Spółgłoska szczelinowa gardłowa dźwięczna
|
|
Numer IPA
|
145
|
ʕ
|
Jednostka znakowa
|
ʕ
|
Unikod
|
U+0295
|
UTF-8 (hex)
|
ca 95
|
Inne systemy
|
X-SAMPA
|
?\
|
Kirshenbaum
|
H<vcd>
|
IPA Braille↗
|
⠖⠆
|
Przykład
|
informacje • pomoc
|
Obraz znaku
|
|
|
Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu.
|
Spółgłoska szczelinowa gardłowa dźwięczna – rodzaj dźwięku spółgłoskowego występujący w językach naturalnych. W międzynarodowej transkrypcji fonetycznej IPA oznaczana jest symbolem: ʕ.
Artykulacja
W czasie artykulacji podstawowego wariantu [ʕ]:
- modulowany jest prąd powietrza wydychanego z płuc, czyli jest to spółgłoska płucna egresywna
- tylna część podniebienia miękkiego zamyka dostęp do jamy nosowej, powietrze uchodzi przez jamę ustną (spółgłoska ustna)
- prąd powietrza w jamie ustnej przepływa ponad całym językiem lub przynajmniej uchodzi wzdłuż środkowej linii języka (spółgłoska środkowa)
- jest to spółgłoska gardłowa – następuje skurcz mięśni zwieraczy gardła. Gardło staje się na tyle wąskie, że masy powietrza wydychanego z płuc przechodząc przez nie tworzą charakterystyczny dla spółgłoski szczelinowej szum. W praktyce w wielu językach występuje spółgłoska gardłowa półotwarta, wymagająca mniejszego napięcia mięśniowego. Dźwięki te nie są odróżniane przez IPA.
- wiązadła głosowe periodycznie drgają, spółgłoska ta jest dźwięczna
Artykulacji tej głoski można nauczyć się przesuwając nasadę języka do tyłu aż do momentu, gdy poczujemy napięcie mięśni, i nie rozluźniając ich starając się wypowiedzieć [ɦ]. Arabscy językoznawcy często porównują brzmienie tej głoski do dźwięku wydawanego przez wielbłąda [1].
Przykłady
Głoska ta jest obca językom indoeuropejskim. Występuje w:
- Żydzi aszkenazyjscy często zastępują tę głoskę przez [ʔ] lub omijają zupełnie.
Pisownia
- w transliteracji języków semickich stosuje się symbol ʿ, czasami z przyczyn technicznych zastępowany apostrofem. Tworzy to jednak niejednoznaczność, ponieważ apostrof jest też używany do oddania zwarcia krtaniowego
- w języku somalijskim dźwięk ten jest zapisywany literą c
Spółgłoski |
---|
|
|
Z koartykulacją |
---|
nosowe
|
nm
|
wargowo-przedniojęzykowa
|
ŋm
|
wargowo-miękkopodniebienna
|
zwarte
|
tp
|
wargowo-przedniojęzykowa (bezdźwięczna)
|
db
|
wargowo-przedniojęzykowa (dźwięczna)
|
kp
|
wargowo-miękkopodniebienna (bezdźwięczna)
|
gb
|
wargowo-miękkopodniebienna (dźwięczna)
|
qʡ
|
języczkowo-nagłośniowa
|
|
szczelinowe
|
ɧ
|
zadziąsłowo-miękkopodniebienna (bezdźwięczna)
|
półotwarte
|
ʍ
|
wargowo-miękkopodniebienna (bezdźwięczna)
|
w
|
wargowo-miękkopodniebienna (dźwięczna)
|
ɫ
|
boczna dziąsłowa welaryzowana
|
ɥ̊
|
wargowo-podniebienna (bezdźwięczna)
|
ɥ
|
wargowo-podniebienna (dźwięczna)
|
|
|
|
|
|