Spółgłoska szczelinowa wargowo-zębowa dźwięczna
Numer IPA 129
v
Jednostka znakowa v
Unikod U+0076
UTF-8 (hex) 76
Inne systemy
X-SAMPA v
Kirshenbaum v
IPA Braille↗ ⠧
Przykład
informacje • pomoc
Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu.

Spółgłoska szczelinowa wargowo-zębowa dźwięczna – rodzaj dźwięku spółgłoskowego występujący w językach naturalnych. W międzynarodowej transkrypcji fonetycznej IPA oznaczanej symbolem: [v].

Artykulacja

Opis

W czasie artykulacji podstawowego wariantu [v]:

  • modulowany jest prąd powietrza wydychanego z płuc, tak więc artykulacja tej spółgłoski wymaga inicjacji płucnej i egresji;
  • tylna część podniebienia miękkiego zamyka dostęp do jamy nosowej, prąd powietrza uchodzi przez jamę ustną;
  • prąd powietrza w jamie ustnej przepływa ponad całym językiem – lub przynajmniej powietrze uchodzi wzdłuż środkowej linii języka;
  • dolna warga kontaktuje się z górnymi siekaczami (jest to spółgłoska zębowa), tworząc małą szczelinę. Szczelina ta jest na tyle wąska, że masy powietrza wydychanego z płuc tworzą charakterystyczny szum;
  • wiązadła głosowe periodycznie drgają, spółgłoska ta jest dźwięczna[1].

Warianty

Nie zawsze spółgłoska ta jest wymawiana wg powyższego schematu – czasami może dojść do drobnych zmian, np. może zajść:

  • wzniesienie środkowej części grzbietu języka w stronę podniebienia twardego, mówimy wtedy o spółgłosce (spalatalizowanej: [vʲ]
  • wzniesienie tylnej części grzbietu języka w kierunku podniebienia tylnego, mówimy w takim przypadku o spółgłosce welaryzowanej: [vˠ]
  • zaokrąglenie warg, mówimy wtedy o spółgłosce labializowanej: [vʷ][1].

Występowanie

Przykłady w wybranych językach:

Język Słowo IPA Znaczenie Uwagi
angielski[2] valve [væɫv] 'zastawka'
arabski Dialekt syryjski[3] كاڥي [vaˈhab] 'złoto'
Dialekt algierski[4] ذهب [kavi] 'podróżować'
duński[5] véd [ve̝ːˀð̠˕ˠ] 'wiedzieć' Zazwyczaj transkrybowane do IPA jako ʋ.
kataloński[6] viu [ˈviw] 'żyć'
francuski[7] valve [valv] 'zastawka' Zobacz też: Wymowa i transkrypcja języka francuskiego.
gruziński[8] ვიწრო [ˈviʦʼɾo] 'wąski' Zobacz też: Wiktionary: Aneks:Język gruziński - Alfabet i wymowa
ormiański Dialekt wschodni[9] վեց [vɛʦʰ] 'sześć'
polski[10][1] waga [vaga] - Zobacz też: Fonetyka języka polskiego.
portugalski[11] vila [ˈvilɐ] 'miasteczko'
rumuński[12] val [väl] 'fala'
rosyjski[13] волосы [ˈvʷo̞ɫ̪əs̪ɨ̞] 'włosy'
hiszpański[14] afgano [ävˈɣ̞äno̞] 'afgański' W języku hiszpańskim ta głoska nie ma własnego zapisu literowego, jest jedynie allofonem głoski [f] i jest zapisywana jako litera f[15].
włoski[16] avare [aˈvare] 'skąpe'

