Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym
Tytuł poprzedni

Ustawa o samorządzie terytorialnym

Nazwa potoczna

Ustawa o samorządzie gminnym

Państwo

 Polska

Data wydania

8 marca 1990

Miejsce publikacji

Dz.U. z 1990 r. nr 16, poz. 95

Tekst jednolity

Dz.U. z 2023 r. poz. 40

Data wejścia w życie

27 maja 1990

Rodzaj aktu

Ustawa

Przedmiot regulacji

Samorząd gminny

Status

obowiązujący

Ostatnio zmieniony przez

Dz.U. z 2023 r. poz. 1688

Wejście w życie ostatniej zmiany

24 września 2023

Zastrzeżenia dotyczące pojęć prawnych

Samorząd gminny – wyodrębniony w strukturze państwa związek społeczności lokalnej funkcjonujący w randze gminy, który z mocy prawa powołany jest do samodzielnego wykonywania zadań administracji publicznej, a także wyposażony w materialne środki umożliwiające realizację nałożonych jej zadań.

Gmina jest podstawową jednostką samorządu terytorialnego w Polsce. Rolę gminy szczegółowo określa ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym.

Wyróżnia się trzy rodzaje gmin: miejskie, miejsko-wiejskie i wiejskie (zbiorowe, wielowioskowe). Rada gminy może w obrębie gminy tworzyć mniejsze jednostki administracyjne (tzw. jednostki pomocnicze gminy): sołectwa, dzielnice, osiedla lub inne jednostki.

Gmina realizuje zadania poprzez swoje organy: radę gminy (organ stanowiący i kontrolny) oraz wójta, burmistrza lub prezydenta miasta (organ wykonawczy). Rada gminy może także stworzyć młodzieżową radę gminy o charakterze konsultacyjnym lub gminną radę seniorów o charakterze konsultacyjnym, doradczym i inicjatywnym.

Sprawy podległe samorządowi gminnemu

  • ładu przestrzennego, gospodarki nieruchomościami,
  • ochrony środowiska i przyrody oraz gospodarki wodnej,
  • gminnych dróg, ulic, mostów, placów oraz organizacji ruchu drogowego
  • wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych, utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną oraz gaz,
  • lokalnego transportu zbiorowego,
  • ochrony zdrowia,
  • pomocy społecznej, w tym ośrodków i zakładów opiekuńczych,
  • gminnego budownictwa mieszkaniowego,
  • edukacji publicznej,
  • kultury, w tym bibliotek gminnych i innych placówek upowszechniania kultury,
  • kultury fizycznej i turystyki, w tym terenów rekreacyjnych i urządzeń sportowych,
  • targowisk i hal targowych,
  • zieleni gminnej i zadrzewień,
  • cmentarzy gminnych,
  • porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli oraz ochrony przeciwpożarowej i przeciwpowodziowej, w tym wyposażenia i utrzymania gminnego magazynu przeciwpowodziowego,
  • utrzymania gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej oraz obiektów administracyjnych,
  • polityki prorodzinnej, w tym zapewnienia kobietom w ciąży opieki socjalnej, medycznej i prawnej,
  • wspierania i upowszechniania idei samorządowej,
  • promocji gminy,
  • współpracy z organizacjami pozarządowymi,
  • współpracy ze społecznościami lokalnymi i regionalnymi innych państw.

Gmina miejska na prawach powiatu wykonuje ponadto zadania samorządu powiatowego.

Kompetencje wójta, burmistrza, prezydenta miasta

  • wykonywanie uchwał
  • przygotowywanie projektów uchwał
  • przygotowywanie projektu budżetu
  • sprawowanie funkcji kierownika urzędu
  • reprezentowanie gminy na zewnątrz

Prezydent miasta na prawach powiatu wykonuje ponadto zadania zarządu powiatu i starosty.

Działalność inwestycyjna gmin

Wydatki inwestycyjne podejmowane przez organy samorządu gminnego mają na celu powiększenie jej majątku oraz jej rozwój społeczny i gospodarczy. Gmina dysponując znaczną samodzielnością realizacji zadań posiada również rozległy zasięg wydatkowania środków. Największy zakres swobody posiada ona w przypadku wydatków inwestycyjnych, ponieważ sama decyduje o wyborze kierunku inwestowania w zakresie zadań własnych[1].

Inwestycje podejmowane przez samorządy są podstawowym czynnikiem rozbudowy lokalnej infrastruktury technicznej i społecznej, a w konsekwencji powiększenia majątku gminy. Z tych właśnie względów wielkość inwestycji traktowana jest jako ważny wskaźnik jej rozwoju i kondycji finansowej. Inwestowanie jest jednak możliwe dopiero po pokryciu przez gminę koniecznych wydatków bieżących. Realny poziom inwestycji, jako wyraz skłonności gmin do inwestowania, jest bardzo silnie skorelowany z dochodami gmin, a zwłaszcza z wysokością dochodów własnych[2]. Wszystkie wydatki, jakie ponosi gmina na wytworzenie lub odtworzenie składników majątku gminy, uważa się za środki, które pozytywnie wpływają na rozwój gminy i sytuację jej mieszkańców. Inwestycje zrealizowane przez gminę mogą generować jej przyszłe dochody, w przypadku inwestycji publicznych bardziej niż korzyści finansowe pożądane są jednak korzyści społeczne i użytkowe. Ich służebny charakter wynika stąd, że zaspokajają podstawowe i codzienne potrzeby ludności, jednostek gospodarczych oraz instytucji zlokalizowanych na terenie gminy[3].

Wydatki inwestycyjne gmin oraz ich struktura działowa i rodzajowa są w zasadniczej mierze wypadkową sytuacji dochodowej gminy, jej dynamiki oraz przyjętej przez gminy strategii rozwoju i zagospodarowania przestrzennego, a znaczenie poszczególnych funkcji inwestycji w gminach jest zmienne w czasie i uwarunkowane sytuacją gospodarczą kraju oraz ustawodawstwem dotyczącym samorządów lokalnych[4].

Przypisy

  1. Mackiewicz M., Misiąg W., Tomalak M., Samorządowa kasa, czyli, na co idą pieniądze w gminach, powiatach, województwach, Wydawnictwo ALINEX, Warszawa, 2003, s. 96.
  2. Czempas J., Zmiany intensywności inwestowania w gminach byłego województwa katowickiego w latach 1992–1998, Finanse komunalne, nr 6, 1999, s. 37.
  3. Noga M., Państwo a inwestycje w gospodarce rynkowej, Wydawnictwo AE im. O. Langego, Wrocław, 1994, s. 14.
  4. Patrzałek L., Narzędzia oddziaływania samorządów terytorialnych na rozwój lokalny i regionalny, Samorząd terytorialny nr 5, 1996, s. 12.

Linki zewnętrzne

  • Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz.U. z 2023 r. poz. 40)
  • Planowanie inwestycji w gminach
  • Planowanie i ocena projektów inwestycyjnych jednostek samorządu terytorialnego. kolegia.sgh.waw.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-02-26)].

Witaj

Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.

Źródło

Zawartość tej strony pochodzi stąd.

Odsyłacze

Generator Margonem

Podziel się