| Państwo | |
|---|---|
| Lider | |
| Data założenia |
6 lutego 1988 |
| Adres siedziby | |
| Ideologia polityczna | |
| Poglądy gospodarcze | |
| Liczba członków |
33 207[1] |
| Członkostwo międzynarodowe |
|
| Grupa w Parlamencie Europejskim |
|
| Młodzieżówka | |
| Barwy |
żółty |
| Obecni posłowie |
72/349
|
| Obecni eurodeputowani |
3/21
|
| Strona internetowa | |
Szwecja
 Ustrój i polityka Szwecji Ustrój polityczny
Konstytucja
Władza ustawodawcza
Monarcha
Władza wykonawcza
Władza sądownicza
Kontrola państwowa
Finanse
Samorząd terytorialny
Partie polityczne
Polityka zagraniczna
|
Szwedzcy Demokraci (szw. Sverigedemokraterna, SD) – szwedzka narodowo-konserwatywna, nacjonalistyczna i populistyczna partia polityczna[2][3], założona w 1988 roku[4], będąca sukcesorką Partii Szwedów, Partii Postępu i organizacji Bevara Sverige Svenskt[5]. Początkowo partia podnosiła postulaty faszystowskie i antydemokratyczne[4], jednak pod koniec lat 90. XX wieku zaczęła się dystansować od swojej ideologicznej przeszłości[6]. Przedstawiciele partii w Parlamencie Europejskim należą do frakcji Europejskich Konserwatystów i Reformatorów[7].
Partia została założona 6 lutego 1988[8]. W latach 1988–1992 partia posiadała dwóch liderów (w latach 1988–1989 funkcję tę pełnili Leif Ericsson i Jonny Berg, w latach 1989–1990 Ola Sundberg i Anders Klarström, a w latach 1990–1992 Anders Klarström i Madeleine Larsson)[9]. W latach 1992–1995 funkcję lidera samodzielnie pełnił Anders Klarström[4]. Pod rządami Mikaela Janssona partia przeszła gruntowne zmiany ideologiczne i wizerunkowe[4]. W 1999 partia odcięła się od wszystkich organizacji, nawiązujących do narodowego socjalizmu[4].
W 2005 roku liderem partii został Jimmie Åkesson[4]. Podobnie jak Mikael Jansson, Åkesson dążył do stworzenia wizerunku Szwedzkich Demokratów jako partii pragmatycznej, bardziej umiarkowanej[4]. W wyborach parlamentarnych w 2010 roku partia zdobyła 5,7% głosów i wprowadziła do Riksdagu 20 posłów[10]. W wyborach parlamentarnych w 2014 roku partia zdobyła 12,9% głosów[4]. Po owych wyborach zarówno partie lewicowe, jak i partie prawicowe nie były w stanie stworzyć rządu większościowego, w związku z czym „języczkiem u wagi” stali się Szwedzcy Demokraci[4]. Ostatecznie rząd stworzyły Szwedzka Socjaldemokratyczna Partia Robotnicza i Partia Zielonych[11]. 3 grudnia 2014 parlamentarzyści SD zagłosowali za propozycją autorstwa Sojuszu, uniemożliwiając tym samym podwyższenie podatków na rzecz wzmocnienia i częściowej rozbudowy państwa opiekuńczego[4]. 27 grudnia Löfven poinformował o dojściu do porozumienia z partiami Sojuszu, mającego na celu marginalizację Szwedzkich Demokratów[4]. Umowa, pomimo że obowiązywała do 2022 roku, została zerwana w październiku 2015 roku[11][12].
W wyborach parlamentarnych w 2018 roku partia zdobyła 17,5% głosów i wprowadziła do Riksdagu 62 posłów[13]. W tym samym roku został wybrany pierwszy burmistrz z ramienia Szwedzkich Demokratów (w gminie Hörby)[14]. W 2018 roku Szwedzcy Demokraci weszli wraz z Umiarkowaną Partią Koalicyjną i Chrześcijańskimi Demokratami w skład koalicji rządzących m.in. w gminie Bromölla, gminie Herrljunga, gminie Sölvesborg, gminie Staffanstorp[15][16]. 24 listopada 2021 roku Szwedzcy Demokraci wraz z posłami Umiarkowanej Partii Koalicyjnej i Chrześcijańskich Demokratów przegłosowali propozycję budżetu, w którym założono obniżkę podatków[17][18].
