Program Pierwszy Telewizji Polskiej (TVP1[a], potocznie Jedynka) – pierwszy kanał Telewizji Polskiej, polska publiczna stacja telewizyjna i zarazem najstarsza ogólnopolska stacja telewizyjna, która nadawanie rozpoczęła 25 października 1952 roku.
Program Pierwszy nadawany jest w jakości HD w ramach niekodowanego (tj. bezpłatnego w odbiorze) ogólnopolskiego trzeciego multipleksu naziemnej telewizji cyfrowej (MUX 3). Dostępny jest również we wszystkich sieciach kablowych i na satelitarnych platformach cyfrowych w związku z tzw. zasadą must carry, czyli zapisanym w ustawie o radiofonii i telewizji obowiązkiem oferowania przez każdego operatora telewizyjnego siedmiu kanałów telewizyjnych (TVP1, TVP2 i TVP3 oraz cztery kanały komercyjne – TVN, Polsat, TV4 i TV Puls)[2]. TVP1 można oglądać za darmo także w Internecie za pośrednictwem takich serwisów, jak np. TVP VOD i TVP GO.
Kalendarium
25 października 1952 o godz. 19:00 – Doświadczalna Stacja Telewizyjna Instytutu Łączności wyemitowała pierwszy program telewizyjny. Do końca tego roku nadano w sumie cztery półgodzinne programy. Ten moment uważa się za narodziny TVP1 oraz początek Telewizji Polskiej[3].
23 stycznia 1953 – rozpoczęcie regularnej emisji programu. Początkowo odbywała się w każdy piątek od godz. 17:00. Audycja trwała do 60 minut i składała się z widowisk artystycznych, sztuk teatralnych, programów dla dzieci, czy audycji okolicznościowych, m.in. na tematy polityczne[4].
6 listopada 1953 – został wyemitowany pierwszy spektakl Teatru TelewizjiOkno w lesie Rachmanowa i Ryssa, w reżyserii Józefa Słotwińskiego, ze studia telewizyjnego przy ul. Ratuszowej w Warszawie[3].
10 września 1954 – czas emisji programów zwiększono do dwóch godzin. Nadano pierwszy film fabularny. Były to Promienie śmierci w reżyserii Abrama Rooma, produkcji ZSRR[3][4].
1 kwietnia 1955 – rozpoczęto emisję programu telewizyjnego dwa razy w tygodniu – we wtorki i piątki[3].
2 listopada 1955 – rozpoczęto nadawanie programu telewizyjnego trzy razy w tygodniu – w poniedziałki, środy i piątki[3].
2 stycznia 1956 – rozszerzono emisję programu telewizyjnego do czterech dni w tygodniu – we poniedziałki, środy, czwartki i piątki[3].
26 marca 1956 – wyemitowano Tele-Echo – pierwszy talk-show prowadzony przez Irenę Dziedzic. Program utrzymał się na antenie do 1981 roku, a gospodyni audycji przepytała 12 tysięcy gości[3][4].
30 kwietnia 1956 – emisja pierwszego programu informacyjnego w historii – Wiadomości Dnia[6].
1 stycznia 1957 – zwiększono emisję programu telewizyjnego do 22 godzin tygodniowo[3].
4 września 1957 – pierwsza prognoza pogody zapowiadana przez Czesława Nowickiego znanego jako Wicherek[3][7].
2 października 1957 – powstał Dziennik Telewizyjny, który wkrótce stał się głównym ośrodkiem medialnej propagandy PRL-u, w 1989 roku zastąpiono go Wiadomościami[4].
1967 – pierwsze wydanie programu Stanisława JanickiegoW starym kinie istniejącego do 1999 roku w którym prezentowano stare produkcje filmowe w tym polskie filmy przedwojenne[12].
1976 – pierwsze realizacje widowisk Bogusława Kaczyńskiego znanych jako Operowe qui pro quo, czyli inscenizowane na wesoło, w pałacowych wnętrzach, sceny z popularnych oper i operetek. W cyklu tym wystąpiła cała plejada największych sław polskiej sceny operowej i gwiazd operetki[3].
