Tautologia (gr. ταὐτός tautós „ten sam” i λόγος lógos „mowa”[1][2]) – konstrukcja językowa, w której poszczególne wyrazy powtarzają swoje znaczenie. Tautologia jest zaliczana do redundantnych połączeń wyrazowych[3][4].
W literaturze nie czyni się konsekwentnego rozróżnienia między terminami „tautologia” i „pleonazm”. Niektóre klasyfikacje rezerwują termin „tautologia” dla związków wyrazowych, których elementy pozostają w stosunku współrzędnym (w opozycji wobec pleonazmów, w których część gramatycznie podrzędna zawiera elementy znaczenia wyrazu nadrzędnego). W praktyce wielu autorów postrzega te pojęcia jako równoważne[5][6].
Tautologia bywa świadomie wykorzystywana przez twórców literackich do celów ekspresji artystycznej. W innych sytuacjach posługiwanie się tautologiami uchodzi za formę nieporadności językowej, choć niektóre wyrażenia tego typu mają sankcję normatywną na mocy zwyczaju językowego[7].
Przykłady tautologii:
Tautologie powstają przeważnie wskutek niepełnego uświadomienia sobie znaczeń wyrazów użytych w zdaniu przez nadawcę komunikatu[8]. Poprawianie tego rodzaju uchybień polega przeważnie na usunięciu jednego z wyrazów, który nie wnosi do wypowiedzi żadnej nowej informacji.
Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.
Zawartość tej strony pochodzi stąd.