Sangje Gjaco

Sangje Gjaco (tyb. རྒྱ་མཚོ་, wylie: sangs-rgyas-rgya-mtsho;ur. 1653 zm. 1705) – tybetański polityk, lekarz, astrolog[1], historyk, językoznawca, teoretyk literatury, filozof[2] i prawnik

Życiorys

Był bratankiem desiego Trinleja Gjaco[2] i - według niektórych źródeł[3] - synem V Dalajlamy. Jego świeckie imię brzmiało Konczok Dondrup. W wieku ośmiu lat otrzymał święcenia nowicjatu. Uczestniczył w większości wykładów V Dalajlamy, jednocześnie zdobywając gruntowne wykształcenie.

W 1675 Wielki Piąty zaproponował mu objęcie stanowiska wicekróla. Sangje Gjaco odmówił, pragnąc dokończyć edukację. Po dymisji kolejnego desiego w roku 1679 został jego następcą. Zgodnie z poleceniem przełożonego zachował jego śmierć (1682) w tajemnicy, rozpoczynając tajne poszukiwania kolejnej inkarnacji. Dokończył także rozpoczętą przez Lobsanga Gjaco rozbudowę Potali, doprowadzając między innymi do powstania tzw. czerwonej części budowli (1690)[4]. Ostateczne zakończenie robót pod jego nadzorem nastąpiło dopiero w 1694[5].

Był jednym z inicjatorów powołania pierwszej tybetańskiej uczelni medycznej (Czakri Bedre Drophen Tana Ngocar Rigdzie Ling)[6] , otwartej w 1696 w Lhasie. Zasłynął również jako kodyfikator prawa karnego (nowy kodeks zestawiono w 1681). Wprowadzone przez niego przepisy miały na celu ochronę mnichów i praktykujących ludzi świeckich[7]. Dokonał także ostatecznej redakcji Poczwórnego Traktatu, jednego z klasycznych dzieł z zakresu medycyny tybetańskiej[8].

Dzieła

  • Jedwabna szata, utkana z dramatycznych nici czynów mnicha z Zahori, Bende Ngałanga Lobsanga Gjaco (oficjalna biografia V Dalajlamy, oparta na jego prywatnych zapiskach)[9]
  • Zwierciadło z żółtego lapis lazuli (tyb. dPal mnyam med ri bo dga' Idan pa' i bstan pa zhva ser cod pan 'chang ba'i ring lugs chos thams cad kyi rtsa ba gsal bar byed pa bai duu ra ser po'i me long)

Przypisy

  1. Marek Kalmus: Tybet : legenda i rzeczywistość. Kraków: Bezdroża, 2008, s. 339. ISBN 978-83-7560-090-2.
  2. a b Glenn H. Mullin: Czternastu dalajlamów. Spadkobiercy oświeconej mądrości. Elżbieta Smolarz (red.). Warszawa: Jacek Santorski& Co Agencja Wydawnicza, 2008, s. 286-7. ISBN 978-83-7554-010-9.
  3. blogspot.com: Traditional Chinese medicine:Desi Sangye Gyatso. [dostęp 2009-06-01]. (ang.).
  4. Gilles Van Grasdorff: Biografia Dalajlamy. Katowice: Wydawnictwo KOS, 2005, s. 13. ISBN 83-89375-94-X.
  5. Marek Kalmus: Tybet : legenda i rzeczywistość. Kraków: Bezdroża, 2008, s. 298. ISBN 978-83-7560-090-2.
  6. Waw.pl.: [https://web.archive.org/web/20080307055221/http://www.hfhrpol.waw.pl/Tybet/raport.php?raport_id=333 Nowa kultura socjalistyczna a kultura Tybetu Departament Informacji i Stosunków Zagranicznych (DIIR), Dharamsala]. [dostęp 2009-05-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (7 marca 2008)]. (pol.).
  7. VI (Rig-'dzin) C'angs-dbjangs-rgja-mc'o. W: Roland. Barraux: Dzieje Dalajlamów : czternaście odbić w Jeziorze Widzeń. Warszawa: "Alfa", 1998, s. 118. ISBN 83-7179-113-5.
  8. Françoise. Pommaret: Bhutan : przewodnik : podniebne królestwo. Kraków: Wydawnictwo "M", 2008, s. 188. ISBN 978-83-7595-032-8.
  9. Glenn H. Mullin: Czternastu dalajlamów. Spadkobiercy oświeconej mądrości.. Elżbieta Smolarz(red.). Warszawa: Jacek Santorski& Co Agencja Wydawnicza, 2008, s. 587. ISBN 978-83-7554-010-9.

Witaj

Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.

Źródło

Zawartość tej strony pochodzi stąd.

Odsyłacze

Generator Margonem

Podziel się