26 czerwca 1986 o godz. 17:15 – pierwsze wydanie Teleexpressu. Pierwszym prowadzącym Teleexpress był Wojciech Mazurkiewicz. Od 1992 roku nadawany jest o 17:00[16].
31 sierpnia 1992 – premiera magazyn śniadaniowego Kawa czy herbata? nadawanego do 2013 roku[18].
24 grudnia 1992 – po raz pierwszy wyemitowano charytatywny blok reklamowy, zwany Reklama dzieciom. Do 2012 roku nadawano go w Wigilię Bożego Narodzenia. Emitowany był w latach 1992–2003 przed Wieczorynką, a w latach 2004–2012 przed głównym wydaniem Wiadomości. Od 2013 roku akcja ta jest prowadzona 25 grudnia, po Wiadomościach[19][20].
1993 – początek emisji logo na ekranie[21][22][23].
1 stycznia 1995 – TVP1 przeszedł z systemu nadawania kolorów SECAM na PAL[24].
9 listopada 1995 – premiera serialu kryminalnego Ekstradycja emitowanego w kilku seriach do 1999 roku[25].
styczeń 1997 – wraz z TVP2 zaczyna nadawać dźwięk stereo w systemie NICAM[26][27].
15 czerwca 1997 – uruchomienie osobnej Telegazety TVP1 (dotychczas Jedynka i Dwójka nadawały tę samą wersję teletekstu)[28].
3 września 2021 –28 sierpnia 2023[48] – zmiana logo i oprawy graficznej. Mimo tego pozostało dotychczasowe logo ekranowe, również na stronie internetowej[49].
14 lutego 2022 – TVP1 można oglądać bezpłatnie dzięki aplikacji TVP GO dostępnej na systemach iOS i Android[50].
25 lipca 2022 – 18 listopada 2022 – w tym okresie Jedynka była dostępna na testowym multipleksie TVP w standardzie DVB-T2/HEVC[51][52].
1 czerwca 2023 – TVP1 można oglądać bezpłatnie w serwisie internetowym i aplikacji TVP VOD[53][54].
20 grudnia 2023 – pierwszy raz od 1989 roku, flagowe informacyjne programy TVP1 - Teleexpress i Wiadomości nie zostały wyemitowane.
21 grudnia 2023 – pierwsze wydanie flagowego programu informacyjnego Telewizji Polskiej 19.30, który zastąpił Wiadomości.
Ramówka
Choć profil kanału obecnie jest niejednoznaczny, to jednak od początku przewodzi w nim charakter misyjny i informacyjno-publicystyczny. Od lat sześćdziesiątych kanał specjalizował się również w kulturze i rozrywce (to właśnie tu swoją premierę miała m.in. Wielka gra). Jeszcze na początku obecnego stulecia (i przez kilka kolejnych lat) stacja była niemal na równi z Dwójką w dziedzinie produkcji programów kulturalno-rozrywkowych i teleturniejów, obecnie ten podział jest płynny. TVP1 obecnie pokazuje także m.in.: programy rozrywkowe, seriale, koncerty, transmisje z uroczystości państwowych, msze święte, Anioł Pański, programy religijne, cykle dokumentalne czy programy rolnicze (m.in. Tydzień i Agrobiznes).
Agape Blisko Ciebie (od 2018 roku) – magazyn prezentujący religijną aktywność Kościoła oraz środowisk z nim związanych w całej Polsce. Program powstaje przy współpracy dziennikarzy oddziałów regionalnych pod opieką merytoryczną Redakcji Katolickiej TVP. Prezentuje on bieżące wydarzenia i inicjatywy religijne[67][68].
Studio Raban (od 2017 roku) – program skierowany do młodych katolików, podejmujący tematy m.in. relacji, pracy czy rozwoju osobistego[69].
Balans bieli (od 2023 roku) – program publicystyczny w którym eksperci analizują wydarzenia minionego tygodnia z kraju i ze świata pod kątem chrześcijańskiego systemu wartości. Każdy odcinek składa się z dwóch części. W pierwszej poruszany jest temat bieżący, zaś w drugiej – zagadnienie cywilizacyjne, bliskie ludziom wierzącym, lecz pomijane w codziennym dyskursie medialnym. Prowadzą Krzysztof Ziemiec i Paulina Guzik[70].
