San Gimignano – miejscowość i gmina we Włoszech, w regionie Toskania, w prowincji Siena.
W 1990 roku historyczne centrum San Gimignano zostało wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO.
Położenie
San Gimignano leży w prowincji Siena w regionie Toskania, w dolinie rzeki Elsy, ok. 56 km od Florencji i 36 km od Sieny[1].
Historia
Region San Gimignano zamieszkany był w czasach preromańskich, o czym świadczy obecność grobów etruskich[1]. Według tradycji antycznej region zamieszkiwali zwolennicy Katyliny[1]. Tradycja łączy region z działalnością Attyli, Totili i Dezyderiusza[1], lecz podania te nie przedstawiają prawdy historycznej[2] .
Pierwotnie miasto nazywało się Silva, po czym zmieniło nazwę na San Gimignano na cześć biskupa Modeny – Geminiana z Modeny (zm. 397), który uchronił miasto przed barbarzyńcami[2] .
Najwcześniejsza wzmianka o San Gimignano pochodzi z 929 roku[1]. W średniowieczu miasto pozostawało niezależne[2] . W przeciwieństwie do innych ważnych miast Toskanii, w San Gimignano nigdy nie rezydował biskup[1]. Dominowały tu dwie potężne rodziny Ardinghelli i Salvucci[2] .
Opodal miasta przebiegał szlak pielgrzymkowy i handlowy do Rzymu – Via Francigena[1]. Wokół miasta uprawiano również krokus uprawny, z którego uzyskiwano szafran wysyłany do Pizy, Genui, Francji i Niderlandów[3]. Przyczyniło się to do znacznego rozwoju gospodarczego miasta, które przeżywało rozkwit pod koniec średniowiecza. Zaraza w 1348 roku doprowadziła do upadku miasta[4] . W 1352 roku miasto upadło finansowo i poddało się Florencji[2] .
Tutaj w 1437 roku urodził się włoski humanista, dyplomata, poeta i historyk Kallimach (właśc. Filippo Buonaccorsi), wykładowca na Akademii Krakowskiej, nauczyciel synów króla Kazimierza Jagiellończyka i doradca króla[5].
Zabytki
San Gimignano jest jednym z najlepiej zachowanych średniowiecznych włoskich miast[2] .
Miasto, zwane „Manhattanem średniowiecza” [6] , „Manhattanem Toskanii”[4] lub „miastem pięknych wież”[1], słynie z charakterystycznych, wysokich, czworokątnych wież case torre[7] budowanych przez zamożnych mieszkańców w XIII–XV w., które pełniły funkcje obronne, ale także podkreślały znaczenie i zamożność właściciela[8] . Z 72 wież zachowało się 14[8] [2] [a]. Większość wież zawaliła się z powodu niestabilnych fundamentów[2] .
W 1990 roku zabytkowe centrum San Gimignano zostało wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO[8] .
W centrum znajdują się dwa place: Piazza della Cisterna (nazwa pochodzi od XII-wiecznej miejskiej cysterny[3]) i Piazza del Duomo oraz liczne zabytki:
- kolegiata Santa Maria Assunta – trójnawowy kościół romański, konsekrowany w roku 1148, a w 1456 roku rozbudowany przez Giuliano da Maiano o transept i kilka bocznych kaplic. Wewnątrz znajdują się freski Sąd Ostateczny Taddea di Bartola(inne języki) z 1393 roku i Męczeństwo św. Sebastiana Benozza Gozzoli z 1465 roku.
- Palazzo nuovo del Podestà także Palazzo Comunale lub Palazzo del Popolo – pałac zbudowany w latach 1239–1337, położony naprzeciw kolegiaty, siedziba władz miasta od XIII w. Wewnątrz w sali Dantego (Sala di Dante) znajduje się fresk Maesta[9] namalowany w 1317 roku przez Lippo Memmi. Do pałacu przylega najwyższa, 51-metrowa wieża w mieście.
- kościół Sant'Agostino – zbudowany w latach 1280–1298 na północnym krańcu miasta; jego wnętrza zdobią freski Benozzo Gozzoliego (1420–1497/1498) przedstawiające sceny z życia patrona kościoła św. Augustyna[2] .
- Museo d'Arte Sacra – muzeum sztuki sakralnej eksponujące również rzeźby i obrazy z przełomu XIV i XV wieku. W tym samym budynku mieści się również Muzeum Sztuki Etrusków.
Gospodarka
W okolicach miasta produkuje się białe wytrawne wino Vernaccia[10]. Od XIII w. uprawia się tu również krokus uprawny, z którego uzyskuje się szafran[11].
Według danych na rok 2019 gminę zamieszkuje 7760 osób[12].
Miasta partnerskie
Uwagi
- ↑ Inne źródła mówią o 13 zachowanych wieżach[3].
