Wjazd do
Kidal. Nazwa jest wypisana w tradycyjnym Tifinagh (ⴾⴸⵍ) i w łacińskiej transkrypcji.
Tifinagh – abdżad używany do zapisu niektórych spośród języków berberyjskich, m.in. języka tamazight i języka tuareskiego. Współczesny, zmodyfikowany alfabet, nazywany również neo-tifinagh, opiera się na starożytnym piśmie staroberberskim, znanym z inskrypcji[1]. Tifinagh, do niedawna wypierany przez alfabety łaciński i arabski, od roku 2003 jest wykorzystywany w szkolnictwie marokańskim na poziomie podstawowym do nauczania języka tamazight[2].
Alfabet
Proste litery (i zmodyfikowane litery)
| Code |
znak |
Unicode |
transliteracja |
nazwa
|
| łaciński |
arabski |
IPA
|
| U+2D30 |
 |
ⴰ |
a |
ا |
æ |
ya
|
| U+2D31 |
 |
ⴱ |
b |
ب |
b or β |
yab
|
| U+2D32 |
 |
ⴲ |
b |
ٻ |
b or β |
yab fricative
|
| U+2D33 |
 |
ⴳ |
g |
گ |
ɡ |
yag
|
| U+2D34 |
 |
ⴴ |
g |
ڲ |
ɡ |
yag fricative
|
| U+2D35 |
 |
ⴵ |
dj |
ج |
d͡ʒ |
Berber Academy yadj
|
| U+2D36 |
 |
ⴶ |
dj |
ج |
d͡ʒ |
yadj
|
| U+2D37 |
 |
ⴷ |
d |
د |
j |
yad
|
| U+2D38 |
 |
ⴸ |
d |
د |
j |
yad fricative
|
| U+2D39 |
 |
ⴹ |
ḍ |
ض |
ðˤ |
yaḍ
|
| U+2D3A |
 |
ⴺ |
ḍ |
ض |
ðˤ |
yaḍ fricative
|
| U+2D3B |
 |
ⴻ |
e |
ه |
ə |
yey
|
| U+2D3C |
 |
ⴼ |
f |
ف |
f |
yaf
|
| U+2D3D |
 |
ⴽ |
k |
ک |
k |
yak
|
| U+2D3E |
 |
ⴾ |
k |
ک |
k |
Tuareg yak
|
| U+2D3F |
 |
ⴿ |
k |
ک |
k |
yak fricative
|
| U+2D40 |
 |
ⵀ |
h
b |
ھ
ب |
h
b |
yah
= Tuareg yab
|
| U+2D41 |
 |
ⵁ |
h |
ھ |
h |
Berber Academy yah
|
| U+2D42 |
 |
ⵂ |
h |
ھ |
h |
Tuareg yah
|
| U+2D43 |
 |
ⵃ |
ḥ |
ح |
ħ |
yaḥ
|
| U+2D44 |
 |
ⵄ |
ˤ (ε) |
ع |
ʕ |
yaε
|
| U+2D45 |
 |
ⵅ |
kh (x) |
خ |
χ |
yax
|
| U+2D46 |
 |
ⵆ |
kh (x) |
خ |
χ |
Tuareg yax
|
| U+2D47 |
 |
ⵇ |
q |
ق |
q |
yaq
|
| U+2D48 |
 |
ⵈ |
q |
ق |
q |
Tuareg yaq
|
| U+2D49 |
 |
ⵉ |
i |
ي |
i |
yi
|
| U+2D4A |
 |
ⵊ |
j |
ج |
ʒ |
yaj
|
| U+2D4B |
 |
ⵋ |
j |
ج |
ʒ |
Ahaggar yaj
|
| U+2D4C |
 |
ⵌ |
j |
ج |
ʒ |
Tuareg yaj
|
|
| Code |
znak |
Unicode |
transliteracja |
nazwa
|
| łaciński |
arabski |
IPA
|
| U+2D4D |
 |
ⵍ |
l |
ل |
l |
yal
|
| U+2D4E |
 |
ⵎ |
m |
م |
m |
yam
|
| U+2D4F |
 |
ⵏ |
n |
ن |
n |
yan
|
| U+2D50 |
 |
ⵐ |
ny |
ني |
nj |
Tuareg yagn
|
| U+2D51 |
 |
ⵑ |
ng |
ڭ |
ŋ |
Tuareg yang
|
| U+2D52 |
 |
ⵒ |
p |
پ |
p |
yap
|
| U+2D53 |
 |
ⵓ |
u
w |
و
ۉ |
w |
yu
= Tuareg yaw
|
| U+2D54 |
 |
ⵔ |
r |
ر |
r |
yar
|
| U+2D55 |
 |
ⵕ |
ṛ |
ڕ |
rˤ |
yaṛ
|
| U+2D56 |
