ResponseEve, a responsive template by SiGa

Spółgłoska szczelinowa z retrofleksją dźwięczna
Numer IPA	137
ʐ
Jednostka znakowa	ʐ
Unikod	U+0290
UTF-8 (hex)	ca 90
Inne systemy
X-SAMPA	z`
Kirshenbaum	z.
Alfabet Braille'a	⠲⠵
Przykład
informacje • pomoc
Obraz znaku
Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu.

Spółgłoska szczelinowa z retrofleksją dźwięczna – rodzaj dźwięku spółgłoskowego występujący w językach naturalnych. W międzynarodowej transkrypcji fonetycznej IPA oznaczana jest symbolem: [ʐ]

Artykulacja

W czasie artykulacji podstawowego wariantu [ʐ]:

• modulowany jest prąd powietrza wydychanego z płuc, czyli jest to spółgłoska płucna egresywna
• tylna część podniebienia miękkiego zamyka dostęp do jamy nosowej, powietrze uchodzi przez jamę ustną (spółgłoska ustna)
• prąd powietrza w jamie ustnej przepływa ponad całym językiem lub przynajmniej uchodzi wzdłuż środkowej linii języka (spółgłoska środkowa)
• czubek języka dotyka podniebienia twardego – jest to spółgłoska z retrofleksją
• wiązadła głosowe periodycznie drgają, spółgłoska ta jest dźwięczna

Warianty

Można wyróżnić zasadniczo dwa typy retrofleksji:

• artykulację apikalno-postalweolarną – koniuszek języka zostaje uniesiony ku górze i zbliża się (ew. styka) z obszarem tuż za dziąsłami,
• artykulację subapikalno-prepalatalną – przód języka wygina się ku górze i do tyłu, tak że spodnia część języka zbliża się (ew. styka) z początkowym odcinkiem podniebienia twardego.

Przykłady

• w języku abchaskim: abжа [ˈabʐa], "połowa"
• w języku paszto: ږمونځ [ʐmunʣ] "grzebień"
• w języku hiszpańskim (dialekt gwatemalski): arras [aʐaʂ], "bezpieczeństwo"

Polska i rosyjska spółgłoska zadziąsłowa [ʒ] jest często uznawana (przez lingwistów zachodnich, ale nie przez slawistów) za spółgłoskę laminalną z retrofleksją. W języku polskim mamy jednak do czynienia z artykulacją z płaskim językiem, więc używanie tego terminu ma na celu podkreślenie różnicy między polskimi twardymi spółgłoskami zadziąsłowymi a ich czeskimi czy angielskimi odpowiednikami, wymawianymi miękko.

Terminologia

Spółgłoskę [ʐ] zaliczamy do spółgłosek syczących czyli sybilantów. Oprócz tego, zamiast terminu "spółgłoska z retrofleksją" można stosować nazwy "spółgłoska szczytowa" lub "cerebralna"

Zobacz też

• bezdźwięczny odpowiednik spółgłoski [ʐ]: [ʂ]