Spółgłoska szczelinowa sycząca dziąsłowa dźwięczna
Numer IPA 133
z
Jednostka znakowa z
Unikod U+007a
UTF-8 (hex) 7a
Inne systemy
X-SAMPA z
Kirshenbaum z
IPA Braille↗ ⠵
Przykład
informacje • pomoc
Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu.

Spółgłoska szczelinowa sycząca dziąsłowa dźwięczna – rodzaj dźwięku spółgłoskowego występujący w językach naturalnych. W międzynarodowej transkrypcji fonetycznej IPA oznaczana jest symbolem: [z].

Artykulacja

W czasie artykulacji podstawowego wariantu [z]:

  • modulowany jest prąd powietrza wydychanego z płuc, czyli jest to spółgłoska płucna egresywna
  • tylna część podniebienia miękkiego zamyka dostęp do jamy nosowej, powietrze uchodzi przez jamę ustną (spółgłoska ustna)
  • prąd powietrza w jamie ustnej przepływa ponad całym językiem lub przynajmniej uchodzi wzdłuż środkowej linii języka (spółgłoska środkowa)
  • jest to spółgłoska dziąsłowa – język kontaktuje się z dziąsłami, tworząc małą szczelinę. Szczelina ta jest na tyle wąska, że masy powietrza wydychanego z płuc tworzą charakterystyczny dla spółgłosek szczelinowych szum. W zależności od tego czy kontaktu dokonuje spodnia powierzchnia czy czubek języka, mowa o spółgłosce apikalnej [z̺] lub laminalnej [z̻].
  • wiązadła głosowe drgają periodycznie, spółgłoska ta jest dźwięczna.

Terminologia

Spółgłoskę [z] zalicza się do spółgłosek syczących, czyli sybilantów.

Przykłady

  • spółgłoska laminalna
w języku polskim: zupa ['z̻upa]
w języku angielskim: zone [z̻əʊn] „strefa”
w języku perskim: ﺰﻤﻴﻦ [z̻a'mi:n] „ziemia”
  • spółgłoska apikalna
w kastylijskim dialekcie języka hiszpańskiego: desde ['dez̺de] „od kiedy”
w języku nowogreckim: ζάλη ['z̺ali] „zawroty głowy”

Spółgłoska szczelinowa niesycząca dziąsłowa dźwięczna

W niektórych językach występuje spółgłoska szczelinowa niesycząca dziąsłowa dźwięczna, pozbawiona odrębnego symbolu IPA, zapisywana [ð̠], [ð͇] lub [ɹ̝], kiedy zachodzi potrzeba rozróżnienia.

Artykulacja

W czasie artykulacji podstawowego wariantu [ð̠]:

  • modulowany jest prąd powietrza wydychanego z płuc, czyli jest to spółgłoska płucna egresywna
  • tylna część podniebienia miękkiego zamyka dostęp do jamy nosowej, powietrze uchodzi przez jamę ustną (spółgłoska ustna)
  • prąd powietrza w jamie ustnej przepływa ponad całym językiem lub przynajmniej uchodzi wzdłuż środkowej linii języka (spółgłoska środkowa)
  • jest to spółgłoska dziąsłowa – język kontaktuje się z dziąsłami, tworząc małą szczelinę. Szczelina ta jest na tyle wąska, że masy powietrza wydychanego z płuc tworzą charakterystyczny dla spółgłosek szczelinowych szum. W zależności od tego czy kontaktu dokonuje górna powierzchnia czy czubek języka, mowa o spółgłosce apikalnej lub laminalnej.
  • wiązadła głosowe drgają periodycznie, spółgłoska ta jest dźwięczna

Przykłady

Przypisy

  1. ↑ a b Magnus Pétursson. Étude de la réalisation des consonnes islandaises þ, ð, s, dans la prononciation d'un sujet islandais à partir de la radiocinématographie. „Phonetica”. 33, s. 203-216, 1971. DOI: 10.1159/000259344 (fr.). 
  2. ↑ a b Peter Ladefoged, Ian Maddieson: The Sounds of the World's Languages. Oxford: Blackwell, 1996, s. 144-145. ISBN 0-631-19814-8. (ang.)
p • d • e
Spółgłoski

Witaj

Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.

Źródło

Zawartość tej strony pochodzi stąd.

Odsyłacze

drogi wodne znaki wodne sklep drogowy internetowy zwierzakowy.eu dlazwierzat.eu stancja lublin tanie

Podziel się