Przypisy
Bibliografia
- Jean Castex: Architecture of Italy. ABC-CLIO, 2008. ISBN 978-0-313-35087-0. [dostęp 2020-06-20]. (ang.).
- Włochy północne. Wyd. I. Bielsko-Biała: Pascal sp. z o.o., 2008, s. 451-455. ISBN 978-3-8297-6558-9.
- Christopher Kleinhenz: Medieval Italy: An Encyclopedia. Routledge, 2004. ISBN 978-1-135-94880-1. [dostęp 2020-06-20]. (ang.).
- San Gimignano, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2020-06-20] (ang.).
- Fodor's: Fodor's Essential Italy: Rome, Florence, Venice & the Top Spots in Between. Fodor's Travel, 2012. ISBN 978-0-89141-925-9. [dostęp 2020-06-20]. (ang.).
- Alfred Schwecke: Traveling Tuscany. AuthorHouse, 2011. ISBN 978-1-4670-4368-7. [dostęp 2020-06-20]. (ang.).
- UNESCO: Historic Centre of San Gimignano. [dostęp 2020-06-14]. (ang.).
- Praca zbiorowa: Lonely Planet Tuscany & Umbria. Wyd. V. Lonely Planet, 2008. ISBN 978-174-104-31-36.
- Harold B. Segel: Renaissance Culture in Poland: The Rise of Humanism, 1470–1543. Cornell University Press, 1989. ISBN 978-0-8014-2286-7. [dostęp 2020-06-20]. (ang.).
Kulturowe |
- Sztuka naskalna w Val Camonica
- Kościół i klasztor dominikański Santa Maria delle Grazie z Ostatnią Wieczerzą Leonarda da Vinci w Mediolanie
- Zespół zabytkowy Rzymu, dobra Stolicy Apostolskiej leżące na terenie Rzymu, korzystające z prawa eksterytorialności i bazylika św. Pawła za Murami
- Zespół zabytkowy we Florencji
- Wenecja wraz z laguną
- Piazza del Duomo w Pizie
- Zespół zabytkowy San Gimignano
- I Sassi w Materze
- Vicenza – miasto i wille palladiańskie w regionie Veneto
- Zespół zabytkowy w Sienie
- Zespół zabytkowy w Neapolu
- Miasto przemysłowe Crespi d’Adda
- Renesansowe miasto Ferrara i delta Padu
- Castel del Monte
- Trulli w Alberobello
- Zabytki wczesnochrześcijańskie w Rawennie
- Zespół zabytkowy w Pienzy
- Pałac królewski z XVIII w. w Casercie wraz z parkiem, akweduktem Vanvitelli i zespołem San Leucio
- Rezydencje królewskie dynastii sabaudzkiej
- Ogród botaniczny w Padwie
- Katedra, Torre Civica i Piazza Grande w Modenie
- Zespoły archeologiczne – Pompeje, Herkulanum i Torre Annunziata (oficjalna nazwa wpisana na listę światowego dziedzictwa)
- Villa Romana del Casale
- Su Nuraxi w Barumini
- Portovenere, Cinque Terre i wyspy (Palmaria, Tino i Tinetto)
- Costiera Amalfitana
- Strefa archeologiczna w Agrigento
- Strefa archeologiczna wraz z Bazyliką Patriarchów w Akwilei
- Park Narodowy Cilento, Vallo di Diano i Alburni oraz stanowiska archeologiczne Paestum i Velia oraz Certosa di Padula
- Zespół zabytkowy w Urbino
- Willa Hadriana w Tivoli
- Asyż, bazylika franciszkańska i inne zabytki franciszkańskie (Erem w Carceri)
- Miasto Werona
- Villa d’Este w Tivoli
- Miasta późnego baroku w dolinie Noto
- Sacri Monti w Piemoncie i Lombardii
- Etruskie nekropolie w Cerveteri i Tarkwinii
- Val d’Orcia
- Syrakuzy i skalna nekropolia w Pantalica
- Genua: Le Strade Nuove i system pałaców Rolli
- Mantua i Sabbioneta
- Linie kolei retyckiej przez przełęcze Albula i Bernina
- Longobardowie we Włoszech. Ośrodki władzy, 568 – 774 n.e.
- Prehistoryczne osady na palach
- Wille i ogrody Medyceuszy w Toskanii
- Krajobraz winnic Piemontu: Langhe-Roero i Monferrato
|
---|
Przyrodnicze |
|
---|
- ↑ Wspólnie z Albanią, Austrią, Belgią, Bośnią i Hercegowiną, Bułgarią, Chorwacją, Czechami, Francją, Hiszpanią, Macedonią Północną, Niemcami, Polską, Rumunią, Słowacją, Słowenią, Szwajcarią i Ukrainą