| miasto i gmina | |||||
 Ratusz w Sierpcu | |||||
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||
| Powiat | |||||
| Data założenia |
X wiek | ||||
| Prawa miejskie |
1322 | ||||
| Burmistrz |
Jarosław Marcin Perzyński | ||||
| Powierzchnia |
18,6 km² | ||||
| Populacja (31.12.2022) • liczba ludności • gęstość |
| ||||
| Strefa numeracyjna |
+48 24 | ||||
| Kod pocztowy |
09-200 | ||||
| Tablice rejestracyjne |
WSE | ||||
Położenie na mapie powiatu sierpeckiego  | |||||
Położenie na mapie Polski  | |||||
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |||||
 52°51′11″N 19°40′05″E/52,853056 19,668056
| |||||
| TERC (TERYT) |
1427011 | ||||
| SIMC |
0969310 | ||||
| Hasło promocyjne: Sierpc – miasto ze smakiem | |||||
Urząd miejski ul. Piastowska 11a09-200 Sierpc | |||||
| Strona internetowa | |||||
| BIP | |||||
Sierpc – miasto w Polsce położone w województwie mazowieckim, nad rzeką Sierpienicą przy jej ujściu do Skrwy, około 40 km na północ od Płocka. Siedziba władz powiatu sierpeckiego. Według danych z 31 grudnia 2018 r. miasto miało 17962 mieszkańców[1].
W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa płockiego.
Założone w 1322 roku jako miasto duchowne w powiecie sierpeckim województwa płockiego, prawa miejskie potwierdzone w 1389 roku, gdy Sierpc stał się własnością prywatną[2].
Miasto Sierpc leży na Wysoczyźnie Płońskiej. Według danych z roku 2002[3] Sierpc ma obszar 18,6 km², w tym:
Miasto stanowi 2,18% powierzchni powiatu.
Dane z 31 grudnia 2018[1]:
| Opis | Ogółem | Kobiety | Mężczyźni | |||
|---|---|---|---|---|---|---|
| jednostka | osób | % | osób | % | osób | % |
| populacja | 17 962 | 100 | 9 529 | 53,05 | 8 433 | 46,95 |
| gęstość zaludnienia (mieszk./km²) |
965,7 | 512,31 | 453,39 | |||
Miejscowość ma metrykę średniowieczną i jest notowana od XII wieku. Nazwę w formie Seprch notuje falsyfikat mogileński, dokument datowany na 1065, który został podrobiony prawdopodobnie w XII wieku. Do XVI wieku nazwa miejscowości brzmiała Sierpcz. W 1322 zanotowana w formie Seprcz, w 1383 de Seprcze[5].
Nazwa pochodzi od nazwy osobowej Sierpek z dodaniem przyrostka dzierżawczego *-jь. Wywodzi się od słowiańskiego imienia złożonego Siepraw lub Wszepraw oznaczającego „ten, który będzie prawy” lub ten, który jest zawsze prawy. W wyniku procesów lingwistycznych nazwa miasta upodobniła się do nazwy narzędzia rolniczego sierpa[5].
 |
Ta sekcja od 2009-02 wymaga zweryfikowania podanych informacji. |
Ukształtowanie terenu, na którym położone jest miasto, nasuwa przypuszczenie, że dawno temu rozciągało się tu jezioro. Już jednak na rok 400 p.n.e. datowane są pozostałości osad ludzkich na tym terenie. Genezą założenia miasta było prawdopodobnie miejsce noclegu podróżnych przemierzających gęste bory szlakiem bursztynowym z Pomorza na południe. Już w X w. Sierpc był znaczącym grodem – istnieją wzmianki mówiące o erygowanej w 1003 r. parafii i budowie kościoła w miejscu pogańskiej świątyni[6]. W XII w. raz na tydzień odbywały się tu targi. Ponadto rozwijało się rzemiosło. Prawdopodobnie już wtedy istniała kasztelania sierpecka.
W roku 1322 książę Wacław dokonuje z biskupem płockim zamiany pewnych wsi i gruntów w celu rozbudowy Płocka, oddając mu w zamian między innymi wieś Sierpc z prawem zbudowania w Sierpcu zamku i lokowania miasta na prawie średzkim. W 1356 roku, po pożarze, król Polski Kazimierz III nadaje Sierpcowi prawo magdeburskie[7].
Od tego czasu zaznacza się rozwój miasta Sierpca dzięki ożywionemu handlowi. W roku 1495 księstwo płockie, w którego granicach znajdował się Sierpc, zostało przyłączone do Korony Królestwa Polskiego. W XV i XVI wieku niezwykle rozwinęło się sukiennictwo. O bogactwie miasta świadczy fakt, że istniały w nim wówczas 4 kościoły.