Z pamięci – Rozmowy z Andrzejem Doboszem (od 2018 roku) – cykl felietonów, w których Andrzej Dobosz wspomina ludzi, którzy zasłużyli się dla nauki, sztuki, sportu i ojczyzny[72].
Programy dokumentalne
Reset (od 2023 roku) – cykl dokumentalny Michała Rachonia i Sławomira Cenckiewicza pokazujący politykę międzynarodową oraz relacje Polski z krajami NATO oraz Rosją. Kulisy prowadzenia tej polityki w rozmowach ze specjalnymi gośćmi[73].
Pierwsze oznaczenia nie były używane stale w trakcie programu. Używano ich tylko podczas pauz, identów i programów dnia. Dopiero pod koniec 1992 roku stacja rozpoczęła testowe nadawanie programu z logiem na wizji[77]. W czasie testów zmieniano jego wielkość, szerokość, dodawano bądź odejmowano czarną obwódkę lub cień[21]. Regularną emisję programu z logiem na wizji znanym w wersji nadawanej do 6 marca 2003 roku tj. szerokie w prawym górnym rogu ekranu stacja zaczęła w połowie (prawdopodobnie w czerwcu) 1993 roku[78]. Pierwotnie logo nie było emitowane w czasie trwania programów informacyjnych[79], natomiast później przez pewien czas emitowano je w lewym górnym rogu[80].
Czarny napis TVP oraz ogromna, czarna cyfra 1 na białym tle.
ok. 1975–1976
Na beżowym tle czerwony napis TELEWIZJA POLSKA znajdujący się na górze, na dole wielka czerwona cyfra 1 przy której po lewej stronie napisany na ukos czerwony napis PROGRAM.
ok. 1976–1985
Charakterystyczne logo TP (Telewizji Polskiej) – litery T i P były połączone w naturalny sposób w biało-czerwonym kolorze na czarnym tle z białymi napisami (górny: Telewizja Polska; dolny: Program 1)[82][83]. Zaprojektowane zostało przez Romana Duszka[84].
ok. 1985–1987
Ligatura złożona z liter „t” i „p” z dołączoną do niej cyfrą 1 w dolnej części[85][86].
ok. 1987–1990
Trzy-członowe, białe logo układające się w napis „tp” („p” ma dwa człony, przy czym pierwszy z nich jest cyfrą „1”)[87].
1990 – 1 lub 2 marca 1992
Przestrzenne litery „T” i „P”, pomiędzy nimi kolorowa cyfra 1[87].
Litery „T”, „V”, „P” w kwadratowych ramkach i w kwadracie charakterystyczna cyfra „1”. Logo zaprojektował w 1991 roku Andrzej Budek[89][90].
od 7 marca 2003
Logo TVP, obok cyfra 1 na błękitnym tle[91]. Występuje również w odwrotnej wersji kolorystycznej, a najczęściej można je zauważyć w programach dnia dla prasy, przy patronatach medialnych oraz w oprawie graficznej od 28 sierpnia 2023[92]. Od 3 września 2021 roku do godziny ok. 5:10 dnia 28 sierpnia 2023 roku logo nie było obecne w oprawie graficznej, ale również w tym czasie służyło jako ekranowe oraz wykorzystywano je na stronach internetowych[93].
3 września 2021 – 28 sierpnia 2023 (tylko w identach)
Logo zostało ograniczone do białego napisu TVP1 na ciemnoniebieskim tle. Wprowadzenie nowego logotypu nie wiązało się jednak ze zmianą logotypu widocznego w prawym górnym rogu w trakcie nadawania audycji czy identyfikacji na stronach internetowych, a jedynie w oprawie graficznej materiałów autopromocyjnych, identów i każdej z form reklamy[94].
