Spółgłoska nosowa zębowa – rodzaj dźwięku spółgłoskowego występujący w językach naturalnych. W międzynarodowej transkrypcji fonetycznej IPA oznaczanej symbolem: [n̪].
Artykulacja
Opis
W czasie artykulacji podstawowego wariantu [n̪]:
- modulowany jest prąd powietrza wydychanego z płuc, czyli jest to spółgłoska płucna egresywna
- Mimo iż dochodzi do zablokowania przepływu powietrza przez tor ustny jamę ustną, podniebienie miękkie jest opuszczone i powietrze uchodzi przez nos – jest to spółgłoska nosowa
- prąd powietrza w jamie ustnej przepływa ponad całym językiem lub przynajmniej powietrze uchodzi wzdłuż środkowej linii języka – jest to spółgłoska środkowa
- język kontaktuje się z zębami, tworząc zwarcie – jest to spółgłoska zębowa.
- wiązadła głosowe periodycznie drgają, spółgłoska ta jest dźwięczna
Warianty
Opisanej powyżej artykulacji może towarzyszyć dodatkowo:
- wzniesienie środkowej części grzbietu języka w stronę podniebienia twardego, mowa wtedy o spółgłosce zmiękczonej (spalatalizowanej): [n̪ʲ]
- wzniesienie tylnej części grzbietu języka w kierunku podniebienia tylnego, mowa wtedy o spółgłosce welaryzowanej: [n̪ˠ]
- przewężenie w gardle, mowa wtedy o spółgłosce faryngalizowanej spółgłosce: [n̪ˤ]
- zaokrąglenie warg, mowa wtedy o labializowanej spółgłosce [n̪ʷ]
Przykłady
Spółgłoski |
---|
|
|
Z koartykulacją |
---|
nosowe
|
nm
|
wargowo-przedniojęzykowa
|
ŋm
|
wargowo-miękkopodniebienna
|
zwarte
|
tp
|
wargowo-przedniojęzykowa (bezdźwięczna)
|
db
|
wargowo-przedniojęzykowa (dźwięczna)
|
kp
|
wargowo-miękkopodniebienna (bezdźwięczna)
|
gb
|
wargowo-miękkopodniebienna (dźwięczna)
|
qʡ
|
języczkowo-nagłośniowa
|
|
szczelinowe
|
ɧ
|
zadziąsłowo-miękkopodniebienna (bezdźwięczna)
|
półotwarte
|
ʍ
|
wargowo-miękkopodniebienna (bezdźwięczna)
|
w
|
wargowo-miękkopodniebienna (dźwięczna)
|
ɫ
|
boczna dziąsłowa welaryzowana
|
ɥ̊
|
wargowo-podniebienna (bezdźwięczna)
|
ɥ
|
wargowo-podniebienna (dźwięczna)
|
|
|
|
|
|