W wyborach parlamentarnych w 2022 roku partia zajęła 2. miejsce i wprowadziła do Riksdagu 73 posłów[19]. Szwedzcy Demokraci poparli rząd Ulfa Kristerssona w zamian za utworzenie biura koordynacyjnego w kancelarii rządu, zajmującego się monitorowaniem jego prac[19][20]. Partia brała udział w tworzeniu umowy koalicyjnej w Tidö[19].
Program Szwedzkich Demokratów opiera się na narodowym konserwatyzmie[2] i populizmie[21].
Partia chce ograniczenia liczby wykonywanych aborcji. Postuluje ograniczenie prawa do przerywania ciąży na życzenie do 12. tygodnia (obecnie możliwe jest to do 18. tygodnia)[22]. Szwedzcy Demokraci uważają, że „masowa imigracja do Szwecji jest powodem wielu problemów społecznych”, a także popierają zaostrzenie polityki migracyjnej[23]. Sądzą również, że w Szwecji wszyscy powinni mieć równe prawa, niezależnie od orientacji seksualnej[24].
Partia proponuje podwyższenie pensji policjantów i zwiększenie uprawnień policji[24]. Szwedzcy Demokraci popierają wprowadzenie zaostrzenia kar za przestępstwa, zwłaszcza za te z użyciem przemocy i przestępstwa seksualne[24].
Po inwazji Rosji na Ukrainę partia poparła wstąpienie Szwecji do NATO[25]. Jest uważana za partię eurosceptyczną[26]. Partia popiera państwowość Tajwanu, rozwiązanie dwupaństwowe konfliktu izraelsko-palestyńskiego i przeniesienie ambasady Szwecji w Izraelu do Jerozolimy[24].
Na początku 2008 roku partia liczyła około 3 000 członków, w 2017 było już 28 340 członków[27].
W chwili obecnej posiada trzynaście stowarzyszeń regionalnych oraz około stu miejscowych lub miejskich stowarzyszeń. Młodzieżówką Sverigedemokraterny jest powołana do życia w 1998 Liga Młodzieży.
| Wybory | Wyniki[28] | Mandaty | +/- | Rząd | |
|---|---|---|---|---|---|
| Głosy | % | ||||
| 1988 | 1 118 | 0,0 | 0/349
|
Nowa | Poza parlamentem |
| 1991 | 4 887 | 0,1 | 0/349
|
 0
|
Poza parlamentem |
| 1994 | 13 954 | 0,3 | 0/349
|
0
|
Poza parlamentem |
| 1998 | 19 624 | 0,4 | 0/349
|
0
|
Poza parlamentem |
| 2002 | 76 300 | 1,4 | 0/349
|
0
|
Poza parlamentem |
| 2006 | 162 463 | 2,9 | 0/349
|
0
|
Poza parlamentem |
| 2010 | 339 610 | 5,7 | 20/349
|
 20
|
Opozycja |
| 2014 | 801 178 | 12,9 | 49/349
|
29
|
Opozycja |
| 2018 | 1 100 662 | 17,6 | 62/349
|
13
|
Opozycja |
| 2022 | 1 330 325 | 20,5 | 73/349
|
11
|
Wsparcie |
| Wybory | Wyniki[28] | Mandaty | +/- | |
|---|---|---|---|---|
| Głosy | % | |||
| 1999 | 8 568 | 0,3 | 0/22
|
Nowa |
| 2004 | 28 303 | 1,1 | 0/19
|
0
|
| 2009 | 103 584 | 3,3 | 0/19
|
0
|
| 2014 | 359 248 | 9,7 | 2/20
|
2
|
| 2019 | 636 877 | 15,3 | 3/20
|
1
|
|
Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.
Zawartość tej strony pochodzi stąd.