W latach 1530, 1630 i 1794 miały miejsce wielkie pożary miasta. Poważne zniszczenia miały także miejsce podczas potopu szwedzkiego. Po rozbiorze polskiego państwa monarchicznego Sierpc na wiele lat stał się częścią Cesarstwa Rosyjskiego, wchodził w skład województwa płockiego i guberni płockiej. W okolicy Sierpca toczyły się walki powstańcze. 28 września 1831 roku, w czasie powstania listopadowego pod Sierpcem miała miejsce potyczka polskiego pułku z cesarską konnicą, gdzie mężnie walczyła Barbara Bronisława Czarnowska. Podczas powstania styczniowego 1863 roku było kilka potyczek powstańczych w ujezdzie sierpeckim.
Ponowny rozwój miasta zaznaczył się od II połowy XIX w. Około połowy mieszkańców miasta stanowiła szybko rozmnażająca się ludność żydowska. W okresie pozaborowym zaznaczył się również napływ ludności rosyjskiej. Nadal kontynuowane były tradycje targowo-handlowe. Nastąpił rozwój przemysłu piwowarskiego, spożywczego (np. fabryki octu) i materiałów budowlanych (cegielnie).
Kolejne zniszczenia przynoszą walki rosyjsko-niemieckie w czasie I wojny światowej. W czasie wojny polsko-bolszewickiej miasto było zajęte przez R. Ch. Armię Czerwoną. W okresie międzywojennym XX w. zaznacza się w Sierpcu szczególny rozwój spółdzielczości. W 1924 r. do Sierpca dotarła kolej normalnotorowa. Obecnie Sierpc jest czterokierunkowym węzłem kolejowym (linie do Nasielska, Torunia, Płocka i Brodnicy), jednak ruch pasażerski jest znikomy. Sierpc był również jednym z ostatnich węzłów obsługiwanych przez parowozy (aż do początku lat 90 XX wieku).
W latach okupacji niemieckiej w Polsce (1939–1945), w Sierpcu dokonano kilka mordów i zbiorowych egzekucji. W czerwcu 1940 Niemcy w pobliżu miejscowego zakładu karnego dokonali masowego rozstrzelania 180[8] więźniów oraz w ramach Akcji T4 20[8] umysłowo chorych. Mieszkańców pochodzenia żydowskiego deportowano do getta w Legionowie[9]. W połowie września 1942 do więzienia w Sierpcu przywieziono 152 osoby (polskich uczniów i nauczycieli z Bydgoszczy), po kilku dniach zamordowano ich w masowej egzekucji[8]. Łącznie w sierpeckim więzieniu zginęło w latach 1939–1945 ok. 400[10] osób.
W latach 1939–1942, w siedzibie Gestapo w Sierpcu (dom Wenderlichów przy obecnej ulicy Jana Pawła II 5), torturowano i rozstrzeliwano przywożonych na przesłuchania – zastrzelono ok. 300[8] osób (wielu strzałem w tył głowy). W latach 1941–1944 funkcjonowały w Sierpcu i okolicach także karne obozy pracy (na przykład w miejscowości Mieszczk).
Administracyjnie Sierpc został włączony do rejencji ciechanowskiej w Prowincji Prusy Wschodnie. Nazwę miasta zniemczono jako Stadt Sichelberg i został stolicą powiatu ziemskiego o nazwie: Landkreis Sichelberg.
Na podstawie dekretu PKWN z 31 sierpnia 1944 roku zostały utworzone miejsca odosobnienia, więzienia i ośrodki pracy przymusowej dla „hitlerowskich zbrodniarzy oraz zdrajców narodu polskiego”. Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego utworzyło w Sierpcu Obóz pracy nr 167[11].
Do 1954 roku Sierpc był siedzibą wiejskiej gminy Borkowo.
Miasto do lat 70 XX w. leżało w ciągu drogi państwowej nr 19[12], następnie do grudnia 1985 roku[13] krzyżowała się w nim droga międzynarodowa T81[14] i państwowa nr 109[15].
Zmiany ustrojowe w kraju miały oczywiście również swe odzwierciedlenie w zmianach zachodzących w Sierpcu. Od 1 czerwca 1990 r. władza lokalna w mieście i gminach powróciła w ręce samorządów lokalnych. 1 września tegoż roku, zarządzeniem Wojewody Płockiego, powołano Urząd Rejonowy, będący terenową ekspozyturą rządowej administracji ogólnej. Rejon obejmował Miasto Sierpc i 6 gmin wiejskich. W 1990 roku zdemontowano pomnik bolszewika Juliana Marchlewskiego, który stał w parku przy ul. Juliana Marchlewskiego (obecna ul. Jana Pawła II). Na jego miejscu, w 1993 roku ustawiono Pomnik Ofiar Katyńskich, poświęcony mieszkańcom Sierpca zamordowanym w obozach w Starobielsku, Ostaszkowie i Kozielsku. Ponadto zmieniono wiele nazw ulic, kojarzonych z panującym dotychczas systemem politycznym.
