaethje | 6 | 0 | 0 | 4 | 10 |
Max Holloway | 5 | 1 | 0 | 4 | 10 |
Clay Guida | 6 | 0 | 3 | 1 | 10 |
Lyoto Machida | 3 | 4 | 0 | 2 | 9 |
Demetrious Johnson | 3 | 1 | 1 | 4 | 9 |
Stipe Miocic | 3 | 1 | 0 | 5 | 9 |
Cub Swanson | 6 | 2 | 0 | 1 | 9 |
Glover Teixeira | 3 | 1 | 1 | 4 | 9 |
Anthony Johnson | 1 | 2 | 0 | 5 | 8 |
Jon Jones | 4 | 1 | 2 | 1 | 8 |
T.J. Dillashaw | 3 | 0 | 0 | 5 | 8 |
Maurício Rua | 4 | 3 | 0 | 1 | 8 |
Stefan Struve | 2 | 1 | 3 | 2 | 8 |
Diego Sanchez | 7 | 0 | 0 | 1 | 8 |
Anthony Pettis | 2 | 2 | 1 | 3 | 8 |
Yoel Romero | 5 | 1 | 0 | 2 | 8 |
Demian Maia | 2 | 0 | 4 | 2 | 8 |
Jung Chan-sung | 2 | 1 | 2 | 3 | 8 |
Ovince Saint Preux | 1 | 0 | 0 | 7 | 8 |
Rafael dos Anjos | 3 | 0 | 1 | 4 | 8 |
Robert Whittaker | 5 | 0 | 0 | 3 | 8 |
Vicente Luque | 4 | 0 | 0 | 4 | 8 |
Yair Rodríguez | 5 | 0 | 0 | 3 | 8 |
Matt Brown | 4 | 1 | 0 | 3 | 8 |
Marlon Vera | 3 | 0 | 0 | 5 | 8 |
Zawodniczka | Walka wieczoru | Występ wieczoru | Łącznie |
---|---|---|---|
Jéssica Andrade | 4 | 5 | 9 |
Ronda Rousey | 2 | 5 | 7 |
Rose Namajunas | 3 | 3 | 6 |
Amanda Nunes | 0 | 5 | 5 |
Holly Holm | 2 | 2 | 4 |
Joanna Jędrzejczyk | 3 | 1 | 4 |
Miesha Tate | 2 | 2 | 4 |
Mackenzie Dern | 1 | 3 | 4 |
Cláudia Gadelha | 2 | 1 | 3 |
Walentina Szewczenko | 0 | 3 | 3 |
Irene Aldana | 2 | 1 | 3 |
Cortney Casey | 2 | 1 | 3 |
Carla Esparza | 1 | 2 | 3 |
Jessica Penne | 2 | 1 | 3 |
Angela Hill | 3 | 0 | 3 |
Maryna Moroz | 1 | 2 | 3 |
Zhang Weili | 1 | 2 | 3 |
Molly McCann | 1 | 2 | 3 |
Aktualnie UFC posiada 12 kategorii wagowych, 8 męskich i 4 kobiece[28]:
W latach 2001–2010 obowiązywał podział na 5 kategorii:
W latach 1997–2001 obowiązywał podział na 4 kategorie:
Walki o mistrzostwo UFC w poszczególnych kategoriach wagowych rozgrywane są od 1997 roku. Obecnymi mistrzami są[36]:
Kategoria | Waga | Mistrz | Od | Obrony tytułu |
---|---|---|---|---|
Ciężka | do 120,2 kg (265 lb; 18,93 st) | Jon Jones | 4 marca 2023 (UFC 285) | 0 |
Ciężka tymczasowa | Tom Aspinall | 11 listopada 2023 (UFC 295) | 0 | |
Półciężka | do 93 kg (205 lb; 14,6 st) | Alex Pereira | 11 listopada 2023 (UFC 295) | 1 |
Średnia | do 83,9 kg (185 lb; 13,21 st) | Dricus Du Plessis | 20 styczna 2024 (UFC 297) | 0 |
Półśrednia | do 77,1 kg (170 lb; 12,14 st) | Leon Edwards | 20 sierpnia 2022 (UFC 278) | 2 |
Lekka | do 70,3 kg (155 lb; 11,07 st) | Isłam Machaczew | 22 października 2022 (UFC 280) | 2 |
Piórkowa | do 65,8 kg (145 lb; 10,36 st) | Ilia Topuria | 17 lutego 2024 (UFC 298) | 0 |
Kogucia | do 61,2 kg (135 lb; 9,64 st) | Sean O’Malley | 19 sierpnia 2023 (UFC 292) | 1 |
Musza | do 56,7 kg (125 lb; 8,93 st) | Alexandre Pantoja | 8 lipca 2023 (UFC 290) | 1 |
Kategoria Kobiet | Waga | Mistrzyni | Od | Obrony tytułu |
Piórkowa | do 65,8 kg (145 lb; 10,36 st) | Wakat | 20 czerwca 2023 | - |
Kogucia | do 61,2 kg (135 lb; 9,64 st) | Raquel Pennington | 20 stycznia 2024 (UFC 297) | 0 |
Musza | do 56,7 kg (125 lb; 8,93 st) | Alexa Grasso | 4 marca 2023 (UFC 285) | 1 |
Słomkowa | do 52,2 kg (115 lb; 8,22 st) | Zhang Weili | 12 listopada 2022 (UFC 281) | 2 |
Od 2003 roku włodarze UFC nagradzają najbardziej zasłużone osoby związane z MMA i organizacją włączając je do tzw. galerii sław (ang. Hall of Fame)[37].