W latach 1983–2018 Telewizyjna Jedynka była samodzielną jednostką w strukturach Telewizji Polskiej, którą zarządzał dyrektor, który od 1983 roku był powoływany przez prezesa Radiokomitetu[95], a od 1994 roku do dziś jest przez zarząd spółki TVP SA. Ten stan rzeczy zmienił się w marcu 2018 roku w ramach rozpoczętej reorganizacji struktur TVP SA, co spowodowało likwidację dyrekcji poszczególnych anten Telewizji Polskiej, w tym TVP1, natomiast w ich miejsce powołano Biuro Programowe, które odpowiada za ramówkę i budżet wszystkich anten telewizji publicznej. Pierwszą dyrektorką programową została Agnieszka Dejneka, która pełniła funkcję od kwietnia 2018 roku do września 2021 roku[96].
okres pełnienia funkcji
imię i nazwisko
uwagi
od
do
Dyrektorzy TVP1 jako samodzielnej jednostki (1983-2018)
10 stycznia 2011 roku, na platformie cyfrowej „n”, pod nazwą TVP1 HD rozpoczęto nieoficjalną, testową emisję kanału TVP1 systemie HD w rozdzielczości 1080i[37]. 17 kwietnia 2012 roku rozpoczęło się wewnętrzne testowanie systemów emisyjnych kanału.
Logo TVP1 a obok dwa czerwone prostokąty z literami „H” i „D”. Logo było używane tylko w reklamach, oraz w dekoderach telewizji n, TVP nigdy nie stosowała takiego logo na swoim kanale publicznym i na stronie internetowej.
od 31 maja 2012 do dziś
Niebieskie, prostokątne pole zostało wydłużone w poziomie, w prawą stronę. Po prawej stronie cyfry „1” w niebieskim, gradientowym polu, pojawiły się dwa białe prostokąty z niebieskimi literami „HD” w indeksie górnym. Logo służy jako ekranowe oraz wykorzystywane jest na stronach internetowych[93] i nie było obecne w oprawie graficznej.
↑W pierwszych latach istnienia kanału (1952–1970) oficjalny skrótowiec jego nazwy składał się z trzech liter: TVP. Ze względu na uruchomienie drugiego programu w 1970 roku do skrótowca dodano cyfrę jeden: TVP1. W latach 1976–1992 stosowano skrót TP1, po czym przywrócono pierwotny skrótowiec (TVP1).
↑W kolumnie nie podano precyzyjnych dat, ale przybliżone przedziały czasowe, ponieważ obecnie nie można ich ustalić z powodu braku wiarygodnych źródeł.
Przypisy
↑W styczniu w grupie ogólnej tylko TVP1 poprawiła wynik. TVN7 przed TVP Info. „Teleexpress” i konkursy skoków hitami. wirtualnemedia.pl, 2 lutego 2021. [dostęp 2021-06-06].
↑Ustawa z dnia 29 grudnia 1992 r. o radiofonii i telewizji (art. 43.) [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2023-11-07](pol.).
↑ abcdefghijklmnWayback Machine [online], web.archive.org, 25 listopada 2002 [dostęp 2021-11-07] [zarchiwizowane z adresu 2002-11-25].strona główna serwisu
↑ abcdeKartka z kalendarza: TVP zaczęła nadawanie. TVP.INFO. [dostęp 2012-10-25].
↑„Kobra” kąsa co czwartek – strona 1 – Film [online], web.archive.org, 1 czerwca 2016 [dostęp 2021-11-01] [zarchiwizowane z adresu 2016-06-01].
↑Polska telewizja ma 50 lat – Film [online], web.archive.org, 24 grudnia 2014 [dostęp 2021-10-30] [zarchiwizowane z adresu 2014-12-24].
↑TVP prognozuje pogodę przeszło pół wieku – tvp.info [online], web.archive.org, 8 grudnia 2015 [dostęp 2021-10-30] [zarchiwizowane z adresu 2015-12-08].
↑Kronika Polskiej Telewizji 1958 [online], TVP.pl [dostęp 2007-08-19] [zarchiwizowane z adresu 2002-11-25](pol.).strona główna serwisu
↑Nie wiedziałem co to telewizja – Telewizja Polska SA [online], web.archive.org, 9 lipca 2017 [dostęp 2021-11-07] [zarchiwizowane z adresu 2017-07-09].
