Stanisław Janusz
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

25 kwietnia 1890
Mokra Strona, Austro-Węgry

Data i miejsce śmierci

15 października 1970
Warszawa, Polska

Wiceprzewodniczący PKWN
Okres

od 9 października 1944
do 31 grudnia 1944

Przynależność polityczna

Stronnictwo Ludowe

II wiceprezes Rady Ministrów
Okres

od 31 grudnia 1944
do 28 czerwca 1945

Przynależność polityczna

Stronnictwo Ludowe

Wojewoda lwowski z siedzibą w Rzeszowie[a]
Okres

od 22 września 1944
do 22 października 1944

Przynależność polityczna

Stronnictwo Ludowe

Poprzednik

Wiktor Jedliński

Następca

Stanisław Tkaczow

Odznaczenia
Order Sztandaru Pracy I klasy Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski Order Sztandaru Pracy II klasy Złoty Krzyż Zasługi Złoty Krzyż Zasługi Medal za Warszawę 1939–1945 Medal 10-lecia Polski Ludowej
Grób Stanisława Janusza

Stanisław Janusz (ur. 25 kwietnia 1890 w Mokrej Stronie, zm. 15 października 1970 w Warszawie) – polski rolnik, polityk, działacz Stronnictwa Chłopskiego i Stronnictwa Ludowego, wojewoda w Rzeszowie (1944), poseł w latach 1928–1930 i 1944–1952.

Życiorys

Urodził się 25 kwietnia 1890 w Mokrej Stronie (późniejszej dzielnicy Przeworska), w rodzinie Mateusza i Katarzyny z domu Kapusta. Ukończył szkołę powszechną w Przeworsku, przez rok uczęszczał także do gimnazjum w Jarosławiu. Podczas I wojny światowej służył w armii austriackiej, a od 1915 przebywał w niewoli rosyjskiej. Do kraju powrócił w 1918.

Od młodych lat był związany z radykalnym ruchem chłopskim, w 1927 przystąpił do Stronnictwa Chłopskiego. W latach 1928–1930 był posłem na Sejm RP II kadencji. W 1931 wraz z SCh przystąpił do Stronnictwa Ludowego, gdzie w latach 1933–1935 był członkiem Rady Naczelnej. Wykluczony został z partii za radykalizm. Współorganizował strajki chłopskie w powiecie przeworskim, przez co w 1933 był więziony przez sanację. W czasie II wojny światowej współpracował z Batalionami Chłopskimi, Armią Ludową i działaczami PPR, w związku z czym był więziony przez Gestapo.

Od 22 września 1944 do 22 października 1944 był wojewodą lwowskim z siedzibą w Rzeszowie. Od 1944 działał w prokomunistycznym Stronnictwie Ludowym, z ramienia którego w latach 1944–1947 był posłem do Krajowej Rady Narodowej. W latach 1944–1947 był także prezesem Zarządu Głównego Związku „Samopomocy Chłopskiej”, następnie honorowym prezesem. Od 9 października 1944 do 31 grudnia 1944 był wiceprzewodniczącym PKWN, a następnie – do 28 czerwca 1945 – był II wicepremierem w Rządzie Tymczasowym Edwarda Osóbki-Morawskiego. W latach 1947–1952 był posłem na Sejm Ustawodawczy, następnie od 1952 posłem na Sejm PRL I kadencji.

We wrześniu 1944 współtworzył Stronnictwo Ludowe, zostając jego wiceprezesem, którym był przez dwa miesiące. Od marca 1945 do stycznia 1946 przewodniczył radzie naczelnej tej partii. W listopadzie 1949 przystąpił wraz z nią do Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego, gdzie zasiadał we władzach krajowych (m.in. do 1959 w NKW). Był członkiem zarządu głównego Ligi Przyjaciół Żołnierza oraz Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Radzieckiej.

Zmarł 15 października 1970 w Warszawie[1]. Został pochowany na cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie (kwatera A2-tuje-7)[2].

Ordery i odznaczenia

Uwagi

  1. Stanisław Janusz był formalnie wojewodą lwowskim rezydującym w Rzeszowie. Zgodnie z art. 11 dekretu PKWN z dnia 21 sierpnia 1944 r. o trybie powołania władz administracji ogólnej I i II instancji obowiązywał bowiem przedwojenny podział administracyjny kraju. Dopiero na mocy dekretu z dnia 7 lipca 1945 r. utworzono województwo rzeszowskie.

Przypisy

  1. Zmarł Stanisław Janusz, „Nowiny” nr 286 (6696) z 16 października 1970.
  2. Wyszukiwarka grobów w Warszawie. [dostęp 2019-11-25].
  3. M.P. z 1955 r. nr 52, poz. 561 („w 10 rocznicę Polski Ludowej za zasługi w pracy społeczno-politycznej i zawodowej”).
  4. M.P. z 1946 r. nr 26, poz. 43 („w pierwszą rocznicę wyzwolenia Warszawy zasłużonym w walce o wyzwolenie i odbudowę Stolicy (...)”).
  5. M.P. z 1955 r. nr 42, poz. 411 – Uchwała Rady Państwa z dnia 10 stycznia 1955 r. nr 0/56 – na wniosek Naczelnego Komitetu Wykonawczego Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego.

Bibliografia

  • Leksykon historii Polski z 1995.
  • Profil na stronie Biblioteki Sejmowej.

Witaj

Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.

Źródło

Zawartość tej strony pochodzi stąd.

Odsyłacze

Generator Margonem

Podziel się