 |
ⵖ |
gh (ɣ) |
غ |
ɣ |
yaɣ
|
| U+2D57 |
 |
ⵗ |
gh (ɣ) |
غ |
ɣ |
Tuareg yaɣ
|
| U+2D58 |
 |
ⵘ |
gh (ɣ)
j |
غ
ج |
ɣ
ʒ |
Aïr yaɣ
= Adrar yaj
|
| U+2D59 |
 |
ⵙ |
s |
س |
s |
yas
|
| U+2D5A |
 |
ⵚ |
ṣ |
ص |
sˤ |
yaṣ
|
| U+2D5B |
 |
ⵛ |
sh (š) |
ش |
ʃ |
yaš
|
| U+2D5C |
 |
ⵜ |
t |
ت |
t |
yat
|
| U+2D5D |
 |
ⵝ |
t |
ت |
t |
yat fricative
|
| U+2D5E |
 |
ⵞ |
ch (tš) |
تش |
t͡ʃ |
yatš
|
| U+2D5F |
 |
ⵟ |
ṭ |
ط |
tˤ |
yaṭ
|
| U+2D60 |
 |
ⵠ |
v |
ۋ |
v |
yav
|
| U+2D61 |
 |
ⵡ |
w |
ۉ |
w |
yaw
|
| U+2D62 |
 |
ⵢ |
y |
ي |
j |
yay
|
| U+2D63 |
 |
ⵣ |
z |
ز |
z |
yaz
|
| U+2D64 |
 |
ⵤ |
z |
ز |
z |
Tawellemet yaz
= Harpoon yaz
|
| U+2D65 |
 |
ⵥ |
ẓ |
ﻈ |
zˤ |
yaẓ
|
| U+2D6F |
 |
ⵯ |
+ʷ |
ۥ+ |
ʷ |
Labio-velarization mark
= Tamatart
= <super> 2D61
|
|
Podwójne litery(ligatury są dozwolone)
| Code |
znak |
Unicode |
transliteracja |
nazwa
|
| łaciński |
arabski |
IPA
|
| U+2D5C U+2D59 |
|
ⵜⵙ |
ts |
تس |
t͡s |
yats
|
| U+2D37 U+2D63 |
|
ⴷⵣ |
dz |
دز |
d͡z |
yadz
|
|
| Code |
znak |
Unicode |
transliteracja |
nazwa
|
| łaciński |
arabski |
IPA
|
| U+2D5C U+2D5B |
|
ⵜⵛ |
ch (tš) |
تش |
t͡ʃ |
yatš
|
| U+2D37 U+2D4A |
|
ⴷⵊ |
dj |
دج |
d͡ʒ |
yadj
|
|
Legenda kolorów
| Podstawowy Tifinagh (IRCAM)
|
Rozszerzony Tifinagh (IRCAM)
|
Inne Tifinagh litery
|
Nowoczesne Tuareg litery
|
Kodowanie Unicode
Tifinagh został dodany do standardu Unicode w marcu 2005, w jego wersji 4.1.
Blok Unicode odpowiedzialny za Tifinagh to U+2D30 do U+2D7F. Puste pola reprezentują wartości zarezerwowane.
Tifinagh
Tabela na Unicode.org (PDF)
|
| |
0 |
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
6 |
7 |
8 |
9 |
A |
B |
C |
D |
E |
F
|
| U+2D3x
|
ⴰ
|
ⴱ
|
ⴲ
|
ⴳ
|
ⴴ
|
ⴵ
|
ⴶ
|
ⴷ
|
ⴸ
|
ⴹ
|
ⴺ
|
ⴻ
|
ⴼ
|
ⴽ
|
ⴾ
|
ⴿ
|
| U+2D4x
|
ⵀ
|
ⵁ
|
ⵂ
|
ⵃ
|
ⵄ
|
ⵅ
|
ⵆ
|
ⵇ
|
ⵈ
|
ⵉ
|
ⵊ
|
ⵋ
|
ⵌ
|
ⵍ
|
ⵎ
|
ⵏ
|
| U+2D5x
|
ⵐ
|
ⵑ
|
ⵒ
|
ⵓ
|
ⵔ
|
ⵕ
|
ⵖ
|
ⵗ
|
ⵘ
|
ⵙ
|
ⵚ
|
ⵛ
|
ⵜ
|
ⵝ
|
ⵞ
|
ⵟ
|
| U+2D6x
|
ⵠ
|
ⵡ
|
ⵢ
|
ⵣ
|
ⵤ
|
ⵥ
|
ⵦ
|
ⵧ
|
|
|
|
|
|
|
|
ⵯ
|
| U+2D7x
|
⵰
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
⵿
|
Zobacz też
Wikipedie w językach berberyjskich:
- Wp/shi
- Wp/tzm
- Wp/rif
- Kabylska Wikipedia
Przypisy
- ↑ Ancient Berber script, www.omniglot.com [dostęp 2017-11-27] .
- ↑ Tifinagh alphabet and Berber languages, www.omniglot.com [dostęp 2017-11-27] .
Linki zewnętrzne
- Współczesny alfabet tifinagh na portalu Omniglot
- Starożytne pismo tifinagh
.jpg){kind=link}