↑„Wielka Gra” bez powrotu [online], Przegląd, 23 kwietnia 2019 [dostęp 2021-11-10](pol.).
↑Wirtualna PolskaW.P.MediaWirtualna PolskaW.P., „Jaka to melodia?”: Robert Janowski wspomina swoje początki w teleturnieju [online], teleshow.wp.pl, 26 sierpnia 2015 [dostęp 2021-11-07](pol.).
↑ abcTVP1 i TVP2 w najwyższej jakości HD. Telewizja Polska SA, 2012-06-01. [dostęp 2012-06-12].
↑Koniec “Wieczorynki”. Od września znika z TVP1 [online], www.wirtualnemedia.pl [dostęp 2021-11-01](pol.).
↑TVP1 naziemnie tylko w HD [online], SATKurier.pl [dostęp 2021-11-07].
↑JacekJ.GrzeszczakJacekJ., TVP1, TVP2 i TVP Sport w SD wyłączone z 13°E | TVP – SATKurier.pl, „SATKurier.pl”, 7 kwietnia 2017 [dostęp 2017-04-19](pol.).
↑Telewizja Polska SA –T.P.S.–OMITelewizja Polska SA –T.P.S.–, Wyższa jakość kanałów TVP – Telewizja Polska S.A. – tvp.pl [online], centruminformacji.tvp.pl [dostęp 2017-04-19].
↑TVP po cichu wróciła do starych logotypów Jedynki i Dwójki. „Spójne z identyfikacją wizualną” [online], www.wirtualnemedia.pl, 29 sierpnia 2023 [dostęp 2023-09-14](pol.).
↑TVP1 i TVP2 z nową oprawą antenową [online], SATKurier.pl [dostęp 2021-11-20].
↑Aplikacja TVP GO już dostępna [online], SATKurier.pl [dostęp 2022-04-15].
↑Kanały TVP zdublowane w naziemnej telewizji cyfrowej. „Sprawdzamy różne warianty konfiguracji” [online], www.wirtualnemedia.pl [dostęp 2022-07-30](pol.).
↑TVP 4K już w DVB-T2 [wideo] [online], SATKurier.pl [dostęp 2022-12-02].
↑AnitaA.KaźmierskaAnitaA., TVP VOD z kanałami linearnymi na żywo [online], SATKurier.pl, 1 czerwca 2023 [dostęp 2023-06-02].
↑Informacje rolnicze – Telewizja Polska SA [online], www.tvp.pl [dostęp 2021-11-10].
↑Korona królów. Jagiellonowie – serial telewizyjny, Oglądaj na TVP VOD [online], TVP VOD [dostęp 2023-09-02](pol.).
↑„Korona królów. Jagiellonowie” od 28 sierpnia w TVP1, emisja trzy razy w tygodniu (wideo) [online], www.wirtualnemedia.pl, 22 sierpnia 2023 [dostęp 2023-09-02](pol.).
↑ abcdeTVP jesienią stawia na nowe seriale i katolickie programy. Matyszkowicz: dom, w którym się spotykamy przy jednym stole [online], www.wirtualnemedia.pl, 18 sierpnia 2023 [dostęp 2023-09-02](pol.).
↑TVP1 i TVP2 z nową oprawą antenową [online], SATKurier.pl [dostęp 2021-10-30].
↑Pikulski T., Prywatna historia telewizji publicznej, Warszawa: Muza, 2002, s. 127, 252, 253, 278, 280, ISBN 83-7319-201-8.
↑ abTVP zmienia strukturę: znikają dyrekcje TVP1, TVP2 i TVP3. Agnieszka Dejneka głównym szefem programowym [online], www.wirtualnemedia.pl [dostęp 2021-11-10](pol.).
↑LubomirL.MackiewiczLubomirL., AnnaA.ŻołnaAnnaA. (red.), Kto jest kim w Polsce. Informator biograficzny, Warszawa: Wydawnictwo „Interpress”, 1993, s. 756, ISBN 83-223-2644-0.
