Uście nad Łabą
Ústí nad Labem
Ilustracja
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Czechy

Kraj

 ustecki

Prawa miejskie

XIII w.

Burmistrz

Petr Nedvědický

Powierzchnia

93,95 km²

Wysokość

218 m n.p.m.

Populacja (2020)
• liczba ludności
• gęstość


92 716[1]
986,9 os./km²

Kod pocztowy

400 01

Tablice rejestracyjne

U

Podział miasta

4 dzielnice

Położenie na mapie kraju usteckiego
Mapa konturowa kraju usteckiego, blisko centrum na prawo u góry znajduje się punkt z opisem „Uście nad Łabą”
Położenie na mapie Czech
Mapa konturowa Czech, u góry nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Uście nad Łabą”
Ziemia50°39′N 14°02′E/50,650000 14,033333
Strona internetowa
Stacja kolejowa Uście nad Łabą-Střekov
Panorama miasta
Łaba oraz Mariańska Skała
Větruše

Uście nad Łabą (cz. Ústí nad Labem, niem. Aussig an der Elbe) – miasto statutarne w północno-zachodnich Czechach, stolica kraju usteckiego i powiatu Uście nad Łabą. Według danych na 2020 rok powierzchnia miasta wynosiła 93,95 km², a liczba jego mieszkańców 92 716 osób (dziewiąte pod względem liczby ludności miasto w Czechach).

W języku czeskim słowo ústí oznacza ujście rzeki. W tym przypadku odnosi się do ujścia rzeki Bíliny do Łaby, które znajduje się nieopodal centrum miasta.

Położenie

Uście nad Łabą leży u podnóża Rudaw. Od południa i wschodu miasto otacza Czeskie Średniogórze (cz. České středohoří) (wysokość do 836 m n.p.m.). Przez miasto przebiegają znaczące korytarze komunikacyjne drogowe, kolejowe i rzeczne.

Historia

Najstarsze ślady człowieka u ujścia Bíliny do Łaby datowane są na okres neolitu. Pierwsi Słowianie pojawili się na przełomie VIII i IX wieku. Pierwsze wzmianki o Uściu nad Łabą jako o ośrodku handlu pochodzą z 993 roku. Po raz kolejny miasto jest wymieniane w liście litomierzyckiego biskupa w roku 1056. Miasto otrzymało prawa miejskie z rąk Przemysła Ottokara II Wielkiego w XIII wieku, razem z Litomierzycami i Žatecem – co czyni je jednym z najstarszych miast północnych Czech. W 1423 roku król niemiecki i czeski Zygmunt Luksemburski oddał miasto w zastaw Fryderykowi I Miśnieńskiemu. W 1426 roku miasto zostało oblężone i zdobyte przez Husytów. Przez trzy lata stało w ruinie, po czym odbudowano je w roku 1429. Znacznie ucierpiało podczas wojen: trzydziesto- i siedmioletniej. Kolejne zniszczenia pochodzą z okresu wojen napoleońskich. W lecie 1813 roku w Přestanovie i Varvažovie miały miejsce dwie duże bitwy. Wyniszczone wojnami Uście nad Łabą w roku 1830 liczyło zaledwie 2000 obywateli. Miasto zachowało średniowieczny charakter do połowy XIX wieku. W późniejszym okresie przeszło gwałtowną transformację. Odkrycie złóż węgla brunatnego spowodowało jego wydobycie na dużą skalę. W Uściu nad Łabą zaczął rozwijać się przemysł chemiczny, tekstylny, garbarski, papierniczy i szklarski. W celu usprawnienia transportu średniowieczne bramy miejskie zostały zniszczone. W 1851 roku ukończono budowę linii kolejowej łączącej Pragę z Dreznem. W 1867 roku powstał działający do dziś browar w dzielnicy Krásné Březno, produkujący piwo Zlatopramen. Od 1900 r. (do 1970) miasto posiadało sieć tramwajową, która w latach 30.i 40. była trzecią co do wielkości w Czechosłowacji. Rozwój przemysłu spowodował wzrost ludności – w 1910 Uście nad Łabą z liczbą mieszkańców przekraczającą 40000 było piątym co do wielkości miastem Czech. Na mocy układu monachijskiego 9 października 1938 miasto wraz z całym Krajem Sudetów zostało zbrojnie zajęte przez Niemcy hitlerowskie. W dniach 17–19 kwietnia 1945 roku miasto zostało zbombardowane przez amerykańskie samoloty. Nalot zniszczył 572 domy i kosztował życie ponad 500 ludzi. W tym samym roku, 31 lipca miał miejsce samosąd nad ludnością niemiecką – śmierć poniosło około 100 Niemców.

Demografia

Rok 1970 1980 1991 2001 2003 2004
Liczba ludności 79 544 89 272 98 178 95 436 94 105 93 859

Dane demograficzne za rok 2004

Liczba ludności 93 859
Liczba mężczyzn 45 206
Liczba kobiet 48 653
0–14 lat 14 958
15–59 lat 61 503
60 lat i więcej 17 398
Urodzenia 1084
Zgony 989
Przyrost naturalny 95
Saldo migracji – 341

Źródło: Czeski Urząd Statystyczny

Zabytki

  • Pałacyk Větruše – wybudowany w 1847 roku na szczycie wzgórza. Doskonały punkt widokowy na miasto (zarówno plac przed pałacem, jak i wieża widokowa). Po pożarze w 2000 kupiony przez władze miejskie i odrestaurowany w latach 2002–2004. Obecnie mieści hotel oraz restaurację
  • Zamek Střekov z XIV wieku
  • Gotycki kościół Wniebowzięcia NMP (Nanebevzetí Panny Marie) – zbudowany w 1318, następnie zniszczony podczas wojen husyckich w 1426. Odbudowany w latach 1452–1530. W rekonstrukcji brali udział najwięksi czescy architekci. Podczas amerykańskiego bombardowania w 1945 wieża kościoła przechyliła się o 1,98 metra i jest obecnie najbardziej krzywą wieżą w Czechach
  • Kościół świętego Wojciecha – na miejscu kościoła z 1181 roku, w 1731 wybudowano barokową świątynię dla zakonu Dominikanów
  • Ratusz w stylu empire z lat 1847–1848
  • Liczne, ciekawe architektonicznie budynki przemysłowe z końca XIX wieku
  • Rezydencje przy ulicy Churchilla i Dvořáka zbudowane w latach 20. XIX wieku w stylu eklektycznym z elementami antyku, renesansu i klasycyzmu
  • Ogród zoologiczny utworzony w 1908 – na powierzchni 26 ha żyje blisko 1300 zwierząt

Gospodarka

W mieście rozwinął się przemysł chemiczny, maszynowy, metalowy, włókienniczy, szklarski, materiałów budowlanych oraz spożywczy[2].

Transport

Sport

Ludzie związani z miastem

Miasta partnerskie

Zobacz też

Przypisy

  1. Počet obyvatel v obcích – k 1.1.2020 [online] [dostęp 2020-11-09].
  2. Uście nad Łabą, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2021-08-26].

Linki zewnętrzne

  • Strona miasta

Witaj

Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.

Źródło

Zawartość tej strony pochodzi stąd.

Odsyłacze

Generator Margonem

Podziel się