Wraz z rozwojem MMA polscy fani doczekali się także swoich rodaków. Pierwszym zakontraktowanym Polakiem w UFC był Tomasz Drwal, który podpisał umowę w 2007 roku. „Goryl” wygrał trzy walki (Ivan Serati, Mike Ciesnolevicz i Drew McFedries) i tyle samo razy schodził z oktagonu pokonany (z Thiago Silvą, Rousimarem Palharesem i Davidem Branchem). Drwal po dwóch porażkach z rzędu został zwolniony w 2010 roku.
W 2010 roku na skutek wchłonięcia przez UFC organizacji WEC zawodnikiem UFC został Maciej Jewtuszko. „Irokez” stoczył w niej jedną walkę. Na UFC 127 przegrał z Curtem Warburtonem. Po walce został zwolniony.
Wraz z pojawieniem się informacji o ekspansji UFC na Europę oraz planach organizacji gali w Polsce na galach UFC zaczęli debiutować następni zawodnicy z Polski.
Joanna Jędrzejczyk podczas gali UFC 185 pokonała Carlę Esparzę, dzięki czemu zdobyła tytuł mistrzowski w wadze słomkowej. Tym samym została trzecim europejskim (po Andreju Arłouskim i Basie Ruttenie) mistrzem UFC (pierwsza kobieca mistrzyni). Dodatkowo „JJ” za swój występ została uhonorowana bonusem (50 tys. USD) za występ wieczoru[38] oraz awansem na pierwsze miejsce w światowym rankingu[39].
W ostatnich latach dużym problemem UFC stały się afery dopingowe u zakontraktowanych zawodników, które zaczęły narastać w związku z coraz większymi kontrolami komisji sportowych w USA. Na przełomie lat 1999–2001 badania antydopingowe miały charakter wyrywkowy i sondażowy, niewielu zawodników, u których wykryto zażywanie sterydów było karanych, dopiero po maju 2001 zaczęło się to zmieniać w związku z uregulowaniem przepisów w mieszanych sztukach walki w Stanach[69]. W tym czasie najgłośniejszymi wpadkami były te związane z Joshem Barnettem (2002), Timem Sylvią (2003) i Seanem Sherkem (2007) – wszyscy zawodnicy zostali ówcześnie zawieszeni na kilka miesięcy oraz odebrano im pasy mistrzowskie.
W latach 2010–2015 zaostrzono jeszcze bardziej kontrole antydopingowe, co skutkowało coraz większą liczbą zawodników, u których wykrywano zakazane substancje w organizmie (głównie sterydy anaboliczne – boldenon, nandrolon, drostanolon oraz podwyższony testosteron) mimo wysokich kar finansowych, 9-miesięcznym zawieszeniem oraz zmianami werdyktów na no contest. Na przestrzeni ostatnich lat wielu czołowych zawodników UFC zażywało zabronione środki, m.in. Alistair Overeem[70], Jake Shields[71], Nick Diaz[72], Wanderlei Silva[73], Chael Sonnen[74] czy Frank Mir[75].
By przeciwdziałać fali dopingu w MMA, w maju 2015 Komisja Sportowa stanu Nevada postanowiła zaostrzyć jeszcze bardziej kary za stosowanie dopingu. Zmianom uległy m.in. czasy zawieszenia oraz kary pieniężne, które teraz wynoszą średnio 3 lata za pierwszą wpadkę oraz 30–40% kary pieniężnej, 4 lata za drugą, 40–50% kary pieniężnej oraz dożywotnie zawieszenie i 100% kary pieniężnej za trzecią wpadkę[76].
Jednymi z pierwszych, którzy zostali ukarani po wprowadzeniu nowych przepisów, byli Nick Diaz oraz Anderson Silva, jednak ostatecznie skrócono im zawieszenia.
W październiku 2014 Polski zawodnik Piotr Hallmann po przegranej walce z Gleisonem Tibau został zawieszony na 9 miesięcy za stosowanie dopingu[77]. Natomiast sam Tibau w grudniu 2015 oblał testy, po których wykryto w jego organizmie erytropoetynę (EPO). 18 lutego 2016 USADA nałożyła na Brazylijczyka karę (już w świetle nowych, zaostrzonych przepisów) w postaci dwuletniego zawieszenia oraz zmiany wyniku walki ze zwycięstwa na przegraną przez dyskwalifikację[78].
Prawa telewizyjne do UFC w Polsce posiada telewizja Polsat, transmisje emitowane są na kanale Polsat Sport[79]. Transmisje z gal UFC na żywo w internecie udostępniane są przez platformy streamingowe Polsat Box Go oraz UFC Fight Pass. Transmisje ze wszystkich gal UFC można też oglądać na stronie internetowej zakładów bukmacherskich Fortuna[80].
Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.
Zawartość tej strony pochodzi stąd.