Według danych GUS z 1 stycznia 2021 miasto miało 29 862 mieszkańców[1]. Jest dziewiątym co do liczby mieszkańców w woj. wielkopolskim i ma jedną z największych gęstości zaludnienia spośród polskich miast (3628 osób/km²[1] – czwarta lokata w kraju, za Świętochłowicami oraz podwarszawskimi: Piastowem i Legionowem). Jest także siódmym co do wielkości miastem w Polsce niebędącym siedzibą powiatu.
Według danych GUS z 1 stycznia 2021 powierzchnia miasta wynosiła 8,23 km²[1].
Historia
Ślady osadnictwa człowieka w okolicach Swarzędza sięgają 8–3,5 tys. lat p.n.e. Potwierdzają to liczne stanowiska archeologiczne głównie z okresu kultury łużyckiej i przeworskiej, a także z mezolitu i wczesnego średniowiecza.
Pierwsze wzmianki pisane pojawiły się w 1366 o wsi Swarancz lub Swanrancz należącej do rodziny Górków herbu Łodzia. Byli oni w jej posiadaniu do 1592, kiedy to właścicielem został Mikołaj ze Srebrnej Góry koło Nakła. Następnie Swarzędz przeszedł w ręce rodziny Czarnkowskich herbu Nałęcz. Wieś liczyła wówczas 2,5 łana, 3 zagrodników, pasterza i 30 owiec.
W 1610 właścicielem Swarzędza został wojewoda inowrocławski i kaliski – Zygmunt Grudziński herbu Grzymała, by 28 sierpnia 1638 wystawić na zamku w Kórniku dokument lokacyjny na prawie magdeburskim, potwierdzony przez króla Władysława IV, nadając miastu nazwę Grzymałowo[4]. W kolejnych latach nazwę tę wyparła dawna nazwa wsi Swarzędz[5]. Kolejnymi właścicielami byli Adam Antoni Opaliński, później aż do 1792 rodzina Koźmińskich z Iwanowic, następnie poznański kupiec Jan Klug, ok. 1796 kasztelan Bojanowski, później Kasawdów, a od ok. 1830 właścicielem dóbr był rząd pruski[6].
W 1910 Swarzędz liczył 3459 mieszkańców, tym: 1927 Polaków (55,7%), 1371 Niemców (39,6%) i 161 Żydów (4,7%).
zespół pałacowy przy ulicy Poznańskiej, obejmujący: pałac z XIX/XX w., 1923, park z końca XIX w., XX w. i Skansen Pszczelarski w dzielnicy Nowa Wieś, nr rej.: 2115/A z 30.03.1987
dom przy ulicy Piaski 3, szachulcowy, z XVIII/XIX w., nr rej.: 1157/A z 19.06.1970
dom przy ulicy Piaski 8 z początku XIX w., nr rej.: 1191/A z 24.04.1970
dom przy Rynku 23 z początku XIX w., nr rej.: 1190/A z 24.07.1970
dom przy ulicy Warszawskiej 5 z XVIII/XIX w., nr rej.: 1192/A z 24.07.1970
W mieście i gminie istnieje kilka tysięcy podmiotów gospodarczych, w tym kilkadziesiąt z kapitałem zagranicznym. Swoje zakłady ulokowały tutaj takie firmy jak Volkswagen, British Petroleum, CLIP Logistics, Mercedes-Benz, Deceuninck, EVER Power Systems, Vox, Poz-Bruk, Panopa Logistik, Blum, Arvin Meritor, Stena Złomet. Istnieje również wiele średnich i małych przedsiębiorstw, w tym w tradycyjnych dla Swarzędza branżach: stolarskiej i tapicerskiej. W południowej części Swarzędza, przy drodze nr 92 i linii kolejowej istnieje Specjalna Strefa Ekonomiczna o powierzchni 80 ha, będąca podstrefą Kostrzyńsko-Słubickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej[10].
Funkcjonuje tu centrum handlowe ETC wraz z hipermarketem budowlanym Leroy Merlin, centrum handlowe „Nowa Wieś” (dawniej centrum handlowe „Agrobex”[11]) oraz hipermarket budowlany Castorama.
20 września 2018 w dawnej remizie strażackiej przy ulicy Bramkowej zostało otwarte Swarzędzkie Centrum Historii i Sztuki[16] – muzeum skupiające się na historii miasta i gminy. Na wystawie stałej można znaleźć informacje o początkach miasta, jego wielokulturowości, rozwoju przemysłu na tym terenie (w tym głównie stolarstwa) oraz okresie wojennym oczami Swarzędza i jego mieszkańców.
Stowarzyszenie Przyjaciół Dzieci Specjalnej Troski im. Leszka Grajka w Swarzędzu
Stowarzyszenie Kulturalne Orkiestra Dęta w Swarzędzu
Stowarzyszenie „Bezpieczna Gmina Swarzędz”
Polski Komitet Pomocy Społecznej Stowarzyszenie Charytatywne, Zarząd Miejsko-Gminny w Swarzędzu
Sport i turystyka
W Swarzędzu działa kilka klubów sportowych m.in. działający od 1921 piłkarski Klub Sportowy Unia Swarzędz – obecnie w trzeciej lidze, od 2013 piłkarskie Stowarzyszenie Sportowe Nad Cybiną Meblorz Swarzędz[19], I-ligowy koszykarski Klub Sportowy „Unia-Probasket”, Uczniowski Klub Sportowy „Lider” oraz klub hokeja na trawie UKS Swarek Swarzędz. W Swarzędzu znajduje się kilka boisk przeznaczonych do gry w piłkę nożną, koszykówkę, kryty basen i lodowisko.
Ta sekcja od 2011-09 wymaga zweryfikowania podanych informacji.
Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych. Część lub nawet wszystkie informacje w sekcji mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte. Sprawdź w źródłach:
Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary) Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tej sekcji.
↑ abcdefgGUS, Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2021 roku. Tablice w formacie XLSX [.xlsx], 21 lipca 2021.
↑Swarzędz wczoraj i dziś. Album z okazji 380. rocznicy lokacji miasta (s. 5)
↑Atlas historyczny Polski. Wielkopolska w drugiej połowie XVI wieku. Część II. Komentarz. Indeksy, Warszawa 2017, s. 251.
↑Swarzędz wczoraj i dziś. Album z okazji 380. rocznicy lokacji miasta (s. 8)
↑RomanR.PawlakRomanR., Polska - zabytkowe ratusze, wyd. 1, Warszawa: Sport i Turystyka - MUZA SA, 2003, s. 313, ISBN 83-7200-991-0, OCLC 52450161 [dostęp 2022-10-26].
↑Centrum handlowe AGROBEX. [w:] Strona Przedsiębiorstwa Produkcyjno-Usługowego i Handlowego „Agrobex” spółka z o.o. [on-line]. agrobex.pl. [dostęp 2015-07-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-07-15)].
↑Uchwała nr XXXIII/331/2017 Rady Miejskiej w Swarzędzu z dnia 28 lutego 2017 r. w sprawie: dostosowania sieci szkół podstawowych i gimnazjów do nowego ustroju szkolnego. [dostęp 2017-09-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-08-26)]. (pol.).
↑Uchwała nr XXVI/366/V/2017 Rady Powiatu w Poznaniu z dnia 29 marca 2017 r. w sprawie: dostosowania sieci szkół ponadgimnazjalnych i specjalnych do nowego ustroju szkolnego oraz ustalenia sieci szkół ponadpodstawowych i specjalnych. [dostęp 2017-09-01]. (pol.).