1 stycznia 1999 r. Sierpc czwarty raz w historii stał się miastem powiatowym. Powiat sierpecki obejmuje Miasto Sierpc oraz 6 gmin wiejskich: Gozdowo, Mochowo, Sierpc, Rościszewo, Szczutowo i Zawidz. 26 czerwca 2000 r. Rada Powiatu Sierpeckiego zatwierdziła nowy Herb powiatu sierpeckiego.
Wiosną 2008 r. w Sierpcu wykonano zdjęcia do filmu Generał Nil[16]. Sierpc odgrywał wyzwalany w styczniu 1945 r. Milanówek, a dworzec kolejowy – dworzec w Białej Podlaskiej, na który przybył w 1947 r. transport byłych więźniów syberyjskich łagrów.
Sierpc jest siedzibą, powstałego w 1506 roku dekanatu sierpeckiego, w którego skład wchodzą wszystkie rzymskokatolickie parafie mające swe siedziby w Sierpcu. Ponadto Sierpc zamieszkuje grupa członków Kościołów o charakterze protestanckim oraz zbór Świadków Jehowy.
Niegdyś na terenie miasta działały:
Inne:
.jpg)
Sierpc otoczony jest rolniczymi gminami, charakteryzującymi się czystym środowiskiem naturalnym i wolnymi od zanieczyszczeń produktami rolnymi. W mieście zarejestrowanych jest ponad 1600 podmiotów gospodarczych. Zdecydowaną większość tych podmiotów stanowią jednostki prywatne – zakłady osób fizycznych. Jest tu zdecydowana przewaga sektora handlu i napraw. Kolejnymi, najbardziej aktywnymi sektorami w gospodarce Sierpca jest przemysł, budownictwo i usługi transportowe.[potrzebny przypis]
 |
Ta sekcja od 2011-09 wymaga określenia jasnych kryteriów wyboru. |
Największe zakłady:
 |
Tę sekcję należy dopracować |
W mieście znajduje się stacja kolejowa, przechodzi przez nią linia kolejowa nr 27 Toruń – Nasielsk i linia kolejowa nr 33 Kutno – Brodnica.
|
|
Tę sekcję należy dopracować |
Sierpc jest jednym z ważniejszych węzłów drogowych o charakterze regionalnym i krajowym, usytuowanym przy drodze krajowej nr 10 oraz przy drogach wojewódzkich nr 541 i 560. W przyszłości planowana jest budowa drogi ekspresowej S10 na południu miasta oraz około 3 kilometrowej obwodnicy wschodniej w ciągu drogi wojewódzkiej nr 560, mającej na celu odciążenie ruchu w mieście. Komunikacja autobusowa obsługiwana jest przez PKS w Płocku S.A. (należący do grupy Mobilis sp. z o.o.) i najczęściej, w przypadku wybranych połączeń przelotowych, przez Kujawsko-Pomorski Transport Samochodowy S.A., PPKS Ostróda sp. z o.o., PKS Grudziądz sp. z o.o., PKS Gdańsk sp. z o.o., PKS „Polonus” w Warszawie S.A., Komfort-Bus i przez niektóre spółki PKS należące do grupy Mobilis sp. z o.o. (tj. PKS w Bartoszycach S.A., PKS w Ciechanowie S.A. i PKS w Mławie S.A.) oraz przez lokalnych, indywidualnych, prywatnych przewoźników (Jantar, Janakiewicz oraz pojedynczy, niezależni kierowcy). Komunikacja ta odbywa się przede wszystkim na dworcu PKS zlokalizowanym przy ul. Konstytucji 3 Maja (wszystkie dostępne połączenia) oraz przelotowo na wszystkich przystankach autobusowych w mieście i bezpośrednio pod nim (wybrane połączenia). Funkcjonują tu także połączenia taksówkowe obsługiwane przeważnie przez lokalnych, indywidualnych kierowców działających pod własnym szyldem, realizowane na trzech postojach: na pl. Chopina (obok Targowiska Miejskiego przy ul. Bolesława Prusa), ul. Konstytucji 3 Maja (naprzeciw dworca PKS) i ul. Dworcowej (przy dworcu PKP) bądź telefonicznie u miejscowych przewoźników TAXI. Miasto nie posiada komunikacji miejskiej.
W Sierpcu działa klub sportowy MKS Kasztelan Sierpc z sekcją piłki nożnej.
W Sierpcu działa klub piłki ręcznej pod nazwą MKS Mazur Sierpc.
W Sierpcu działa Klub Sportowy Taekyon, którego zawodnicy trenują olimpijską odmianę koreańskiej sztuki walki – taekwondo. W klubie trenuje 5 medalistów Mistrzostw Polski Juniorów.
|
|
Ta sekcja od 2011-09 wymaga zweryfikowania podanych informacji. |
Miasta i gminy partnerskie:
Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.
Zawartość tej strony pochodzi stąd.