Przypisy

  1. ↑ a b c Magdalena Derwojedowa: Zamiast korepetycji Język polski Kompendium. Świat książki, 2005. ISBN 83-7391-251-7.
  2. ↑ Beata Assaf (red.): Kieszonkowy słownik polsko-angielski angielsko-polski. Larousse/SEJER, 2004, s. 8. ISBN 83-89181-14-2.
  3. ↑ Robin Thelwall. Illustrations of the IPA: Arabic. „Journal of the International Phonetic Association”. 20 (2), s. 37–41, 1990. DOI: 10.1017/S0025100300004266 (ang.). 
  4. ↑ Robin Thelwall. Illustrations of the IPA: Arabic. „Journal of the International Phonetic Association”. 20 (2), s. 37–41, 1990. DOI: 10.1017/S0025100300004266 (ang.). 
  5. ↑ Hans Basbøll, The Phonology of Danish, 2005 (ang.).
  6. ↑ Joan F. Carbonell, Joaquim Llisterri. Catalan. „Journal of the International Phonetic Association”. 22 (1–2), s. 53–56, 1992. DOI: 10.1017/S0025100300004618 (ang.). 
  7. ↑ Cecile Fougeron, Caroline L Smith. Illustrations of the IPA:French. „Journal of the International Phonetic Association”. 23 (2), s. 73–76, 1993. DOI: 10.1017/S0025100300004874 (ang.). 
  8. ↑ Ryan K. Shosted, Vakhtang Chikovani. Standard Georgian. „Journal of the International Phonetic Association”. 36 (2), s. 255–264, 2006. DOI: 10.1017/S0025100306002659 (ang.). 
  9. ↑ Jasmine Dum-Tragut, Armenian: Modern Eastern Armenian, John Benjamins Publishing Company, 2009 (ang.).
  10. ↑ Wiktor Jassem. Polish. „Journal of the International Phonetic Association”. 33 (1), s. 103–107, 2003. DOI: 10.1017/S0025100303001191 (ang.). 
  11. ↑ Madalena Cruz-Ferreira. European Portuguese. „Journal of the International Phonetic Association”. 25 (2), s. 90–94, 1995. DOI: 10.1017/S0025100300005223 (ang.). 
  12. ↑ dexonline.ro (rum.) [dostęp: 22.08.2018]
  13. ↑ Jaye Padgett. Contrast and Post-Velar Fronting in Russian. „Natural Language & Linguistic Theory”. 21 (1), s. 39–87, 2003. DOI: 10.1023/A:1021879906505 (ang.). 
  14. ↑ Consonantes del lingua espanol (hiszp.) Data dostępu: 15 września 2018
  15. ↑ alfabet i wymowa hiszpańska Data dostępu: 15 września 2018
  16. ↑ Derek Rogers, Luciana d'Arcangeli. Italian. „Journal of the International Phonetic Association”. 34 (1), s. 117–121, 2004. DOI: 10.1017/S0025100304001628 (ang.). 

Terminologia

Spółgłoska szczelinowa wargowo-zębowa to inaczej spółgłoska frykatywna labio-dentalna.

