Saṅsāra lub saṃsāra (pali, sans.: संसार, tel.: సంసారం; chiń.: trad. 輪迴, upr. 轮回, pinyin lún huí, jap.: 輪廻 rinne) – w hinduizmie, dźinizmie i buddyzmie termin dosłownie oznacza nieustanne wędrowanie, czyli kołowrót narodzin i śmierci, cykl reinkarnacji[1], któremu od niezmierzonego okresu podlegają wszystkie żywe istoty włącznie z istotami boskimi (dewy). Po każdym kolejnym wcieleniu następne jest wybierane w zależności od nagromadzonej karmy. W buddyzmie wyzwolenie z sansary następuje dzięki kroczeniu szlachetną ośmioraką ścieżką, która prowadzi do nirwany.

Cykl przemian

Buddyzm

W buddyzmie sansara oznacza również cykl przemian, któremu podlegają wszelkie byty i zjawiska włącznie z naszymi myślami, uczuciami i ciałami. Jest to powtarzany w nieskończoność proces tworzenia i upadku.

Sansara dosłownie oznacza „wędrówkę”. Wielu ludzi uważa słowo samsara za buddyjską nazwę miejsca, w którym obecnie żyjemy – miejsca, które opuszczamy, wchodząc w nirwanę. Ale we wczesnych buddyjskich tekstach sansara to nie odpowiedź na pytanie „Gdzie jesteśmy?”, samsara odpowiada pytaniu „Co robimy?”. Zamiast miejsca jest proces: tendencja do ciągłego tworzenia światów i zamieszkiwania ich. Gdy jeden świat upada, znika, ty tworzysz inny i idziesz do niego. W tym samym czasie spotykasz innych ludzi, którzy tak jak ty stworzyli swoje własne światy[2].

Nyanatiloka Mahathera wyjaśnia: „Dokładniej mówiąc sansara jest nieprzerwanym łańcuchem połączeń pięciu khandha, które to w niewyobrażalnych okresach, z chwili na chwilę ciągle zmieniają się i bez przerwy następują jedna po drugiej. Okres jednego życia jest w tej samsarze jedynie drobną i ulotną cząstką. Dlatego też by zrozumieć pierwszą Szlachetną Prawdę mówiącą o powszechności cierpienia należy zwrócić swój wzrok ku samsarze, czyli temu przerażającemu łańcuchowi odrodzeń, a nie jedynie ku pojedynczemu okresowi trwania jednego życia, które oczywiście czasem może być mniej bolesne.”

Tym niemniej buddyzm wyróżnia sześć głównych światów sansary, jako odrębnych kategorii odrodzenia po własnej śmierci[3]:

  1. Świat istot piekielnych
  2. Świat głodnych duchów
  3. Świat zwierząt
  4. Świat ludzi
  5. Świat aśurów (półbogów)
  6. Świat bogów

W buddyzmie nie występują demony jako uosobienia czystego zła. Każda istota w sansarze podlega swojej indywidualnej karmie pod wpływem tylko swego stanu niewiedzy. Z niewiedzy, jakakolwiek by nie była, można się wyzwolić. Główna cechą karmy jest to, że wszelkie rezultaty doświadczane mogą być tylko przez istotę, która nagromadziła ich przyczyny i nikt nie może zbawić jej „z zewnątrz”, potępić bądź w inny sposób zadecydować. W buddyzmie tybetańskim ponadto jest nauczane, że czujące istoty zanim ponownie się odrodzą w jednym z sześciu głównych światów, przebywają w stanie przejściowym bardo pomiędzy kolejnymi odrodzeniami. W stanie tym mogą mieć nieznaczny kontakt z istotami z poprzedniego odrodzenia. Kontakt taki może zostać łatwo wzięty jako domniemane spotkanie z duchem bądź demonem.

Cierpienie

Buddyzm

Według nauk buddyzmu sansara to uwarunkowany stan. Wyodrębnia się tu cierpienia, na które można spojrzeć pod trzema aspektami tego uwarunkowania: jako zwyczajne cierpienie, jako nietrwałość i jako samą istotę uwarunkowalności związaną z niewiedzą – fundamentalnym ogniwem spośród dwunastu ogniw współzależnego powstawania.

Wszystkie czujące istoty uwarunkowane są poprzez swoje ciało, uczucia, percepcje, mentalne predyspozycje, świadomość (pięć skupisk). Wszelkie uwarunkowane istnienie wykazuje trzy następujące cechy: nietrwałość (pāli anicca), cierpienie (pāli dukkha), brak istniejącego niezależnie „ja” (pāli anattā). Cierpienie uwarunkowanej egzystencji jest więc wszech występujące. Jedynie „Nieuwarunkowane Wyzwolenie” (pāli animitta-vimokkha) zgodnie z theravadą[4] oraz „trzy ciała Buddy” zgodnie z mahajana[5] nie należą do uwarunkowanego istnienia.

Zobacz też

Przypisy

  1. Sansara, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2021-07-30].
  2. Samsara – Thanissaro Bhikku.
  3. Patrul Rinpocze, Słowa Mistrza Samantabhadry, Tłumaczenie: Joanna Grela, Warszawa, Mandala, 1996, ISBN 83-906355-0-X.
  4. http://sasana.wikidot.com/anicca -Nyanatiloka Mahathera „Słownik Buddyjski”, termin Anicca (Nietrwałość); dostęp 2013-01-13.
  5. Gampopa The jewel ornament of liberation. The Wish-fulfilling Gem of the Noble Teachings, Characteristics of the Three Kayas, s. 288; tłum. Khenpo Konchog Gyaltsen Rinpoche; Snow Lion Publications; Ithaca, New York, ISBN 1-55939-092-1.

Linki zewnętrzne

  • Reinkarnacja rozumiana z buddyjskiego punktu widzenia

Witaj

Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.

Źródło

Zawartość tej strony pochodzi stąd.

Odsyłacze

Generator Margonem

Podziel się