↑ abOdchodzi, by wrócić [online], wyborcza.pl [dostęp 2021-11-29](pol.).
↑Ruchy kadrowe w Radiokomitecie [online], wyborcza.pl [dostęp 2021-11-29](pol.).
↑Gugała na rok [online], wyborcza.pl [dostęp 2021-11-29](pol.).
↑Raczyńska: Zwolnienie lekarskie nie było ucieczką [online], web.archive.org, 13 sierpnia 2016 [dostęp 2021-12-11] [zarchiwizowane z adresu 2016-08-13].
↑Spektakl zwolnień w TVP [online], wyborcza.pl [dostęp 2021-12-11](pol.).
↑Dyrekcja TVP 1 poszła na bruk [online], wiadomosci.dziennik.pl [dostęp 2019-10-23].
↑Iwona Schymalla została dyrektorem Jedynki [online], www.wirtualnemedia.pl [dostęp 2021-12-11](pol.).
↑Schymalla już nie dyrektorem, ale zostaje w TVP [online], www.wirtualnemedia.pl [dostęp 2021-12-11](pol.).
↑Nowi szefowie TVP 1 i TVP 2, Schymalla i Nowak odwołani [online], www.wirtualnemedia.pl [dostęp 2021-12-11](pol.).
↑Gadowski nowym szefem TVP 1, Hoflik do Agencji Filmowej [online], www.wirtualnemedia.pl [dostęp 2021-12-11](pol.).
↑ abJan Pawlicki nie kieruje już TVP1. Jako pełnomocnik zarządu odpowiada za produkcję TVP [online], www.wirtualnemedia.pl [dostęp 2017-11-27](pol.).
↑Mateusz Matyszkowicz dyrektor TVP1, odchodzą Karwowski i Burdek [online], www.wirtualnemedia.pl [dostęp 2017-11-27](pol.).
↑ŁukaszŁ.BrzezickiŁukaszŁ., Reforma w TVP od 1 marca. Matyszkowicz dyrektorem biura programowego [online], www.wirtualnemedia.pl, 17 stycznia 2018 [dostęp 2018-12-31](pol.).
↑TomaszT.WalczakTomaszT., Mateusz Matyszkowicz, dyrektor TVP1: TVP ma być dla wszystkich [online], se.pl, 20 stycznia 2018 [dostęp 2018-12-31].
↑Krystian Kuczkowski nowym dyrektorem programowym Telewizji Polskiej [online], www.wirtualnemedia.pl [dostęp 2021-11-10](pol.).
↑ abPrezes TVP odwołał trzech dyrektorów, w tym szefa biura programowego [online], Press.pl [dostęp 2023-06-09](pol.).
↑Janusz Sulisz, Anita Dąbek: TVP1 HD i TVP2 HD już na satelicie. SAT Kurier, 2012-05-31, aktualizacja 2012-06-07. [dostęp 2012-06-12].
↑ abcdMultipleks nadaje niekodowany sygnał w całym kraju w standardzie DVB-T2/HEVC.
↑ abProgramy internetowe, dostępne po podłączeniu odbiornika z obsługą technologii HbbTV do Internetu.
↑Multipleks nadaje w standardzie DVB-T2/HEVC i składa się z programów kodowanych w systemie Irdeto, które są dostępne po wykupieniu pakietu w Polsat Box
↑Stacja wyszukuje się błędnie pod dawną nazwą RMF MAXXX.
↑W tym miejscu żaden przekaz nie jest emitowany (stan na 12 lipca 2023 roku).
↑Multipleks nadaje niekodowany sygnał w całym kraju w standardzie DVB-T/MPEG-4.
↑1 marca 2022 roku, w związku z inwazją Rosji na Ukrainę, udostępniono w HbbTV pierwszy program ukraińskiej telewizji publicznej.
↑ abcMultipleks lokalny nadaje niekodowany sygnał w standardzie DVB-T2/HEVC.
W nawiasach podano numery LCN (Logical Channel Number), wykorzystywane przez odbiorniki do automatycznego sortowania kanałów.