p • d • e
Spółgłoski
 
Płucne
wargowe przedniojęzykowe tylnojęzykowe laryngalne
dwuwar-
gowe 		wargowo-
zębowe 		językowo-
wargowe 		zębo-
we  		przednio-
językowo-
dziąsłowe 		zadziąs-
łowe 		z retroflek-
sją 		podnie-
bienne 		miękko-
podnie-
bienne 		języcz-
kowe 		gardłowe / nagłośniowe krtaniowe
nosowe m̥ m ɱ n̼ n̥ n ɳ̊ ɳ ɲ̊ ɲ ŋ̊ ŋ ɴ
zwarte p b p̪ b̪ t̼ d̼ t d ʈ ɖ c ɟ k ɡ q ɢ ʡ ʔ
syczące zwarto-szczelinowe ts dz t̠ʃ d̠ʒ ʈʂ ɖʐ t̠ɕ d̠ʑ
niesyczące zwarto-szczelinowe pɸ bβ p̪f b̪v t̪θ d̪ð tɹ̝̊ dɹ̝ t̠ɹ̠̊˔ d̠ɹ̠˔ cç ɟʝ kx ɡɣ qχ ʡʢ ʔh
syczące szczelinowe s z ʃ ʒ ʂ ʐ ɕ ʑ
niesyczące szczelinowe ɸ β f v θ̼ ð̼ θ ð θ̠ ð̠ ɹ̠̊˔ ɹ̠˔ ɻ˔ ç ʝ x ɣ χ ʁ ħ ʕ h ɦ
półotwarte ʋ̥ ʋ ɹ̥ ɹ ɻ̊ ɻ j̊ j ɰ̊ ɰ ʔ̞
uderzeniowe ⱱ̟ ⱱ ɾ̼ ɾ̥ ɾ ɽ̊ ɽ ɢ̆ ʡ̆
drżące ʙ̥ ʙ r̥ r ʀ̥ ʀ ʜ ʢ
boczne zwarto-szczelinowe tɬ dɮ ʈɭ̊˔ cʎ̝̊ kʟ̝̊ ɡʟ̝
boczne szczelinowe ɬ ɮ ɭ̊˔ ɭ˔ ʎ̝̊ ʎ̝ ʟ̝̊ ʟ̝
boczne półotwarte l̥ l ɭ̊ ɭ ʎ̥ ʎ ʟ̥ ʟ ʟ̠
boczne uderzeniowe ɺ ɭ̆ ʎ̆ ʟ̆
 
Niepłucne
dwuwar-
gowe 		wargowo-
zębowe 		zębowe przednio-
językowo-
dziąsłowe 		zadziąs-
łowe 		z retroflek-
sją 		podnie-
bienne 		miękko-
podnie-
bienne 		języcz-
kowe 		gardło-
we 		krtaniowe
ejektywne zwarte pʼ tʼ ʈʼ cʼ kʼ qʼ ʡʼ
zwarto-
szczelinowe 		t̪θʼ tsʼ t̠ʃʼ ʈʂʼ kxʼ qχʼ
szczelinowe ɸʼ fʼ θʼ sʼ ʃʼ ʂʼ ɕʼ xʼ χʼ
boczne zwarto-
szczelinowe 		tɬʼ cʎ̝̊ʼ kʟ̝̊ʼ
boczne
szczelinowe 		ɬʼ
mlaski nieprzydechowe/
dźwięczne 		ʘ ʘ̬ ǀ ǀ̬ ǃ ǃ̬ ǃ˞ ǃ̬˞ ǂ ǂ̬ ◌ˀ
nosowe ʘ̃ ǀ̃ ǃ̃ ǃ̃˞ ǂ̃ ◌̃ˀ
boczne ǁ ǁ̬
boczne nosowe ǁ̃
iniektywne ɓ̥ ɓ ɗ̥ ɗ ᶑ̥ ᶑ ʄ̊ ʄ ɠ̊ ɠ ʛ̥ ʛ
 
Z koartykulacją
nosowe
nm wargowo-przedniojęzykowa
ŋm wargowo-miękkopodniebienna
zwarte
tp wargowo-przedniojęzykowa
(bezdźwięczna)
db wargowo-przedniojęzykowa
(dźwięczna)
kp wargowo-miękkopodniebienna
(bezdźwięczna)
gb wargowo-miękkopodniebienna
(dźwięczna)
qʡ języczkowo-nagłośniowa
szczelinowe
ɧ zadziąsłowo-miękkopodniebienna
(bezdźwięczna)
półotwarte
ʍ wargowo-miękkopodniebienna
(bezdźwięczna)
w wargowo-miękkopodniebienna
(dźwięczna)
ɫ boczna dziąsłowa welaryzowana
ɥ̊ wargowo-podniebienna (bezdźwięczna)
ɥ wargowo-podniebienna (dźwięczna)
Międzynarodowy alfabet fonetyczny

Witaj

Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.

Źródło

Zawartość tej strony pochodzi stąd.

Odsyłacze

Hilldaria - część III - strona 4 Tangata Manu - strona 1 Hilldaria - część II - strona 7 ortodoncja katowice apartamenty w Szczawnicy

Podziel się